Hiện diện trong hội nghị gồm có: Đức Cha Giuse Trần Văn Toản, Chủ tịch UBGD, trực thuộc Hội đồng Giám mục (HĐGM) Việt Nam. Cùng quý cha trong ban điều hành:

- Cha Antôn Hà Văn Minh, Thư ký Ủy ban

- Cha Giuse Nguyễn Ý Định, Phó Chủ tịch, đặc trách các Hội đoàn Tông đồ Giáo dân

- Cha Tôma Vũ Ngọc Tín, SJ, Phó Chủ tịch, đặc trách Ban nghiên huấn

Và đông đảo các thành phần tham dự là:

- 40 linh mục đặc trách giáo dân các giáo phận trong Giáo tỉnh Hà Nội

- 240 tham dự viên: đại diện Hội đồng Mục vụ (HĐMV) của các Giáo xứ thuộc Giáo tỉnh.

I. KHAI MẠC

Sau phần khởi động, MC giới thiệu Cha Giuse Nguyễn Văn Liên – Đặc trách giáo dân Giáo tỉnh Hà Nôi tuyên bố lý do cuộc gặp mặt. Theo Cha Giuse, khóa thường huấn là nhằm thực hiện định hướng mục vụ của HĐGM Việt Nam cho dân Chúa năm 2024, thúc đẩy mọi thành phần dân Chúa tích cực tham gia vào sứ vụ loan báo Tin Mừng, UBGD trực thuộc HĐGM Việt Nam đã triển khai định hướng mục vụ của HĐGM cho đối tượng được trao phó phục vụ là anh chị em tín hữu giáo dân bằng nhiều cách thức, một trong những cách thức là tổ chức các kỳ thường huấn.

Sau đó, Cha Giuse kính mời Đức Cha Giuse Chủ tịch UBGD chủ tọa kỳ thường huấn lên tuyên bố khai mạc chương trình.

Đức Cha Giuse Trần Văn Toản, Chủ tịch UBGD trực thuộc HĐGM Việt Nam bắt đầu bằng việc cùng toàn thể tham dự viên xin Chúa Thánh Thần hiện diện trong cuộc thường huấn, và chia sẻ ý nghĩa ba phép lạ của sự THAM GIA qua những suy tư từ bài Tin Mừng Ga 6,1-13 như một sự dẫn nhập cho khóa thường huấn và cũng là lời khai mạc của khóa thường huấn.

II. CÁC BÀI THUYẾT TRÌNH

1. Cha Giuse Nguyễn Ý Định trình bày đề tại I: Vai trò của giáo xứ trong bối cảnh địa phương.

a) Bài thuyết trình nhấn mạnh đến:

- Giáo xứ: Là nơi thể hiện bản chất của Hội Thánh, là cộng đoàn dân Chúa cùng nhau thực hiện sứ mạng loan báo Tin Mừng.

- Giáo dân: Đóng vai trò thiết yếu, tham gia vào mọi cấp độ của Hội Thánh. Sự tham gia đồng trách nhiệm của giáo dân cần được tôn trọng.

- Tính hiệp hành: Giáo xứ mang tính hiệp hành, thể hiện qua HĐMV (HĐMV) và Hội Đồng Tài Chánh (HĐTC). HĐMV có vai trò quan trọng trong việc quản trị và điều hành Giáo xứ.

Vì thế, giáo xứ cần đổi mới để đáp ứng nhu cầu của thời đại; Việc canh tân nhằm khích lệ Cộng đoàn Kitô hữu không nên sợ hãi trước những thách thức, mà hãy can đảm thực hiện sứ mạng loan báo Tin Mừng. Việc canh tân không là một hành vi xuất phát từ tình cảm nhất thời, nhưng phải dựa trên nền tảng Thần học và Giáo hội học, với nền tảng này cộng đoàn giáo xứ không lo lắng khi phải hội nhập vào hoàn cảnh cụ thể của địa phương, và can đảm mở của để Giáo xứ trở thành cộng đoàn đi ra loan báo Tin Mừng.

b) Thảo luận đề tài

Cuộc thảo luận sôi nổi với nhiều ý kiến phát biểu từ giáo dân, chẳng hạn một giáo dân Lạng Sơn chia sẻ nơi đây có tỷ lệ Công giáo thấp nhất cả nước là 1/300, 85% người dân tộc, người Kinh là thiểu số. Khu nghèo nói về Chúa dễ hơn khu vực giàu. Bắt đầu bằng tặng quà để tiếp cận bà con dân tộc. Khi được rủ ra nhà thờ lúc đầu ngại, nhưng khi được tiếp đón chu đáo tại nhà thờ thì họ yên tâm tiếp cận, sau đó họ học kinh để được tham gia lễ. Chúng con có kinh nghiệm rằng để truyền giáo mình phải chủ động nhập thế vào các lễ nghi của dân để tạo sự gần gũi, hòa đồng, từ đó tạo thiện cảm, xóa sự ngăn cách văn hóa với bà con. Có cả thầy mo cũng tiếp cận với giáo dân.

Có đại biểu nhấn mạnh: trong Giáo xứ mục tiêu đầu tiên củng cố đức tin nơi giáo dân và các hội đoàn rồi từ đó mới loan báo Tin mừng tới lương dân. Cần khích lệ đào tạo cho HĐMV thì mới có thể loan báo Tin mừng. Với tư cách linh mục, xin lưu ý về vấn đề truyền thông.

Thời gian có hạn, nên buổi thảo luận chỉ gói gọn trong 20 ý kiến / 240 đại biểu. Cũng đành phải kết thúc buổi thảo luận trong sự tiếc nuối của nhiều đại biểu.

2. Cha Antôn Hà Văn Minh thuyết trình đề tài II với chủ đề: Tích cực hóa sự tham gia của người giáo dân vào các nhiệm vụ của Giáo hội để loan báo Tin mừng.

a) Nội dung bài thuyết trình

Cha Antôn nói đến các nhiệm vụ của giáo dân được mời gọi tham gia:

- Nhiệm vụ loan báo Tin Mừng: Người giáo dân được mời gọi tham gia vào việc thi hành tác vụ Lời Chúa: Chẳng hạn giảng thuyết (ngoài Thánh lễ), chia sẻ Lời Chúa, giảng dạy giáo lý, làm giáo lý viên, dạy giáo lý trong trường học.

- Nhiệm vụ tư tế: Giáo dân có thể đọc sách, giúp lễ, làm thừa tác viên rước lễ, thực hiện các tác vụ khác khi cần thiết như chủ tọa cầu nguyện, rửa tội (trong trường hợp khẩn thiết), cử hành nghi thức an táng, đặt Mình Thánh Chúa (trong trường hợp đặc biệt), chứng hôn (khi được ủy quyền).

- Nhiệm vụ vương đế: Tham gia vào các tác vụ thuộc quyền quản trị. Giáo dân có thể làm chuyên viên, cố vấn trong các hội đồng, tham gia vào công nghị giáo phận, làm thành viên Hội đồng Mục vụ, thậm chí đảm nhận việc quản lý Giáo xứ khi khuyết vị trí linh mục, hay tham gia vào việc quản trị tài sản của Giáo hội.

- Đặc biệt, về Hội đồng Mục vụ Giáo xứ, Huấn thị Thánh bộ Giáo sĩ nhấn mạnh tầm quan trọng của HĐMV trong việc thúc đẩy sự tham gia của giáo dân vào đời sống Giáo xứ. HĐMV có vai trò tư vấn, giúp cha xứ xem xét các ý kiến và đề xuất các sáng kiến mục vụ. Để hoạt động hiệu quả, HĐMV cần:

+ Tránh việc cha xứ áp đặt quyết định hoặc cha xứ mất vai trò lãnh đạo.

+ Bao gồm các thành viên thực sự có trách nhiệm và dấn thân trong đời sống mục vụ của Giáo xứ.

b) Thảo luận đề tài

Buổi thảo luận có nhiều cánh tay giơ lên phát biểu, đặc biệt về Hội đồng Mục vụ Giáo xứ. Qua ân sủng của bí tích rửa tội, người giáo dân được tham dự vào 3 sứ vụ của Đức Kitô. Nhưng nhiều giáo dân nghĩ rằng mọi sự trong Giáo xứ là do cha xứ, giáo dân chỉ như người khách. Trong khi thực tế Giáo xứ cần sự hợp tác của giáo dân. Nhưng giáo dân lại không được đào tạo để thực thi các sứ vụ, để cộng tác với Cha xứ. Để người giáo dân tham gia, thì đó không phải là chuyện đơn giản ở nhiều giáo xứ, nhất là hố ngăn cách giữa cha xứ và giáo dân, ngăn cách về kiến thức, về tuổi tác, về định kiến. Điều quan trọng làm sao kiến tạo được sự đồng cảm giữa cha xứ và giáo dân, và đào tạo sao cho giáo dân hiểu và ý thức rằng mình thuộc về Giáo xứ, như một người con ở trong nhà, hiểu được trách nhiệm đối với Giáo xứ.

Mong ước các giám mục thống nhất được các danh xưng trong Hội đồng Mục vụ Giáo xứ, để công việc tham gia dễ dàng hơn, và có trách nhiệm hơn.

3. Cha Tôma Vũ Ngọc Tín, SJ thuyết trình bài III với chủ đề: Giáo xứ như một cộng đoàn của các cộng đoàn.

a) Nội dung chính của bài thuyết trình,

Hoán cải mục vụ: Hoán cải mục vụ là sự thay đổi từ bên trong, giúp giáo xứ trở thành cộng đoàn sống động, nơi mỗi người tái khám phá ơn gọi môn đệ và sứ vụ loan báo Tin Mừng.

Giáo xứ như một cộng đoàn của các cộng đoàn: Bản chất hiệp thông của Giáo hội: Giáo hội là mầu nhiệm hiệp thông, phản ánh tình yêu Ba Ngôi. Giáo xứ là dấu chỉ của cộng đoàn hiệp thông và tình yêu Ba Ngôi. Canh tân giáo xứ: Hướng đến sự hiệp thông và hiệp nhất giữa các thành phần. Tái cấu trúc giáo xứ thành cộng đoàn của các cộng đoàn nhỏ, mỗi người tham gia vào nhóm hoặc đoàn thể. Mỗi nhóm thể hiện sức năng động trong sự liên đới và tương tác với các nhóm khác. Mở rộng biên cương “không gian hiện sinh” của giáo xứ.

- Mục vụ Thánh kinh: Chia sẻ Lời Chúa và nhận định tông đồ trong các nhóm nhỏ. Vun đắp sự hiệp thông, đưa Lời Chúa vào đời sống hàng ngày.

- Mục vụ thiêng liêng: Quan tâm tới việc cầu nguyện. Sức mạnh của Giáo hội không đến từ cơ bắp, nhưng bằng đời sống cầu nguyện. Phải biến đời sống thành lời cầu nguyện như thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu.

b) Hội Thảo theo nhóm

Các nhóm hội thảo rất sôi nổi và rất nhiều băn khoăn, tâm tư của các tham dự viên đã được đưa ra một cách tâm huyết và thẳng thắn. Các ý kiến tập trung vào mối tương quan giữa cha xứ và các thành viên HĐMV giáo xứ. Và đề nghị: Các cha xứ nên có thái độ lắng nghe, và tôn trọng ý kiến của các thành viên HĐMV giáo xứ, nhất là khi một ai được cử đi tham dự các buổi thường huấn, các cha xứ cần gặp gỡ trao đổi với những người này, đừng để việc đi tham dự chỉ là một hình thức và không quan tâm đến việc đi dự thường huấn về học được gì, cần phải làm gì? Phần nhiều ý kiến đề nghị các thành viên HĐMV giáo xứ cần được đào tạo và cần phải biết trách nhiệm của mình. Cần phải tạo một bầu khí thân thương giữa các thành viên HĐMV giáo xứ, sự cảm thông và luôn động viên nhau cùng cộng tác với cha xứ để làm cho các sinh hoạt giáo xứ được tốt đẹp...

Điểm nhấn của buổi thường huấn là đêm tọa đàm một số đề tài liên quan được chia sẻ:

1) Canh Tân Giáo xứ

2) Giáo xứ như một gia đình

3) Các sứ vụ: Củng cố đức tin, tái loan báo Tin mừng: Giúp những người đã rửa tội nhưng nguội lạnh trong đức tin quay trở về với Chúa. Loan báo Tin mừng: Giới thiệu Tin mừng và Chúa Giêsu cho những người chưa biết Chúa. Tóm lại, Giáo xứ là một cộng đồng đức tin được tổ chức dựa trên các tiêu chí cụ thể. Giáo xứ được ví như một gia đình, đề cao tình yêu thương và hướng đến việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với cộng đồng xung quanh. Giáo xứ có ba sứ vụ chính là củng cố đức tin, tái loan báo Tin mừng và loan báo Tin mừng cho mọi người.

4) Loan báo Tin mừng: Loan báo Tin mừng là sứ vụ chung của mọi Kitô hữu. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc loan báo Tin mừng. Chúng ta cần tôn trọng sự tự do của con người, nương tựa vào sức mạnh của Chúa Thánh Thần, sống đời sống gương mẫu và hướng đến ba đối tượng chính: người vững niềm tin, người nguội lạnh và người chưa biết Chúa. Việc loan báo Tin mừng là một hành trình đòi hỏi nhiều nỗ lực và hy sinh. Các cộng đoàn, cha xứ, việc cầu nguyện và chính đời sống của chúng ta đều góp phần quan trọng vào sự thành công của sứ vụ này.

Buổi tọa đàm kết thúc trong bầu không khí ấm áp và phấn khởi với những chia sẻ tâm huyết của Đức cha, Quý cha và Quý tham dự viên.

Một sinh hoạt khác không thể thiếu tại buổi thường huấn này, đó sự gặp gỡ giao lưu giữa 11 giáo phận thuộc Giáo tỉnh Hà Nội. Cuối buổi giao lưu, Cha Giuse Nguyễn Văn Liên thay lời cho Tổng Giáo phận Hà Nội cám ơn các tham dự viên – thành phần chính tham dự và quyết định sự thành công của khóa thường huấn. Ban tổ chức đã nghe các ý kiến tích cực của các giáo phận về khóa thường huấn. Để có được chương trình này, trước hết nhờ sự quan tâm của Đức cha chủ tịch, sự cộng tác của quý cha Ban điều hành. Ban tổ chức  cám ơn quý cha Ban giảng huấn, sự rộng lòng của Đức Tổng Giám mục, sự cộng tác của ban truyền thông, ban ẩm thực... Xin cám ơn các cha đặc trách giáo dân từ các giáo phận với gần 40 cha đã đồng hành cùng giáo dân. Ban tổ chức đã cố gắng lo lắng cho việc hậu cần cho tốt, nhưng không tránh khỏi thiếu sót, xin quý vị thông cảm và lượng xá. Về hình thức tổ chức xin qúy tham dự viên góp ý cho các cha đặc trách để chuyển về cho UBGD.

Buổi thường huấn được khích lệ bởi sự hiện diện của Đức Tổng Giám mục Giuse Vũ Văn Thiên, Tổng Giám mục Tổng Giáo phận Hà Nội, và ngài đã ưu ái chủ sự và chia sẻ trong Thánh lễ khai mạc buổi thường huấn tại Nhà thờ Chánh tòa Hà nội, với sự hiện diện của cha Antôn Nguyễn Văn Thắng, Tổng đại diện Tổng Giáo Phận Hà Nội, quí cha, quý chủng sinh và bà con giáo dân.

III. TỔNG KẾT

Kết thúc hai ngày thường huấn, Đức cha Giuse Chủ tịch UBGD / HĐGMVN đã đưa ra nhận định:

- Thường Huấn 2024 có chủ đề rõ ràng, nội dung thiết thực và phù hợp với bối cảnh Giáo hội hiện nay.

- Thường huấn đã khẳng định vai trò quan trọng của giáo dân trong sứ vụ loan báo Tin mừng, đồng thời khuyến khích tinh thần đồng trách nhiệm và tham gia của mọi thành phần dân Chúa.

- Thường huấn cũng đề cập đến những vấn đề bức xúc hiện nay như lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên, và đưa ra những giải pháp phù hợp.

- Việc tổ chức Thường Huấn trong bầu khí cầu nguyện theo mô hình của Thượng Hội đồng Giám mục Thế giới lần XVI là một điểm mới đáng chú ý.

- Cần tiếp tục khơi dậy và phát triển ý thức tham gia của giáo dân trong các hoạt động mục vụ.

- Tăng cường huấn luyện và thường huấn cho giáo dân để họ có năng lực và kỹ năng thực hiện sứ vụ tông đồ.

- Áp dụng mô hình "Thỉnh ý hiệp hành" một cách hiệu quả trong các cuộc họp HĐMV Giáo xứ.

- Tăng cường đời sống thiêng liêng và tu đức của giáo dân để họ có sức mạnh thực hiện sứ vụ loan báo Tin mừng.

- Tiếp tục theo dõi và đánh giá hiệu quả của Thường Huấn để đưa ra những điều chỉnh phù hợp trong tương lai.

- Thường Huấn 2024 là một nỗ lực quan trọng nhằm thúc đẩy sự tham gia của giáo dân và nâng cao năng lực của họ trong sứ vụ loan báo Tin mừng. Mong rằng, những nội dung và tinh thần của Thường Huấn sẽ được triển khai hiệu quả trong các giáo phận và giáo xứ thuộc Giáo tỉnh Hà Nội.

Trước khi chia tay ra về Cha Antôn Hà Văn Minh thay mặt Đức cha Chủ tịch UBGD, Ban Điều hành UBGD cám ơn Đức Tổng Giuse, quý cha đặc trách UBGD của 11 giáo phận, các tham dự viên, và đặc biệt cảm ơn sự trợ giúp của các hội đoàn giáo xứ Cổ Nhuế, nhóm Sinh viên Công Giáo Cổ Nhuế, ban hậu cần, âm thanh, ban thư ký và ban truyền thông cùng các ban liên quan.

Khóa thường huấn kết thúc lúc 16:15 ngày 24.05.2024.