GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ GIÁO PHẬN THÁI BÌNH


 

I. Lược sử hình thành 

1. Những biến cố và mốc lịch sử quan trọng

a. Hạt giống Tin Mừng trên đất Thái Bình

Có thể nói, hạt giống Tin Mừng được gieo vào miền đất Thái Bình từ rất sớm. Theo sử sách để lại, năm 1638, sau khi được cử đến Đàng Ngoài loan báo Tin Mừng tại Kẻ Chợ, bằng đường sông Luộc, cha Felice Morelli đã đặt chân đến làng Bồ Trang (thuộc xứ Bồ Ngọc, Giáo phận Thái Bình ngày nay) để giảng đạo và được người dân nơi đây niềm nở tiếp đón. Từ đây, Tin Mừng dần dần được lan rộng đến các làng khác trong Phủ Thái Bình.

b. Công đồng Phố Hiến (Dinh Hiến) 1670

Sự kiện ghi dấu ấn đặc biệt đối với Giáo hội Việt Nam và cách riêng đối với Giáo phận Thái Bình, đó là Công đồng đầu tiên của Giáo Hội tại Việt Nam được tổ chức tại phố Hiến, thuộc trấn Sơn Nam, nay thuộc thành phố Hưng Yên, Giáo phận Thái Bình. Công đồng chính thức khai mạc dưới quyền chủ tọa của Đức cha Lambert vào ngày 14/02/1670 nhằm phổ biến các Nghị quyết của Tòa Thánh về trách nhiệm và quyền hành của các vị Đại diện tông tòa, tổ chức cơ cấu mọi sinh hoạt tôn giáo trong Địa phận, đồng thời ra Huấn thị gồm 33 điều khoản liên quan tới toàn thể Giáo hội Việt Nam.

2. Thời gian và sự kiện chính thức hình thành Giáo phận

Ngày 09 tháng 03 năm 1936, với Sắc chỉ Praecipuas inter Apostolicas của Đức Giáo hoàng Piô XI, Giáo phận Thái Bình chính thức được thành lập (tách khỏi Giáo phận Bùi Chu) bao gồm phần đất của hai tỉnh Thái Bình và Hưng Yên, với diện tích 2.207km2. Đây là một vùng đồng bằng trải rộng, đất đai màu mỡ, nuôi sống trên 3 triệu dân, chạy dài từ bãi biển Đồng Châu (phía Đông) tới nương khoai An Vĩ (phía Tây).

Sau khi thành lập, Giáo phận Thái Bình ngày một thăng tiến về mọi mặt. Tính đến năm 1939, ngoài Đức cha Giáo phận Gioan Casado Thuận, Giáo phận còn có 25 linh mục Dòng Đaminh (người Tây Ban Nha), 57 linh mục người Việt Nam, 333 thầy giảng, 12 sư huynh Lasan, 10 nữ tu Dòng Thánh Phaolô, 280 nữ tu Dòng ba Đaminh, 140.000 tín hữu trong 50 giáo xứ và 552 họ lẻ (Theo thống kê năm 1939 của Les Missions Catholiques en Indochine).

II. Địa lý và dân số

1. Địa lý

Từ khi thành lập đến nay, Giáo phận Thái Bình vẫn gồm trọn tỉnh Thái Bình, 7 huyện và thành phố của tỉnh Hưng Yên, chạy dài từ bãi biển Đồng Châu, Tiền Hải, Thái Bình đến nương khoai An Vỹ, Khoái Châu, Hưng Yên.

2. Dân số trên địa bàn

     - Dân số tỉnh Thái Bình cùng với 7 huyện và thành phố của Hưng Yên:  3.166.000

     - Dân số Công giáo: 133.156

3. Giáo hạt và giáo xứ

Giáo phận Thái Bình có 108 giáo xứ, 368 giáo họ (trong đó, 63 giáo họ không còn nhà thờ), được chia thành 8 Giáo hạt: Bắc Tiền Hải, Đông Hưng, Đông Hưng Yên, Kiến Xương, Nam Tiền Hải, Tây Hưng Yên, Thái Thụy và Thành Phố.

4. Dòng tu 

Hiện có 16 dòng tu và tu hội với 232 tu sĩ đang hoạt động tại Thái Bình và Hưng Yên, góp phần cho công cuộc truyền giáo đạt kết quả tốt đẹp.

5. Đôi nét chính yếu về đời sống giáo dân

Người giáo dân Thái Bình từ xa xưa đã được hướng dẫn bởi các Cha Dòng Đaminh với những hoạt động đạo đức bình dân mang đậm nét hội nhập văn hóa, những lễ hội, những hội đạo đức... Lòng đạo đức bình dân đó vẫn được duy trì và phát triển. Mặt khác, đời sống êm ả bên lũy tre làng và tiếp xúc gần gũi với ruộng đồng, với thiên nhiên cũng dệt nên tâm tình của người Thái Bình đúng như tên gọi của nó. Đức Tin được cắm rễ vào mảnh đất thuần đồng bằng này đã trổ sinh nhiều hoa trái, đã cống hiến cho Giáo hội Việt Nam nhiều chứng nhân anh hùng Tử Đạo (19 vị hiển thánh gốc Thái bình).

Để giúp cho lòng đạo đức bình dân phát triển có chiều sâu và đáp ứng nhu cầu thời đại, trong những năm gần đây, các vị chủ chăn, cách riêng Đức cha Phêrô chủ chăn Giáo phận, đã đẩy mạnh việc học hỏi Lời Chúa và Giáo lý, đầu tư một cách bài bản cho các ban ngành đoàn thể qua các cuộc hội thảo, thường huấn, tập huấn…

Ngoài những hoạt động trên, Đức cha Phêrô đã dành nhiều thời gian để viếng thăm mục vụ tại các giáo xứ, giáo họ trong toàn Giáo phận. Tính đến nay, ngài đã đến thăm và làm mục vụ tất cả các giáo xứ và hầu hết các giáo họ trong toàn Giáo phận.

Song song với việc học hỏi về giáo lý đức tin, ngài còn khuyến khích cộng đoàn, cách riêng là các bạn trẻ, hãy quan tâm hơn nữa trong việc trau dồi tri thức khoa học để trở nên những người Kitô hữu trưởng thành.

Một trong những trăn trở của Bề trên Giáo phận và cộng đoàn Dân Chúa Thái Bình là vấn đề di dân, làm cách nào để những người xa quê được quan tâm giáo dục về đức tin và đời sống đạo, giúp cho họ vừa hòa nhập với các Giáo hội địa phương mà họ đang sinh sống vừa liên đới với quê hương của mình.

Chúng con tin ở tình yêu Chúa và sự khôn ngoan của Đức cha Phêrô, chủ chăn đầy nhiệt huyết của Giáo phận.

III. Nhân sự

1. Giám mục đương nhiệm: Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ, S.D.B.

2. Các vị Giám mục tiền nhiệm:

      -  Đức cha Gioan Casado Thuận (1936-1941)

      -  Đức cha Santos Ubierna Ninh (1942-1954)  

      -  Đức cha Đaminh Maria Đinh Đức Trụ (1954-1982)

      -  Đức cha Giuse Maria Đinh Bỉnh (1982-1989)

      -  Đức Hồng Y Giuse Trịnh Văn Căn, Giám quản (1989-1990)

      -  Đức cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Sang (1990-2009)

3. Linh mục, chủng sinh, tu sĩ

Giáo phận Thái Bình hiện nay có 132 linh mục, 2 phó tế, 232 tu sĩ, 124 Đại Chủng sinh, 32 tu sinh và 32 dự tu.

IV. Cơ cấu tổ chức trong Giáo phận

1. Giám mục Giáo phận: Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ, S.D.B.

2. Ban tư vấn

Ban tư vấn Giáo phận có 10 người, gồm: cha Tổng Đại diện, cha Đại diện Giám Mục miền Hưng Yên, cha Giám đốc Chủng viện, cha Giám đốc Nhà Chung Thái bình và quý cha Quản hạt.

3. Văn Phòng Tòa Giám Mục Thái Bình

     -  Cha Gioan Chu Văn Yên

     -  Cha Giuse Nguyễn Đình Huynh

4. Các uỷ ban của Giáo phận: Gồm 18 linh mục đứng đầu 18 Ủy ban của Giáo phận

V. Các cơ sở của Giáo phận

1. Nhà thờ Chính Tòa

 Nhà thờ chính toà Thái Bình tọa lạc tại trung tâm thành phố Thái Bình,  có khuôn viên rộng trên 6000 m². Ngôi Thánh đường được thiết kế hai tầng, có chiều dài 81 m, rộng 24,8 m, chỗ rộng nhất là 34,2 m, diện tích 2.260 m², 2 ngọn tháp cao 46 m.

2. Tòa Giám mục

Tòa Giám Mục mới được xây dựng lại với chiều dài 90m, rộng 64m, cao 27m và tum cao 13m tính từ mặt mái, với gần 300 phòng, được đánh giá là “chẳng những vĩ đại về kích cỡ, mà còn vĩ đại về công năng sử dụng”.

Công trình này được coi là một trong những công trình biểu lộ đức Tin của Giáo phận và là món quà dâng lên Thiên Chúa và các bậc Tiên nhân trong dịp kỷ niệm 80 năm thánh lập Giáo phận (1936-2016)

3. Chủng viện Thánh Tâm Thái Bình (xem bài giới thiệu về Chủng viện Thánh Tâm Thái Bình)

4. Trung tâm hành hương

Giáo phận Thái Bình hiện có 4 trung tâm hành hương, đó là: Nhà thờ Chính tòa và Tòa Giám mục; Đền Thánh Tử Đạo Đông Phú; Đền thánh Lòng Chúa Thương Xót Bác Trạch; Đền kính Thánh Tâm Cao Mại. Các trung tâm này hàng năm đón tiếp nhiều ngàn người đến hành hương kính viếng.

VI. Hoạt động loan báo Tin Mừng và bác ái xã hội

1. Loan báo Tin Mừng

Đức Giám mục Giáo phận đã thành lập Nhóm Tông đồ tự nguyện (trực tiếp) loan báo Tin Mừng cách trực tiếp và có chủ ý nói về Thiên Chúa cho một ai đó cụ thể, cầu nguyện và đồng hành với họ. 

Thành viên của nhóm gồm: Giám mục, linh mục, tu sĩ các dòng tu đang hiện diện tại Thái Bình và giáo dân.

Hàng tháng, Nhóm họp theo miền và khu vực để chia sẻ cho nhau những cảm nghiệm, tổng kết, bàn thảo và đưa ra phương hướng hoạt động cho tháng tới.

2. Bác ái xã hội

Từ nhiều năm nay, ngoài hoạt động của Ủy ban Bác ái Xã hội của Giáo phận, Đức cha Phêrô còn tổ chức những ngày gặp mặt truyền thống của anh chị em bệnh phong và người khuyết tật vào trung tuần tháng 12 hàng năm. Những ngày gặp mặt này quy tụ khoảng trên một ngàn con cháu & bệnh nhân phong và khoảng gần năm ngàn người khuyết tật.

Văn phòng TGM Thái Bình

Cập nhật ngày 31/12/2017