10.3 ĐỐI THOẠI VỚI CÁC TÔN GIÁO
A. TRÌNH BÀY
Trong Tông huấn Giáo Hội tại Châu
Á, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II nhận định về thực tại tôn giáo của
châu lục như sau: “Châu Á là chiếc nôi của các tôn giáo lớn trên thế giới như
Do Thái Giáo, Kitô Giáo, Hồi Giáo và Ấn Độ Giáo. Đó là nơi khai sinh của
nhiều truyền thống tâm linh như Phật Giáo, Lão Giáo, Khổng Giáo, Bái Hoả
giáo (Zoroastrianism), đạo Giaina (Jainism), đạo Sikh và Thần Đạo
(Shintoism). Chưa kể hàng triệu người cũng theo các tôn giáo truyền thống và
bộ tộc, có nghi thức qui củ và giáo lý chính thức ở những mức độ
khác nhau. Giáo Hội hết sức kính trọng các truyền thống này và luôn tìm
cách đối thoại chân thành với các tín đồ của các tôn giáo và các truyền
thống ấy. Các giá trị tôn giáo mà các đạo ấy giảng dạy đang còn chờ
được kiện toàn trong Đức Giêsu Kitô.
Người dân Á châu rất tự hào về các
giá trị tôn giáo và văn hoá của mình, như yêu mến sự thinh lặng và chiêm
ngưỡng, sống giản dị, hoà hợp, từ bỏ, bất bạo động, làm việc chăm chỉ,
có kỷ luật, sống thanh đạm, ham học hỏi và truy tầm triết lý. Người Á
châu rất yêu chuộng các giá trị như: tôn trọng sự sống, từ bi với mọi
loài, gần gũi thiên nhiên, hiếu thảo với cha mẹ, tôn kính người cao tuổi và
tổ tiên, ý thức sâu sắc về cộng đoàn. Cách riêng, họ coi gia đình là nguồn
sức mạnh sinh tử, là một cộng đồng liên kết chặt chẽ và có ý thức liên đới
cao. Các dân Á châu thường được tiếng là có tinh thần bao dung tôn giáo và
sống chung hoà bình. Trong bối cảnh đa tôn giáo và đa văn hoá, tuy không
phủ nhận đã xảy ra những căng thẳng và xung đột gay gắt, nhưng vẫn nói
được rằng châu Á luôn chứng tỏ có khả năng thích nghi và cởi mở một cách
tự nhiên để làm cho các dân tộc giúp nhau thêm phong phú. Ngoài ra, dù
chịu ảnh hưởng của trào lưu hiện đại hoá (modernization) và tục hoá, các tôn
giáo Á Châu vẫn chứng tỏ mình có nhiều sinh lực và khả năng canh tân,
như có thể thấy qua các phong trào cải cách ngay trong các tập thể tôn
giáo khác nhau. Nhiều người, nhất là người trẻ, rất khao khát các giá trị
tâm linh, sự xuất hiện của các phong trào tôn giáo mới gần đây là một
bằng chứng rõ ràng.
Tất cả những dẫn chứng trên cho thấy
trong cái hồn Á Châu có một thiên hướng tâm linh bẩm sinh và sự khôn ngoan
đạo đức. Đây chính là cốt tuỷ làm trung tâm cho cảm thức về “bản sắc
Á châu” ngày càng phát triển hơn. “Bản sắc Á châu” này sẽ được khám
phá và khẳng định rõ nhất không phải bằng cách đối đầu và phản
kháng, nhưng bằng cách bổ sung và phối hợp hài hoà với nhau. Trong khung
cảnh bổ sung và phối hợp hài hoà ấy, Giáo Hội có thể truyền bá Tin Mừng
một cách vừa trung thành với truyền thống của mình, vừa phù hợp với cái hồn
Á châu (GHCA 6).
Nhận định của Đức Thánh Cha cho
chúng ta hiểu được sự cần thiết và tầm quan trọng của việc đối
thoại với các tôn giáo tại Việt Nam. “Giáo Hội Việt
B. HỎI-ĐÁP
1- H. Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II
nhận định thế nào về thực tại tôn giáo tại châu Á?
T. Theo Đức Thánh Cha Gioan Phaolô
II, châu Á là chiếc nôi của các tôn giáo lớn trên thế giới và là nơi khai
sinh của nhiều truyền thống tâm linh khác nhau, chưa kể hàng triệu người
theo các tôn giáo truyền thống và bộ tộc, có nghi thức qui củ và giáo lý
chính thức ở những mức độ khác nhau.
2- H. Giáo Hội có thái độ nào đối
với các tôn giáo và truyền thống tâm linh này?
T. Giáo Hội hết sức kính trọng các
tôn giáo và truyền thống tâm linh này và luôn tìm cách đối thoại chân thành
với các tín đồ của các tôn giáo và các truyền thống ấy. Đối với Giáo
Hội, các giá trị tôn giáo mà các đạo ấy giảng dạy còn chờ được kiện
toàn trong Đức Giêsu Kitô.
3- H. Người dân Á Châu rất tự hào
về các giá trị tôn giáo và văn hoá nào?
T. Người dân Á Châu rất tự hào về
các giá trị tôn giáo và văn hoá của mình như yêu mến sự thinh lặng và chiêm
ngưỡng, sống giản dị, hoà hợp, từ bỏ, bất bạo động, làm việc chăm chỉ,
có kỷ luật, sống thanh đạm, ham học hỏi và truy tầm triết lý. Người Á châu
rất yêu chuộng các giá trị như: tôn trọng sự sống, từ bi với mọi loài, gần
gũi thiên nhiên, hiếu thảo với cha mẹ, tôn kính người cao tuổi và tổ tiên, ý
thức sâu sắc về cộng đoàn.
4- H. Các tôn giáo Á Châu có đứng
vững trước tác động mạnh mẽ của các trào lưu hiện đại hoá và tục hoá
không?
T. Dù chịu ảnh hưởng của các trào
lưu hiện đại hoá và tục hoá, các tôn giáo Á Châu vẫn chứng tỏ mình có
nhiều sinh lực và khả năng canh tân, như có thể thấy qua các phong trào
cải cách ngay trong các tập thể tôn giáo khác nhau.
5- H. Vì sao Giáo Hội Việt
T. Giáo Hội Việt Nam cần đối thoại với
các tôn giáo vì nhờ đó, chúng ta có thể khám phá ra những hạt mầm của Lời
Chúa và chạm đến thực tại sâu xa nhất của dân tộc, đồng thời khám phá ra cách
sống và diễn đạt xác thực hơn cho đức tin Kitô hữu của chính mình.
C. GỢI Ý TRAO ĐỔI
1. Bạn có biết tín đồ của các tôn giáo như Phật Giáo, Lão Giáo, Khổng Giáo, đạo Cao Đài tin tưởng và theo đuổi những chân lý và giá trị nào không? Chân lý và giá trị nào?
2. Thái độ của Giáo Hội đối với các tôn giáo gợi hứng thế nào cho bạn và giáo xứ của bạn trong cuộc đối thoại với các tôn giáo?
3. Bạn và giáo xứ của bạn có những kinh nghiệm nào trong việc đối thoại với các tôn giáo? Chia sẻ những thuận lợi và khó khăn, những thành công và thất bại trong lãnh vực này.