CHƯƠNG TRÌNH DƯỚI ÁNH SÁNG LỜI CHÚA

CHÚA NHẬT LỄ LÁ NĂM A
Bài 07: HÌNH PHẠT THẬP GIÁ

Lm. I-nha-xi-ô Hồ Văn Xuân, Tổng Đại Diện Gp. Sài Gòn
và NPD. CÁC GIỜ KINH PHỤNG VỤ

WGPSG (29.3.2023) - Năm 2004, bộ phim Cuộc khổ nạn của Chúa đã gây tiếng vang lớn không chỉ vì doanh thu phòng vé cao bất ngờ, mà điều quan trọng hơn đó là cảnh tượng Đức Giê-su chịu đóng đinh đã đánh động tâm hồn nhiều người, đưa họ trở về với Thiên Chúa. Diễn viên Jim Caviezel, người thủ vai Đức Giê-su, đã chia sẻ:

“Từ xưa tới nay, chưa ai được chứng kiến nỗi cực hình của Chúa chân thật đến như vậy. Lần này là cuộc khổ nạn thực tế nhất đang diễn ra.”

“Khi ở trên thập giá, tôi mới biết rằng trong sự đau khổ của Chúa, có ơn cứu độ cho chúng ta. Mỗi chúng ta phải vác thập giá của chính mình. Có một cái giá cho đức tin và cho sự tự do của chúng ta. Tôi đã thực sự bị đánh đập, bị đòn roi, bị đóng đinh.”

Trong Tuần Thánh này, để giúp nhau chiêm ngắm Đức Ki-tô chịu đóng đinh, chúng ta sẽ tìm hiểu về HÌNH PHẠT THẬP GIÁ qua ba điểm sau đây :

- Nguồn gốc của hình phạt thập giá.

- Đức Giê-su chịu đóng đinh và chết trên thập giá.

- Ý nghĩa của thập giá Đức Giê-su.

I. Nguồn gốc của hình phạt thập giá

Khó có thể biết chính xác hình phạt thập giá có nguồn gốc từ đâu và từ lúc nào. Qua sử gia Hy-lạp là Hê-rô-đốt (Herodotos), chúng ta biết rằng hình phạt thập giá phát xuất từ Ba-tư vào khoảng thế kỷ VI tCN. Tuy nhiên, theo các nhà khảo cổ thì trước cả Ba-tư, hình phạt thập giá đã có nguồn gốc xa xưa từ dân Át-sua (Assyria), sau đó được áp dụng tại Ba-by-lon, Mê-đi, Ba-tư, Xy-ri và Ai-cập.

Người Hy-lạp dưới thời A-lê-xan-đê Đại Đế đã áp dụng án tử hình thập giá tại các vùng phía đông Địa Trung Hải từ thế kỷ IV tCN. Chính A-lê-xan-đê đã cho đóng đinh 2.000 người khi đánh chiếm thành Phê-nix (Phoenix) vào năm 332 tCN. Hình thức ban đầu có lẽ chỉ là một cây cột gỗ, gọi là giá treo cổ, như sách Ét-te đã kể : “Sẵn có cái giá Ha-man dựng lên để treo cổ ông Moóc-đô-khai” (Et 7,9) và “Ha-man đã bị treo cổ lên cái giá (ấy)” (Et 7,10).

Đến năm 146 tCN, sau khi đánh bại người Hy-lạp và thống trị toàn vùng Địa Trung Hải, chính quyền Rô-ma đã sử dụng hình phạt thập giá để xử tử những kẻ can tội giết người, trộm cướp hay phản loạn. Tuy nhiên, hình phạt này chỉ áp dụng cho dân chúng thuộc những miền bị Rô-ma đô hộ, chứ không áp dụng cho công dân của họ.

Hình phạt thập giá là một khổ hình tàn nhẫn, làm cho tử tội phải tột cùng đau đớn và nhục nhã, vì trước khi bị đóng đinh, tội nhân phải chịu đánh đòn, bằng một thứ roi tua được gắn những cái móc nhỏ và sắc, có thể móc vào thịt nạn nhân mà lôi ra. Sau đó, tội nhân phải vác thanh gỗ ngang của thập giá ra pháp trường. Khi đến nơi, quân lính sẽ lột sạch quần áo, cột chặt hoặc đóng đinh hai cổ tay tội nhân vào thanh gỗ, trước khi kéo lên, ráp thẳng góc với một cây gỗ đứng đã được dựng sẵn, làm thành hình chữ T, tựa như chữ thập, với bản án được viết trên thanh gỗ ngang.

Bị treo như thế, nạn nhân sẽ chết dần vì ngạt thở và kiệt sức. Nếu muốn kết liễu nhanh kẻ tử tội, quân lính sẽ đánh giập ống chân để tội nhân mất điểm tựa, không thể rướn người lên được để thở và sẽ chết nhanh chóng (x. Ga 19,31). Cực hình có thể kéo dài trong nhiều giờ. Máu rỉ ra và nhỏ xuống từ các vết thương, cơ bắp bị xé toạc, lớp da co lại, các đốt xương gãy bị kéo rời ra … càng làm cho cơn hấp hối thêm đau đớn.

Chính quyền Rô-ma đã dùng hình khổ thập giá suốt 300 năm để khủng bố, đàn áp những người theo Đức Giê-su Ki-tô. Đến năm 313, khi Hoàng đế Constantinô I cải đạo sang Ki-tô giáo thì hình phạt dã man ấy mới bị bãi bỏ.

II. Đức Giê-su chịu đóng đinh và chết trên thập giá

Đức Giê-su chịu khổ hình thập giá là biến cố được cả bốn Tin Mừng thuật lại (x. Mt 27 ; Mc 15 ; Lc 23 ; Ga 19). Giới lãnh đạo Do-thái đã xuyên tạc những lời của Đức Giê-su, khiến Người bị chính quyền Rô-ma kết tội phản loạn và phải chịu hình phạt đóng đinh thập giá, với lý do được ghi trên tấm bảng ở đỉnh cây thập giá : “Giê-su Na-da-rét, vua dân Do-thái” (Ga 19,19 ; x. Mt 27,37 ; Mc 15,26 ; Lc 23,38). Sau lệnh đóng đinh của tổng trấn Phi-la-tô (x. Mt 27,26), Đức Giê-su bị đưa đi đánh đòn, rồi vác thanh gỗ đến nơi gọi là Gôn-gô-tha, nghĩa là Đồi Sọ (x. Mt 27,33 ; Mc 15,22 ; Lc 23,33 ; Ga 19,17) để chịu đóng đinh, đúng theo tiến trình của cuộc khổ hình thập giá theo luật Rô-ma.

Biến cố này cũng được các sử gia ngoài Ki-tô giáo ghi lại. Vào năm 95, sử gia Do-thái Giô-xếp Fla-vi-ô (Josephus Flavius) đã viết : “Vào thời đó, có một người thông thái, đạo đức tốt lành, tên là Giê-su … Ông bị Phi-la-tô kết án và đóng đinh vào thập giá và đã chết …” (Antiquitates Judaicae XVIII, 64). Sau đó, năm 115, sử gia Co-nê-li-ô Ta-xi-tô (Cornelius Tacitus) người Rô-ma cũng đã viết : “Đức Ki-tô, người sáng lập Ki-tô giáo, đã bị Phong-xi-ô Phi-la-tô tử hình dưới triều Ti-bê-ri-ô” (Annales XV, 44-45).

III. Ý nghĩa của thập giá Đức Giê-su Ki-tô

Từ khi Đức Giê-su chịu đóng đinh và chết trên thập giá, thập giá đã trở thành biểu tượng của Ki-tô giáo (x. Mt 10,38 ; 16,24 ; Mc 8,34 ; Lc 9,23 ; Rm 6,6 …) và mang ý nghĩa quan trọng trong đời sống Ki-tô hữu.

1. Thập giá Đức Giê-su : nỗi ô nhục hay cớ vấp ngã

Khi chịu đóng đinh trên thập giá, Đức Giê-su không chỉ đau đớn nơi thân xác mà còn đau khổ trong tinh thần nữa. Các Sách Tin Mừng đã kể lại những lời sỉ nhục phỉ báng cay độc của dân Do-thái (x. Mt 27,39-44 ; Mc 15,29-32). Đối với người Do-thái, kẻ bị treo trên thập giá là kẻ bị nguyền rủa (x. Đnl 21,22-23) ; phải chết trên thập giá là nỗi ô nhục (x. Gl 3,13 ; Hr 12,2 ; 13,13). Vì thế, họ khước từ lời rao giảng của các Tông Đồ về Đấng Ki-tô chịu đóng đinh, “điều mà người Do-thái coi là ô nhục không thể chấp nhận, và dân ngoại cho là điên rồ” (1 Cr 1,23).

2. Mầu nhiệm thập giá Đức Giê-su đem lại ơn cứu độ

Cái chết của Đức Giê-su trên thập giá là hành động cứu độ của Thiên Chúa, đồng thời là sự hy sinh tự nguyện của Đức Giê-su vì yêu thương (x. Ga 15,13). Trong những lần báo trước cuộc Thương Khó, Đức Giê-su đều nhấn mạnh đến tính cần thiết của thập giá (x. Mt 16,21 ; Mc 8,31 ; Lc 9,22). Và sau khi sống lại, Đức Giê-su nhắc cho hai môn đệ trên đường Em-mau rằng : “Nào Đấng Ki-tô chẳng phải chịu đau khổ rồi mới vào trong vinh quang của Người sao ?” (Lc 24,26). Nhờ cái chết của Đức Giê-su trên thập giá mà nhân loại được cứu độ, vì thế thánh Phê-rô khẳng định rằng : “Ngoài Người ra, không ai đem lại ơn cứu độ ; vì dưới gầm trời này, không có một danh nào khác đã được ban cho nhân loại, để chúng ta phải nhờ vào danh đó mà được cứu độ” (Cv 4,12).

3. Thập giá Đức Giê-su : biểu lộ vinh quang Thiên Chúa

Đối với tác giả Tin Mừng thứ tư, thập giá còn là sự biểu lộ vinh quang Thiên Chúa. Chính nơi thập giá mà Đức Giê-su được tôn vinh. Theo thánh Gio-an, khi được giương cao lên khỏi mặt đất, tức là chịu treo trên thập giá, cũng chính là lúc Đức Giê-su được tôn vinh : “Khi các ông giương cao Con Người lên, bấy giờ các ông sẽ biết Tôi Hằng Hữu” (Ga 8,28) ; “Phần tôi, một khi được giương cao khỏi mặt đất, tôi sẽ kéo mọi người lên với tôi” (Ga 12,32).

Thánh Gio-an đã diễn tả cuộc khổ hình của Đức Giê-su như một nghi lễ phụng vụ khi Người uy nghi tiến tới thập giá với tấm áo choàng đỏ khoác trên mình và với vòng gai làm vương miện (Ga 19,2), cùng với bản tuyên ngôn rằng “Giê-su Na-da-rét, vua dân Do-thái” (Ga 19,19). Chính trên thập giá, Đức Giê-su đã khai sinh Giáo Hội khi Người trao Thần Khí (Ga 19,30) và từ cạnh sườn của Người, “máu cùng nước” chảy ra (Ga 19,34) làm phát sinh các bí tích của Hội Thánh.

Thánh Phao-lô cũng đề cao thập giá là sự biểu lộ vinh quang của Đức Giê-su. Bởi vì qua cái chết trên thập giá, Đức Giê-su được Thiên Chúa tôn vinh vượt trên mọi loài thụ tạo và vượt trên tất cả vũ hoàn (x. Ep 1,10), khi Người phục sinh và lên ngự bên hữu Thiên Chúa :

“Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự. Chính vì thế, Thiên Chúa đã siêu tôn Người và tặng ban danh hiệu trổi vượt trên muôn ngàn danh hiệu” (Pl 2,8-9).

Để khép lại bài hôm nay, chúng ta cùng tôn vinh thập giá Đức Ki-tô bằng lời Thánh Thi Kinh Sáng, Thứ Sáu Tuần Thánh, như sau :

Nguồn: tgpsaigon.net