Nhân tháng hoa kính Đức Mẹ
Nhân tháng hoa kính Đức
Mẹ
NHÂN THÁNG HOA KÍNH
ĐỨC MẸ
G. Trần Đức Anh, O.P
Vatican News (02.5.2022) - Trong truyền thống của Giáo hội, có hai tháng trong năm Phụng
vụ được dành để vun trồng và bày tỏ lòng kính mến đối với Mẹ Maria: tháng 5 là
tháng Hoa, và tháng 10 là tháng Mân Côi. Cả hai tháng do Giáo hội đề ra đều
nhắm giúp các tín hữu gia tăng lòng sùng kính đối với Mẹ Thiên Chúa và noi
gương các nhân đức của Mẹ hiền.
Ở Việt Nam, tại nhiều nơi, các tín hữu vẫn có thói quen dâng hoa kính
Đức Mẹ trong tháng 5. Thói quen tốt lành trên đây đã được các linh mục thừa sai
truyền sang Việt Nam, theo một truyền thống cổ kính ở Tây Phương theo lễ nghi
La tinh, trong khi các tín hữu ở miền Cận Đông theo nghi lễ Bizantine vẫn dành
tháng 8 để biệt kính Đức Mẹ: họ dành 14 ngày đầu tiên trong tháng, để ăn chay,
cầu nguyện, chuẩn bị cho ngày 15/8 là lễ An nghỉ của Đức Mẹ Maria.
Vài nét lịch sử
Tại Tây Phương, tháng 5 được gọi là “Maggio” trong tiếng Ý, hoặc “Mai”
trong tiếng Pháp, “May” trong tiếng Anh. Các danh từ này đều bắt nguồn từ tên
của nữ thần “Maia” là con gái của nữ thần Atlante, người yêu của thần Jupiter.
Ngày 1 tháng 5 được dành để tế nữ thần Maia.
Ở Roma, vào đầu tháng 5 xưa kia vẫn có thói quen kính nữ thần Flora,
thần hoa: người ta tổ chức những trò chơi, nhảy múa, ca hát, làm những đoàn xe
hoa rồi chọn một thiếu nữ làm “tiểu nữ hoàng mùa xuân” hay là “vị hôn thê tháng
5”. Trong thời Trung cổ, các lễ đó vẫn được tiếp tục, nhưng được biến thành
những lễ tình yêu, lễ vui mừng.
Các tín hữu Kitô cũng lấy lại truyền thống đó của dân ngoại, nhưng biến
cải và mặc cho chúng những ý nghĩa tôn giáo, như đã biến cải ngày 25/12 ngày lễ
kính thần mặt trời của dân ngoại thành ngày lễ Chúa Giáng Sinh, là Mặt Trời
công chính soi sáng cho nhân loại. Các tín hữu Công giáo đã biến tháng 5 kính
nữ thần Flora và Maia của dân ngoại thành tháng Hoa kính Mẹ Thiên Chúa.
Người đầu tiên đã gắn liền tháng 5 với hình ảnh của Mẹ Maria chính là
vua Alfonso X của Tây Ban Nha, vào năm 1200. Tuy nhiên, người đầu tiên đã soạn
cuốn sách nhỏ về lòng sùng kính Đức Mẹ trong mùa xuân là Chân phước Henri Suso,
dòng Đa Minh ở thành Konstanz bên Đức. Năm 1.300, cha Hensi Suso đã soạn cuốn
sách tựa đề “Những Lời chào”, trong đó có những bài tôn kính Mẹ Maria suốt
trong mùa xuân. Tiếp đến, tại Roma vào năm 1.500, thánh Philipphê Neri bắt đầu
dạy cho giới trẻ dành riêng tháng 5 để tôn sùng Đức Mẹ: thánh nhân dạy các
thiếu niên hái hoa trang hoàng các ảnh tượng Đức Mẹ, hát những bài ca tôn kính
Mẹ Thiên Chúa và thực hành các nhân đức noi gương Mẹ.
Cũng trong thời kỳ đó ở thành Firenze, Trung Italia, tháng 5 trở thành
một tháng đặc biệt do sáng kiến của các cha dòng Thánh Đa Minh: người ta tổ
chức các buổi trình diễn những vở kịch kính Nữ Vương trời đất. Một tài liệu vào
năm 1677 kể lại rằng: các tập sinh Đa Minh ở Fiesole, gần Firenze, họp nhau lại
thành một hội Đức Mẹ Maria để ca hát tôn kính Mẹ Thiên Chúa trong tháng 5: Họ
hát kinh cầu và các thánh ca vào ngày 1/5, và Chủ Nhật sau đó, họ đội triều
thiên bằng hoa hồng đỏ trên đầu tượng Đức Mẹ và đặt vào bàn tay Mẹ một trái tim
bằng bạc.
Tại thành phố Napoli, Nam Italia, một thế kỷ sau đó, vào tháng 5 hàng
năm, các tín hữu bắt đầu có thói quen ca hát kính Đức Mẹ và vị linh mục ban
phép lành Mình Thánh Chúa sau đó.
Người viết cuốn sách đầu tiên về tháng 5 là linh mục Dionisi, dòng Tên,
sống tại thành phố Verona, Bắc Italia. Cuốn sách được xuất bản năm 1700 với tựa
đề “Tháng Đức Mẹ Maria”, dưới đó là tiểu đề “Tháng 5 dâng kính Mẹ, với việc
thực hành các hoa nhân đức khác nhau, dành cho những người đặc biệt sùng kính
Mẹ, dùng trong gia đình cho các người gia trưởng, trong các tu viện và trong
các quán”. Cuốn sách của cha Dionisi rất nổi tiếng và đã được xuất bản 18 lần
trong một thế kỷ tại châu Âu.
Kể từ năm 1.700 trở đi, việc dành riêng tháng 5 kính Đức Mẹ trở thành
một thói quen phổ thông ở mọi nơi: trong gia đình, các tín hữu thường dọn một
bàn thờ nhỏ, đọc kinh Mân Côi, hát thánh ca, đọc kinh cầu Đức Bà. Vì thế, tháng
5 trở thành một thứ tuần đại phúc liên kết các tín hữu lại với nhau nhân danh
lòng tôn sùng Mẹ Thiên Chúa. (P. Domenico Nicolai de' Servi, “Con Maria
verso il 2000”, Ed Carroccio, 1991, pp. 100-103)
Lòng sùng kính
đích thực đối với Mẹ Maria
Trong tháng biệt kính Đức Mẹ, các tín hữu được mời gọi đào sâu lòng
sùng kính Đức Mẹ.
Công đồng chung Vatican II, trong Hiến chế “Ánh Sáng Muôn Dân” (Lumen
gentium) đã dạy rằng: “Các tín hữu hãy nhớ, lòng sùng kính chân chính
đối với Đức Mẹ không hệ tại tình cảm chóng qua và vô bổ, cũng không hệ tại một
sự dễ tin phù phiếm, nhưng phát sinh từ một đức tin chân thật. Đức tin dẫn
chúng ta đến chỗ nhìn nhận địa vị cao cả của Mẹ Thiên Chúa và thúc đẩy chúng ta
lấy tình con thảo yêu mến và noi gương các nhân đức của Mẹ chúng ta” (LG 67)
Và Công đồng liệt kê bốn yếu tố của lòng sùng kính đích thực đối với Mẹ
Maria: thứ nhất là tôn kính, vì Người là Mẹ Thiên Chúa; tiếp đến là yêu mến, vì
ngài là Mẹ hiền của chúng ta; thứ ba là cầu nguyện vì lời cầu bầu của Mẹ được
nhìn nhận là có một hiệu năng đặc biệt, Người được các thánh gọi là “người cầu
bầu toàn năng”; và thứ tư là noi gương Mẹ Maria, vì Người là mẫu gương mọi nhân
đức cho các tín hữu, là những người họp thành thân mình mầu nhiệm của Chúa Kitô
mà ngài là Mẹ.
Công đồng chung Vatican II phê bình những sự thái quá giả tạo, và nhắn
nhủ các nhà thần học cũng như các vị rao giảng Lời Chúa hãy thận trọng, đừng
rơi vào chỗ thái quá, trong việc đề cao phẩm giá đặc biệt của Mẹ Maria, và Công
đồng nhiệt liệt khuyến khích các tín hữu hãy học hỏi Thánh Kinh, các tác phẩm
của các Giáo phụ và các Thánh Tiến sĩ Hội thánh, cũng như Phụng vụ La tinh và Đông
Phương, để trình bày một cách đúng đắn về chức vụ và những đặc ân của Đức Trinh
nữ Maria. Chức vụ và đặc ân này luôn luôn có mục tiêu là Chúa Kitô, Người là
nguồn mạch của mọi chân lý, sự thánh thiện và lòng sùng mộ. Đức Phaolô VI thì
khuyến khích các tín hữu hãy noi gương Mẹ Maria, biến cuộc sống của mình thành
một việc thờ phượng dâng lên Thiên Chúa, việc thờ phượng này bao trùm và ảnh
hưởng trên toàn cuộc sống.
Thánh Têrêxa Hài
Đồng
Trước đó, thánh Têrêxa Hài Đồng Giêsu, trong cuốn “Tự Thuật”, cũng đã
than phiền rằng: có những nhà giảng thuyết và thần học mô tả sự thánh thiện và
các nhân đức của Mẹ Maria với những thành ngữ cao vời quá đến độ các tín hữu
cảm thấy nản chí không dám noi theo mẫu gương của Mẹ nữa.
Vài ngày trước khi qua đời, thánh nữ Têrêxa Hài Đồng Giêsu đã thốt lên:
“Ôi, tôi yêu mến Đức Mẹ dường nào! Giả sử tôi là linh mục, tôi sẽ nói mọi sự
tốt đẹp về Mẹ... Người ta thường trình bày Đức Mẹ như một nhân vật siêu phàm
không thể đến gần được. Cần trình bày Ngài như một vị mà chúng ta có thể noi
gương bắt chước được. Ngài là người Mẹ hơn là Nữ vương! Tôi đã nghe có người
nói vinh quang của Mẹ làm lu mờ tất cả các thánh, giống như mặt trời khi mọc
lên làm biến tan các vì sao! Trời ơi, điều đó kỳ quặc quá! Một người Mẹ lại làm
biến tan vinh quang của con cái mình sao! Tôi nghĩ ngược lại, và tôi tin rằng:
chính Mẹ là người càng làm tăng vinh quang của các tín hữu con cái Ngài... Tôi
nghĩ cuộc đời của Đức Mẹ rất đơn sơ” (”Truyện một tâm hồn”, chương 12).
Quả thực, những lời trên đây của thánh nữ Têrêxa Hài Đồng là một phản
ứng đối với những tác giả trình bày về Mẹ Maria một cách quá cao vời làm cho Mẹ
trở nên xa lạ với phàm nhân.
Sự kiện Giáo hội đề nghị các tín hữu noi gương Mẹ Maria trên con đường
đời, không hề mâu thuẫn với giáo huấn từ trước đến nay về nghĩa vụ các tín hữu
phải noi gương Chúa Kitô. Noi gương Mẹ Maria không hề mâu thuẫn với sự theo
gương Chúa Kitô, trái lại càng mang lại cho chúng ta một phương thế dễ dàng và
chắc chắn hơn để kết hiệp với Chúa Kitô và đạt tới sự thánh thiện mà ngài đã
mời gọi các tín hữu. Về điểm này, cũng trong tông huấn “Signum Magnum”, Đức
Phaolô VI đã quả quyết: “Sự noi gương Đức Trinh Nữ Maria chẳng những không làm
cho tâm hồn các tín hữu xa rời sự trung thành bước theo Chúa Kitô, trái lại
càng làm cho sự theo Chúa trở nên đáng yêu và dễ dàng hơn; bởi vì Mẹ Maria là
đấng luôn chu toàn thánh ý Thiên Chúa, nên hơn ai hết, Mẹ đáng được lời khen
ngợi của Chúa, khi Người nói với các môn đệ: “Ai làm theo ý Cha ta đấng ở trên
trời, thì người ấy chính là anh em, chị em và là mẹ của Ta”.
Nguồn: vaticannews.va/vi/
- Ngài vẫn ở đó... ( 06/06/2023)
- Tính trần tục thiêng liêng, một sự tự say mê bản thân của người Kitô hữu ( 04/06/2023)
- Tinh thần thế gian mà Đức Phanxicô cảnh giác là gì? ( 04/06/2023)
- Ba Ngôi Thiên Chúa, khác biệt nhưng hiệp nhất ( 03/06/2023)
- Tại sao tháng Sáu là tháng Thánh Tâm Chúa Giêsu? ( 02/06/2023)
- Hai lời hứa của Chúa Kitô ( 31/05/2023)
- Mười cách để nhận biết Đức Maria là Mẹ của chúng ta ( 30/05/2023)
- Karuna và Agape: Lòng từ bi và Tình bác ái ( 29/05/2023)
- Để lớn lên trong sự thánh thiện ( 25/05/2023)
- Đấng An Ủi và những người biết an ủi ( 22/05/2023)