Một món quà gửi đến những người cha

 

 

 

 

Từ những kinh nghiệm sống
 
Một linh mục chuyên lo cho trẻ bụi đời kể lại: Có lần tôi kể câu truyện Tin Mừng về Người cha nhân hậu (Lc 15,11-32) cho các em nghe. Hầu hết các em là những thiếu niên sống trong những gia đình bất hạnh với người cha dữ tợn. Khi kể đến chỗ người cha thấy đứa con hoang đàng từ đàng xa trở về, tôi dừng lại rồi hỏi các em xem người cha sẽ làm gì. Em nhỏ tuổi nhất trong đám trả lời ngay: “Thế nào ông ấy cũng cho thằng đó một trận nhừ tử”. Hầu hết các em đều đồng ý như vậy, và chúng cho đó là chuyện đương nhiên, không phải tranh cãi gì nữa. Chính vì thế, tất cả các em đều hết sức ngỡ ngàng khi tôi kể tiếp câu truyện: người cha trông ngóng, chạy lại ôm con, không cần nghe con xin lỗi, ra lệnh đem áo mới và nhẫn mới cho con, mở tiệc ăn mừng. Chúng không thể tin nổi có một người cha như thế vì tất cả kinh nghiệm chúng có về người được gọi là “cha” là kinh nghiệm đầy đau buồn về những lời mắng chửi, những cơn say xỉn, những trận đòn thừa sống thiếu chết!
 
Hỏi rằng với những thiếu niên có kinh nghiệm đau buồn về người cha trần thế như vậy, các em sẽ nghĩ sao nếu được giới thiệu về Thiên Chúa là Cha?
 
Lại rất ngỡ ngàng khi đọc được nhận định của một học giả người Nhật: người Nhật có ba mối sợ là sóng thần, động đất và người cha. Sợ sóng thần và động đất thì hiểu được do hoàn cảnh địa lý của nước Nhật. Nhưng sợ người cha là điều chưa nghe đến. Học giả này cho biết trong gia đình người Nhật, bà mẹ chăm lo việc nhà, còn người cha ra ngoài làm việc. Tối đến, ông gọi con đến và dạy dỗ rất nghiêm khắc. Truyền thống đó in sâu vào tâm trí những người con hình ảnh người cha đáng kính và cũng đáng sợ.
 
Hỏi rằng với một truyền thống văn hóa như thế, liệu có dễ dàng để tin vào Thiên Chúa là Cha? Tôi tự hỏi có phải đây là một trong nhiều lý do khiến người Nhật khó đón nhận Kitô giáo, tôn giáo gọi Thiên Chúa là Cha?
 
May mắn thay, bên cạnh những kinh nghiệm đau buồn ấy, vẫn luôn có nhiều kinh nghiệm tích cực. Giáo Hội công giáo vui mừng vì có thêm vị chân phước, lại là người rất gần gũi, là Đức Gioan Phaolô II. Vị chân phước này có hoàn cảnh thật đặc biệt. Mới 9 tuổi đã mất mẹ. Hai năm sau, mất luôn người anh trai duy nhất. Chỉ còn lại người cha và may mắn cho ngài, người cha ấy là người cha tuyệt vời như ngài mô tả: “Đôi khi tôi thức giấc giữa đêm và thấy cha tôi đang quỳ gối cầu nguyện như tôi vẫn thấy ông quỳ cầu nguyện ở nhà thờ”. Ngài còn kể lại cho André Frossard: “Khi tôi lên 10, 12 tuổi, tôi gia nhập ca đoàn thiếu nhi, nhưng phải thú thật là tôi không được chăm chỉ lắm. Mẹ tôi mất rồi… nhưng cha tôi thấy vậy, một ngày kia ông gọi tôi đến và bảo: Con không phải là thiếu nhi tốt. Con không chịu cầu nguyện với Chúa Thánh Thần. Con phải cầu nguyện với Ngài. Thế rồi cha tôi dạy tôi một bài kinh… Đó là bài học thiêng liêng lớn nhất, có hiệu quả mạnh mẽ và bền vững hơn tất cả những giảng khóa mà tôi sẽ học sau này. Niềm xác tín của cha tôi khi dạy tôi cầu nguyện với Chúa Thánh Thần nói lên điều đó. Kể cả đến hôm nay, tôi vẫn như đang nghe thấy tiếng cha tôi đọc bài kinh này. Kết quả cuối cùng từ bài học từ thuở ấu thơ đó chính là thông điệp của tôi về Chúa Thánh Thần, Dominum et Vivificantem”.
 
Có bao giờ chúng ta dám nghĩ rằng một thông điệp lớn của một giáo hoàng nổi tiếng thánh thiện và tài giỏi lại được khơi nguồn từ bài kinh người cha dạy cho con lúc còn bé? Nếu ngài đã chia sẻ kinh nghiệm như thế, có thể hỏi thêm rằng: Phải chăng những giáo huấn của vị giáo hoàng này về Thiên Chúa giàu lòng thương xót cũng được khơi nguồn từ kinh nghiệm về người cha trần thế?
 
Chuyện đời của chân phước Gioan Phaolô II gọi về tâm tình của Thánh nữ Têrêxa Avila. Người ta đã nói nhiều về người cha thánh thiện của thánh nữ Têrêxa Hài đồng Giêsu. Nhưng người cha của thánh Têrêxa Avila cũng rất tốt lành. Thánh nữ cũng mất mẹ từ sớm (bà mẹ chết khi mới 33 tuổi, lúc Têrêxa 12 tuổi) và cũng thật may mắn, thánh nữ có một người cha tuyệt vời như ngài mô tả bằng những dòng hồi ức thật thân thương: “Cha tôi là một người giàu lòng bác ái đối với người nghèo, rất cảm thương những người đau ốm, cả với những người giúp việc trong nhà, người cũng thương xót họ đến nỗi không bao giờ mua giữ kẻ nô lệ cả. Khi một người nô lệ của chú tôi có dịp đến nhà tôi, người xử với cô như với con cái vậy”. Người cha này cũng rất khôn ngoan, khi thấy con gái mình có khuynh hướng đua đòi thói xấu, ông gửi con vào một tu viện, nhưng rất khéo léo: “Cha tôi thực hiện dự định này cách rất kín đáo nên chỉ một hai người thân và tôi biết mà thôi. Cha tôi đợi đến lúc thuận tiện để sự kiện ấy không có gì lạ thường, nghĩa là lúc mà chị tôi đi lập gia đình và tôi không còn mẹ săn sóc; nếu không vào lưu trú trong đó mà ở nhà một mình thì không tiện.”
 
 
Khám phá ơn gọi và sứ mệnh người cha
 
Những câu chuyện trên và biết bao câu chuyện tương tự đều nói lên mối quan hệ mật thiết giữa kinh nghiệm tâm lý tự nhiên và kinh nghiệm tôn giáo siêu nhiên. Con người đón nhận bài học nhân văn, tinh thần và tôn giáo không chỉ bằng lý thuyết thuần túy như trong các ngành khoa học tự nhiên, nhưng còn với kinh nghiệm sống động của bản thân. Nhờ có người cha tuyệt vời nơi trần thế mà thánh nữ Têrêxa Avila và chân phước Gioan Phaolô II đến với Chúa là Cha và sống tình con thảo với Ngài cách dễ dàng. Ngược lại, những đứa trẻ bụi đời khó lòng đón nhận Thiên Chúa là Cha vì kinh nghiệm quá đau buồn của chúng về người cha trần thế.
 
Từ đó mới thấy ý nghĩa cao cả của ơn gọi làm cha. Làm cha không chỉ là chức năng về mặt sinh học vì sinh ra đứa con. Cũng không chỉ là chức năng về mặt tâm lý vì sẽ trưởng thành hơn khi có trách nhiệm với con cái, hoặc cảm nhận hạnh phúc khi có đứa con. Nhưng làm cha còn mang một chiều kích thiêng liêng cao cả vì chia sẻ chức năng làm cha của chính Thiên Chúa. Đó là lý do chức năng làm cha được diễn đạt trong Công giáo bằng từ ngữ thật trang trọng: Ơn Gọi. Làm cha là một thiên chức. Thiên chức làm cha phát xuất từ tiếng gọi từ trời cao, tiếng gọi của Thiên Chúa là Cha.
 
Ơn gọi thật cao cả nên sứ mệnh cũng thật vĩ đại và nặng nề. Làm cha là họa lại, mặc khải, diễn đạt cho con cái tình yêu của Thiên Chúa là Cha. Thể hiện trong tư cách người cha một gia đình. Và cả trong tư cách người cha một cộng đoàn như các linh mục.
 
Ơn gọi và sứ mệnh cao cả đó mời gọi người cha chiêm ngắm Thiên Chúa là Người Cha tuyệt hảo để cố gắng họa lại trong đời sống của mình.
 
 
Sống phụ tính của Thiên Chúa
 
Một lần nữa, hình ảnh người cha trong dụ ngôn Người cha nhân hậu thật đáng cho chúng ta chiêm ngắm. Henri Nowen đã dành nhiều tháng ngày để chiêm ngắm người cha này qua họa phẩm của Rembrandt và viết thành cả cuốn sách The Prodigal Son. Ở đó, tình yêu của người cha được khắc họa rõ nét hơn bao giờ.
 
1. Tình yêu ấy là một tình yêu thuần khiết, tình yêu chỉ vì hạnh phúc của con cái chứ không vì bất cứ điều gì khác. Đức Bênêđictô XVI ghi nhận rằng hai từ “tình yêu” ngày nay bị lạm dụng đến độ làm cho nhiều người cảm thấy ngượng ngùng khi nói đến hai từ này. Thật vậy, rất nhiều khi cái gọi là tình yêu chỉ là những cảm xúc nhất thời, khát vọng chiếm hữu, kể cả nặng màu nhục dục. Còn tình yêu thuần khiết của Thiên Chúa là tình yêu của người chỉ nhắm đến hạnh phúc của người mình yêu đến độ dám hi sinh mạng sống cho hạnh phúc đó.
 
Trong cuộc đời này, có lẽ chỉ có tình yêu cha mẹ dành cho con cái là tình yêu thể hiện rõ nét nhất tình yêu thuần khiết của Thiên Chúa. Mới đây có người gửi cho tôi câu truyện về vụ cháy rừng ở công viên quốc gia Yellowstone bên Mỹ. Sau vụ cháy, các nhân viên kiểm lâm vào rừng để đánh giá tổn thất. Rồi có nhân viên phát hiện một con chim như hóa đá, vẫn nguyên hình dáng nhưng khi đụng vào thì tan thành tro. Điều lạ lùng là chính lúc đó ba chú chim nhỏ bay ra. Ấy là vì chim mẹ biết nguy hiểm sắp tới, đã giương cánh ôm lấy ba đứa con, nhờ đó chúng vẫn sống. Con chim mẹ đã có thể bỏ ba đứa con ở lại, bay đi nơi khác để tránh nạn, nhưng nó đã ở lại, chấp nhận chết cho con được sống! Ở cuối câu truyện ấy, người ta ghi chú câu Thánh vịnh 91,4:
“Chúa phù trì che chở, dưới cánh Ngài bạn có chỗ ẩn thân,
Lòng Chúa tín trung là khiên che thuẫn đỡ”.
 
2. Tình yêu ấy còn là tình yêu tôn trọng tự do của con cái. Rabindranat Tagore viết:
“Những người yêu con trong cuộc đời này luôn giữ con trong vòng tay,
tình Ngài yêu con không bờ không bến, con cất cánh bay tự do”.
Các bậc cha mẹ có thể rơi vào hai trường hợp khi giáo dục con. Một là vì lòng thành, ép con cái phải thực hiện ước mơ mà bản thân mình chưa làm được, đang khi đứa con lại không có thiên hướng và khả năng trong lãnh vực đó. Hai là khi con cái có những quyết định khác với ý muốn của cha mẹ, thì cha mẹ từ bỏ luôn đứa con của mình. Người cha trong dụ ngôn không như thế. Ông biết con sai và chỉ cho nó thấy những hiểm nguy, nhưng khi nó vẫn cương quyết ra đi thì ông chấp nhận chia gia tài cho con và để nó ra đi. Đó cũng là mầu nhiệm của tự do trong lịch sử cứu độ. Thiên Chúa tôn trọng tự do của con người đến mức khó hiểu, đến mức chấp nhận để con người nhân danh chính quà tặng Ngài ban mà phản bội Ngài. Người cha trong dụ ngôn để con ra đi mà vẫn đau đáu một niềm âu lo và thương nhớ. Để con ra đi mà vẫn ngày ngày trông ngóng và khi nó trở về thì vui mừng, có lẽ còn vui hơn cả chính đứa con, vì “con Ta đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy”.
 
3. Tình yêu ấy còn là tình yêu bao dung. Người cha trong dụ ngôn có tấm lòng bao dung cả với đứa con hoang đàng cũng như với đứa con ở lại trong nhà mà không cảm nhận được tình cha. Anh con cả không bỏ nhà đi, anh vẫn ở nhà với cha nhưng lại không học được tấm lòng bao dung của cha. Anh làm mọi việc trong nhà nhưng lòng vẫn đầy ích kỷ, ghen ghét và vụ lợi, nên khi đứa em hoang đàng trở về, anh không vui mà lại buồn đến độ nổi giận và khước từ dự tiệc. “Cha coi, đã bao năm trời con hầu hạ cha và chẳng khi nào trái lệnh, thế mà chưa bao giờ cha cho lấy được một con dê con để con ăn mừng với bạn bè. Còn thằng con của cha đó, sau khi đã nuốt hết của cải của cha với bọn điếm, nay trở về, thì cha lại giết bê béo ăn mừng”. Những lập luận thật xác đáng trên cơ sở công bằng pháp lý. Tiếc thay lập luận đó lại chưa vươn đến tầm cao của lòng thương xót và tình yêu bao dung: “Chúng ta phải ăn mừng, phải vui vẻ chứ, vì em con đây đã chết mà nay lại sống, đã mất mà nay lại tìm thấy”.
 
Kết luận
 
Vậy thì, “Cha ơi, cha là ai?”
 
Cha là họa ảnh tình yêu của Cha trên trời.
Tình yêu dẫn lối cho con vào đời,
Tình yêu nghiêm khắc dạy con đường công chính,
               mạnh mẽ nâng con dậy khi yếu đuối.
Tình yêu tha thứ khi con lầm lỡ,
               bao dung lúc con sai phạm,
Tình yêu đau nỗi đau của con,
               vui niềm vui của con,
Tình yêu hi sinh tất cả để con được sống, hạnh phúc và bình an.
Chỉ đơn giản, vì cha là cha của con.
 
 
Nhân Ngày Người Cha 19-6-2011