ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV
CHO CÁC ĐẠI SỨ NGOẠI GIAO ĐOÀN CẠNH TÒA THÁNH
Hội trường Clementine
Thứ Sáu, 16/5/2025
Thưa Đức Hồng y,
Thưa quý ngài đại sứ,
Thưa quý vị,
Bình an ở cùng anh chị em!
Tôi xin chân thành cảm ơn Ngài George Poulides, Đại sứ Cộng hòa Síp và là Trưởng Ngoại giao đoàn, về lời chào thân tình thay mặt quý vị, cũng như về công việc không mệt mỏi mà ngài đã đảm nhận với tinh thần nhiệt huyết, tận tụy và nhân hậu đặc trưng của ngài. Những phẩm chất này đã mang đến cho ngài sự kính trọng của tất cả các vị tiền nhiệm của tôi mà ngài từng gặp trong suốt những năm thực thi nhiệm vụ tại Tòa Thánh, đặc biệt là Đức Cố Giáo hoàng Phanxicô.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đối với những lời chúc mừng của quý vị sau khi tôi được bầu chọn, cũng như những lời chia buồn về sự ra đi của Đức Thánh Cha Phanxicô. Một số thông điệp trong đó đến từ những quốc gia chưa có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, đây là một dấu hiệu đáng kể của sự tôn trọng cho thấy mối quan hệ hỗ tương đôi bên được củng cố.
Trong cuộc đối thoại giữa chúng ta, tôi mong rằng chúng ta luôn giữ được ý thức như một gia đình. Thật vậy, cộng đồng ngoại giao đại diện cho toàn thể gia đình các dân tộc, một gia đình cùng chia sẻ những niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống, và những giá trị nhân văn và tinh thần mang lại ý nghĩa và định hướng cho đời sống. Hoạt động ngoại giao của Tòa Thánh là một biểu hiện cho tính công giáo của Giáo hội. Trong hoạt động ngoại giao, Toà Thánh được truyền cảm hứng từ một sứ mạng mục vụ, không nhằm tìm kiếm đặc quyền nhưng để củng cố sứ mạng loan báo Tin mừng để phục vụ nhân loại. Toà Thánh không ngừng kêu gọi lương tâm, chống lại mọi hình thức thờ ơ, như được chứng tỏ qua nỗ lực không ngừng của vị tiền nhiệm khả kính của tôi, luôn chú ý đến tiếng kêu của người nghèo, người túng thiếu, người bị gạt ra bên lề, cũng như các thách đố của thời đại, từ việc bảo vệ công trình tạo dựng cho đến trí tuệ nhân tạo.
Sự hiện diện của quý vị ở đây hôm nay không chỉ là một dấu chỉ hữu hình cho thấy sự tôn trọng của các quốc gia đối với Tòa Thánh, mà còn là một món quà cho tôi. Nó cho phép tôi đổi mới khát vọng của Giáo hội – cũng như của chính tôi – là vươn tới và ôm lấy tất cả mọi người và mọi dân tộc trên địa cầu, những người đang cần và khao khát sự thật, công lý và hoà bình! Theo một nghĩa nào đó, chính kinh nghiệm sống của tôi, trải dài từ Bắc Mỹ, Nam Mỹ cho đến châu Âu, đã được đánh dấu bởi ước vọng vượt qua các biên giới để gặp gỡ các dân tộc và nền văn hoá khác nhau.
Qua công việc bền bỉ và kiên nhẫn của Phủ Quốc vụ khanh, tôi muốn tăng cường sự hiểu biết và đối thoại với quý vị và các quốc gia của quý vị, nhiều quốc gia trong đó tôi đã có diễm phúc được viếng thăm, nhất là trong thời gian làm Bề trên Tổng quyền dòng Augustinô. Tôi vững tin rằng sự quan phòng của Thiên Chúa sẽ còn cho tôi thêm nhiều cơ hội để tìm hiểu về các quốc gia của quý vị, và cho phép tôi có cơ hội để củng cố đức tin của các anh chị em trên khắp thế giới, đồng thời xây dựng những nhịp cầu mới với tất cả những người thiện chí.
Trong cuộc đối thoại của chúng ta, tôi mong rằng chúng ta luôn ghi nhớ ba từ khoá trọng yếu, tượng trưng cho những rường cột trong hoạt động truyền giáo của Giáo hội và cũng là mục đích ngoại giao của Tòa Thánh.
Từ thứ nhất là hoà bình. Chúng ta rất thường xuyên xem nó là một từ mang tính “tiêu cực”, chỉ đơn thuần là sự vắng bóng chiến tranh và xung đột, bởi vì tính đối lập là một phần vốn thuộc bản chất con người, khiến chúng ta liên tục sống trong trạng thái “xung đột” trong gia đình, tại nơi làm việc và ngoài xã hội. Hoà bình khi ấy chỉ là sự nghỉ ngơi, một khoảng dừng tạm thời giữa những cuộc tranh chấp, vì dù chúng ta có nỗ lực đến đâu, thì căng thẳng vẫn luôn hiện hữu, tựa như than hồng âm ỉ dưới lớp tro, sẵn sàng bùng cháy bất cứ lúc nào.
Theo quan điểm của Kitô giáo – nhưng cũng theo các truyền thống tôn giáo khác – hoà bình trước hết là một hồng ân. Đó là món quà đầu tiên mà Chúa Kitô trao ban: “Thầy ban cho anh em bình an của Thầy” (Ga 14:27). Tuy nhiên, đó là một hồng ân đòi hỏi sự chủ động và đòi hỏi trách nhiệm. Nó mời gọi và thách đố mỗi người chúng ta, bất kể nền tảng văn hoá hay niềm tin tôn giáo, trước hết đòi hỏi chúng ta phải bắt đầu từ chính bản thân mình. Hoà bình được xây dựng trong tâm hồn và từ con tim, bằng cách nhổ bỏ tính kiêu ngạo và tâm lý báo thù, và cẩn trọng trong lời nói. Vì lời nói có thể gây thương tổn và thậm chí giết người, cũng như vũ khí.
Về vấn đề này, tôi tin rằng các tôn giáo và đối thoại liên tôn có thể đóng góp căn bản cho việc thúc đẩy một bầu khí hoà bình. Điều này tất nhiên đòi hỏi sự tôn trọng hoàn toàn đối với quyền tự do tôn giáo ở mọi quốc gia, vì kinh nghiệm tôn giáo là một chiều kích trọng yếu của nhân vị. Nếu không có điều này, sẽ rất khó, nếu không muốn nói là không thể, mang đến sự thanh luyện tâm hồn cần thiết nhằm xây dựng các mối tương quan hoà bình.
Nỗ lực này, trong đó tất cả chúng ta đều được kêu gọi tham gia, có thể giúp loại bỏ các nguyên nhân sâu xa của mọi xung đột và mọi khuynh hướng hủy diệt để chinh phục. Nó đòi hỏi thiện chí thực sự để tham gia vào đối thoại, được truyền cảm hứng từ ước muốn giao tiếp chứ không phải đối đầu. Do đó, cần phải thổi luồng sinh khí mới vào ngoại giao đa phương và các thể chế quốc tế được hình thành và thiết lập chủ yếu để giải quyết các tranh chấp có thể xảy ra trong cộng đồng quốc tế. Dĩ nhiên, điều này cũng đòi phải có quyết tâm ngăn chặn việc sản xuất các công cụ huỷ diệt và chết chóc, vì như Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhấn mạnh trong sứ điệp Urbi et Orbi cuối cùng của ngài: không thể có hoà bình “nếu không có việc giải trừ quân bị đích thực [và] yêu cầu rằng công cuộc quốc phòng của mỗi dân tộc không được biến thành một cuộc chạy đua vũ trang” (Đức Phanxicô, Urbi et Orbi Message, 20/4/2025).
Từ thứ hai là công lý. Làm việc vì hòa bình đòi hỏi phải hành động một cách công lý. Như tôi đã nói, tôi chọn tước hiệu của mình trước hết là tưởng nhớ Đức Giáo hoàng Lêô XIII, vị giáo hoàng của Thông điệp xã hội vĩ đại đầu tiên Rerum Novarum. Trong thời khắc chuyển mình mang tính thời đại này, Tòa Thánh không thể không lên tiếng trước quá nhiều sự mất cân bằng và bất công dẫn đến, trong đó có cả những điều kiện lao động không xứng đáng, và xã hội ngày càng chia rẽ và xung đột. Mọi nỗ lực đều cần được thực hiện để vượt qua tình trạng bất bình đẳng toàn cầu — giữa sự xa hoa và cảnh khốn cùng — đang tạo ra những chia rẽ sâu sắc giữa các châu lục, các quốc gia, và thậm chí trong từng xã hội riêng lẻ.
Trách nhiệm của các nhà lãnh đạo chính phủ là phải làm việc để xây dựng các xã hội dân sự hòa hợp và hòa bình. Điều này có thể đạt được trước hết bằng cách đầu tư vào gia đình, được xây dựng trên sự kết hợp bền vững giữa một người nam và một người nữ, vốn là “một xã hội nhỏ nhưng đích thực, có trước mọi xã hội dân sự” (Đức Lêô XIII, Thông điệp Rerum Novarum, 15/5/1891, 9). Ngoài ra, không ai được miễn trừ nghĩa vụ phải phấn đấu để bảo đảm sự tôn trọng phẩm giá của mọi người, đặc biệt là những người yếu đuối và dễ bị tổn thương nhất: từ thai nhi đến người già, từ bệnh nhân đến người thất nghiệp, dù là công dân hay di dân.
Câu chuyện của riêng tôi là câu chuyện của một công dân, hậu duệ của những người nhập cư, đã chọn di cư. Trong suốt hành trình cuộc sống, tất cả chúng ta đều có thể trải qua tình trạng khỏe mạnh hay đau yếu, có việc làm hay thất nghiệp, sống nơi quê hương hoặc ở một đất nước xa lạ, nhưng phẩm giá của chúng ta không bao giờ thay đổi: đó là phẩm giá của một thụ tạo được Thiên Chúa yêu thương và mong muốn hiện hữu.
Từ thứ ba là sự thật. Không thể xây dựng những mối quan hệ hòa bình thực sự, ngay cả trong cộng đồng quốc tế, nếu không dựa trên sự thật. Khi lời nói mang những hàm ý mơ hồ và nước đôi, và thế giới ảo với cái nhìn méo mó về thực tại chiếm lĩnh cách không kiểm soát, thì thật khó để xây dựng những mối quan hệ đích thực, vì thiếu các tiền đề khách quan và thực tế của giao tiếp.
Về phần mình, Giáo Hội không bao giờ được miễn trừ trách nhiệm phải nói lên sự thật về con người và thế giới, bằng mọi cách cần thiết, ngay cả bằng lời lẽ thẳng thắn có thể gây hiểu lầm ban đầu. Tuy nhiên, sự thật không bao giờ được tách rời khỏi đức ái, vốn luôn khởi nguồn từ mối quan tâm đến đời sống và hạnh phúc của mỗi người. Hơn nữa, theo quan điểm Kitô giáo, sự thật không phải là sự khẳng định những nguyên tắc trừu tượng và tách biệt, nhưng là một cuộc gặp gỡ với chính con người của Đức Kitô, Đấng hằng sống giữa cộng đoàn các tín hữu. Do đó, sự thật không tạo ra chia rẽ, mà đúng hơn, cho phép chúng ta đối mặt với những thách đố của thời đại cách kiên quyết hơn, như vấn đề di dân, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách có đạo đức, và bảo vệ hành tinh Trái Đất thân yêu của chúng ta. Đây là những thách đố đòi hỏi sự cam kết và hợp tác của tất cả mọi người, bởi vì không ai có thể nghĩ đến việc đối mặt với chúng một mình.
Thưa quý vị Đại sứ,
Sứ vụ của tôi bắt đầu giữa lòng một Năm Thánh, được dành cách đặc biệt cho niềm hy vọng. Đây là thời điểm của hoán cải và canh tân, và trên hết là một cơ hội để từ bỏ những xung đột và bắt đầu một hành trình mới, với niềm vững tin rằng: bằng cách làm việc cùng nhau, mỗi người chúng ta, theo cảm thức và trách nhiệm riêng, có thể xây dựng một thế giới trong đó mọi người có thể sống một cuộc sống thực sự xứng hợp với con người, trong sự thật, công lý và hòa bình. Tôi hy vọng điều ấy sẽ trở thành hiện thực ở mọi nơi, bắt đầu từ những vùng đất đang chịu đau khổ nhất, như Ukraine và Đất Thánh.
Tôi xin cảm ơn quý vị về tất cả những công việc mà quý vị đang thực hiện để xây dựng những nhịp cầu giữa quốc gia của quý vị và Tòa Thánh, và tôi ban phép lành cho quý vị, cho gia đình và toàn dân tộc của quý vị. Chân thành cảm ơn quý vị! Cảm ơn vì tất cả những gì quý vị đang thực hiện!
Nguồn: daminhtamhiep.net
