CÁC BÍ QUYẾT CỦA MỘT HÔN NHÂN HẠNH PHÚC
05 – BÍ
QUYẾT GẦN GŨI QUA NHỮNG VIỆC NHỎ
Tác giả: Dr. Allen Hunt
Chuyển ngữ: Louis Tuấn
Trích từ: “The
21 Undeniable Secrets of Marriage”
WHĐ (18.04.2021) – Hôn nhân không phải là một
gian hàng trái cây, nhưng là một thửa vườn bạn phải lao tác chăm nom hằng ngày.
Bạn hãy hình dung một cặp vợ chồng đang ngồi ở bộ
ghế trường kỉ phòng khách cuối một ngày làm việc mệt nhọc. Anh chồng đang mải
mê bị cuốn hút vào trận đá banh ngoại hạng Anh giữa MU và Man City. Còn chị vợ
ngồi ở đầu kia chiếc đi-văng, cuộn mình trong chiếc mền mỏng đọc một quyển truyện
ngắn. Đến một lúc, chị buông quyển sách và phá tan cái không khí lạnh lẽo buột
miệng nói: “Ông xã à, từ lâu anh chẳng bao giờ còn nói với em là anh yêu em nữa”.
Anh ngoái lại nhìn chị, chưa đầy một giây, rồi lại tiếp tục theo dõi trận đá
banh, nói “Em ơi, anh đã nói anh yêu em hồi ta cưới nhau rồi còn gì. Nếu như có
gì thay đổi, anh sẽ cho em biết”.
Nếu tôi hỏi bạn liệu bạn có nghĩ rằng cặp vợ chồng
đó sẽ sống cuộc hôn nhân của họ ổn không, có lẽ bạn sẽ cười và nói có gì nghiêm
trọng đâu mà không ổn. Cặp vợ chồng này còn thiếu một cái gì ? Đó là thiếu bí
quyết trở nên gần gũi qua làm cho nhau những việc nhỏ.
Các nhà nghiên cứu về Hôn nhân Dr. John Gottman
và vợ, là Julie, cho là họ có thể tiên đoán chính xác tới 94 phần trăm rằng một
cặp vợ chồng sẽ li dị trong tương lai hay không sau khi đã quan sát họ xử sự với
nhau trong mười phút. Chỉ mười phút.
Làm sao mà họ dám tuyên bố như thế? Họ tìm xem
có cái tỉ lệ 5/1 hay không, giữa những động thái tích cực và động thái tiêu cực
hai người dành cho nhau. Những tương tác tích cực bao hàm những điều rất đơn giản
như là một nụ cười, cái chạm nhẹ trên cánh tay, nhìn sâu vào mắt của vợ/chồng bạn,
quan tâm đến điều nàng/chàng đang nói, nói một lời biết ơn, một cái ôm thoảng
hoặc cười đùa với nhau. Tương tác tiêu cực bao gồm những thái độ như trừng mắt,
tỏ ra lạnh lùng, đằng hắng xua tay, cười nhạo, bỏ ngoài tai hay chối bỏ những
gì người bạn đời đang nói.
Khi nghe chuỗi danh sách ấy, tôi hi vọng bạn nhận
thấy rằng mình cũng đã có thể hiện những động thái ứng xử nhỏ nhặt này lúc nào
đó trong ngày sống, thường xuyên hay thỉnh thoảng riết thành một thói quen.
Thói quen thì dễ hình thành nhưng khó chừa bỏ. Chẳng hạn, nếu tôi đã có thói
hay trợn mắt mỗi lần vợ tôi ngỏ ý nhờ giúp đôi việc nhà, hoặc nếu tôi thường bỏ
ngoài tai lời nàng nói vì đang mê xem đá banh, thay đổi thói quen ấy là tôi sẽ
phải làm phần việc nào đó (không cần nhắc tới việc vợ đã kiên nhẫn thế nào đó rồi!).
Nhưng đó là quan điểm của John và Julie Gottman.
Hôn nhân bao gồm những điều nhỏ nhặt. Các cuộc hôn nhân sống hay chết dựa trên
cơ sở cuộc sống hằng ngày, điều đó không vì một quyết định to lớn hay một hành
động cao cả nào đó. Hôn nhân nghĩa là tôi chọn yêu thương, và yêu thương nghĩa
là hành động qua làm những việc nhỏ. Không chỉ nói “anh yêu em” tại buổi lễ tân
hôn và rồi sau đó rút vào cuộc sống riêng tư thường nhật đều đặn, là đủ.
Xem xét nghiên cứu của nhà Gottman, ta thấy phân
tích của họ về những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống hằng ngày thật đáng lưu ý vì
phù hợp với những điều Kitô hữu chúng ta đã nghe biết. Chúng ta hãy nhớ lại lời
của thánh Phaolô trong Thư gửi tín hữu Colossê 3,12-17:
Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển lựa, hiến thánh và yêu
thương. Vì thế, anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà và
nhẫn nại. Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em người này có
điều gì phải trách móc người kia. Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cũng vậy,
anh em phải tha thứ cho nhau. Trên hết mọi đức tính, anh em phải có lòng
bác ái: đó là mối dây liên kết tuyệt hảo.
Ước gì ơn bình an của Đức Ki-tô điều khiển tâm hồn anh em, vì trong một
thân thể duy nhất, anh em đã được kêu gọi đến hưởng ơn bình an đó.
Bởi vậy, anh em hãy hết dạ tri ân. Ước chi lời Đức Ki-tô ngự giữa anh em
thật dồi dào phong phú. Anh em hãy dạy dỗ khuyên bảo nhau với tất cả sự khôn
ngoan…
Anh em có làm gì, nói gì, thì hãy làm hãy nói nhân danh Chúa Giêsu và nhờ
Người mà cảm tạ Thiên Chúa Cha.
Với những lời ấy, thánh Phaolô mô tả làm những
việc nhỏ giống như mặc một bộ quần áo mới. “Anh em hãy mặc lấy những tâm tình từ
bi, nhân hậu, khiêm nhu, ôn hòa, và nhẫn nại … tha thứ cho nhau … yêu thương
nhau, bình an … tri ân”. Kết hôn bằng nhiều cách giống như ta hoán đổi bộ áo cũ
mặc lấy một bộ áo mới. Thật ra, đó là cách thức những Kitô hữu thuở ban đầu
nghĩ về phép rửa tội: biến đổi từ một con người cũ thành con người mới được biểu
trưng bằng việc ta thay đổi áo mặc.
Quần áo cũ của bạn như là chính con người bạn vậy.
Khi bạn còn độc thân, bạn có thể tập trung hầu hết năng lượng và sự chú ý đến
chính bản thân mình và những gì bạn muốn. Nhưng bây giờ bạn đã kết hôn. Bộ áo mới
hiện giờ của bạn là người bạn đời và các mối quan hệ của bạn: bạn hãy mặc lấy
những tâm tình từ bi, nhân hậu, khiêm nhu, ôn hòa, nhẫn nại, tha thứ cho nhau,
yêu thương nhau, bình an, và biết ơn.
Hãy nhớ rằng, bạn xây dựng hôn nhân của mình dựa
trên những đối xử hằng ngày tích cực và những động thái tích cực ấy phải lấn át
những thái độ tiêu cực với tỉ lệ 5/1. Mỗi lần có một ứng xử tiêu cực, người chồng
và người vợ cần phải cân bằng lại bằng năm lần với thái độ tích cực. Nói cách
khác, mỗi khi lỡ nói một lời ác ý bạn phải làm năm lần hoặc cười, hoặc tỏ bày
niềm cảm mến, vỗ về yêu thương, lắng nghe ân cần, hay nhìn sâu vào mắt vợ/chồng
bạn.
Những điều nhỏ nhặt là quan trọng vì cuộc sống
làm nên từ những điều nhỏ nhặt. Hầu như ngày nào cũng giống như ngày nào, là :
ta thức dậy, tắm rửa, mặc quần áo, chăm chút con cái, ăn sáng, đi làm, chạy việc
lặt vặt, luyện tập thể dục, di chuyển đi-về, v.v… Và nếu bạn không cẩn thận, những
thói quen nho nhỏ, và các mối tương quan sẽ bị xói mòn bởi vì bạn đang thiết lập
một kiểu cách hành động giống như nhau mỗi ngày. Việc bạn chú ý, quan tâm đến vợ/chồng
bạn có thể không nằm trong kế hoạch, chương trình đó. Nhưng những điều nhỏ làm
nên chuyện lớn. Có thể một chuyến đi nghỉ hè hoành tráng và lãng mạng hai năm một
lần là điều tốt, nhưng nó không bù đắp được cuộc sống hai năm qua chỉ toàn những
ứng xử với nhau tiêu cực, những thái độ lạnh nhạt, những cái trừng mắt, thiếu
quan tâm đến người bạn đời. Đời sống và hôn nhân dệt nên bởi những điều nhỏ nhặt.
Thánh Têrêxa Lisieux dạy chúng ta cũng nguyên tắc
ấy áp dụng trong đời sống thiêng liêng của chúng ta. Linh hồn chúng ta được lớn
lên hay nhỏ đi bởi những điều đơn sơ bé nhỏ ta chọn sống mỗi ngày. Chị thánh nhắc
chúng ta, “cách duy nhất tôi có thể biểu lộ tình yêu của tôi là gieo rắc những
bông hoa, những bông hoa này là mỗi hi sinh nhỏ bé, những lời nói nơi này nơi
kia, và làm những việc nhỏ nhất vì tình yêu”. Nói cách khác, trong đời sống đức
tin của bạn, mỗi khi bạn dâng những hi sinh nhỏ bé cho Chúa và vì Chúa mỗi
ngày, linh hồn bạn sẽ mạnh mẽ hơn, và tình yêu của bạn sẽ sâu sắc hơn. Cũng thế,
trong cuộc sống hôn nhân, khi bạn chọn làm những hi sinh nhỏ bé vì ích lợi của
người bạn đời, tình yêu của bạn sẽ sâu sắc hơn, quan hệ của bạn sẽ mạnh mẽ hơn.
Những điều nhỏ nhặt này cũng sẽ làm những điều
kì diệu. Khi hằng ngày bạn hành động như thể vì yêu mến và hâm mộ vợ/chồng bạn,
thì bạn sẽ thực sự yêu mến và hâm mộ nàng/chàng. Khi bạn cười vui, lắng nghe,
âu yếm và quí trọng nàng/chàng trong những chuyện nhỏ nhặt ấy, tình yêu của bạn
sẽ nên sâu sắc và bền vững.
Bạn cũng sẽ nhận thấy rằng khi chú ý đến những
chuyện nhỏ nhặt đó có nghĩa là bạn không chăm chú vào, hay không quá bận lòng đến
những thiếu sót của người bạn đời của bạn. Những việc nhỏ sẽ giúp bạn sống tích
cực như khi bạn quí trọng những ưu điểm và phẩm chất tốt của người bạn đời hấp
dẫn bạn thuở ban đầu.
Những bông hoa nhỏ ấy sẽ giúp bạn tránh được những
khinh khi, chỉ trích, cố thủ, tấn công vốn là những mối nguy hiểm thực sự cho
cuộc hôn nhân sớm kết thúc.
Khi hai vợ chồng thường xuyên tỏ thái độ khinh
miệt và chỉ trích nhau, rõ ràng hôn nhân bắt đầu đổ vỡ. Khi hằng ngày hai người
tức giận trở thành như chuyện cơm bữa, quan hệ hôn nhân trên bờ vực vỡ tan.
Chính hành vi thái độ của bạn đang hủy diệt con người mà Chúa đã ủy thác cho bạn.
Đó không phải là ý Chúa. Mối quan hệ của bạn bị khống chế bởi sự giận dữ và bực bội thì không ổn chút
nào.
Dĩ nhiên, cả những cuộc hôn nhân khỏe mạnh nhất
vẫn có mâu thuẫn. Vấn đề là liệu sẽ tiếp tục có mâu thuẫn nữa hay không. Đúng
hơn, vấn đề là làm thế nào để đấu tranh trong yêu thương và tốt đẹp nhất. Những
cuộc hôn nhân phát triển tốt đẹp có chung một kiểu giải quyết mâu thuẫn cho
phép hôn nhân vượt qua yên lành những mâu thuẫn mà mọi mối quan hệ đều có. Cả
hai vợ chồng có thể tranh cãi quyết liệt, nói to tiếng, nhưng khi ấy họ đi tới
và nhanh chóng ra khỏi xung đột, không tranh cãi nữa ngay khi nó kết thúc. Hoặc
có thể họ thụ động hơn, tránh xung đột hay mau mắn xua tan mâu thuẫn hơn là đối
phó với nó. Nhưng vì cả hai vợ chồng đối diện với mâu thuẫn cùng một kiểu cách,
họ cùng nhau đi qua nó yên bình.
Tuy nhiên, hầu hết các cuộc hôn nhân ốm yếu có
mâu thuẫn không bao giờ chấm dứt. Tức giận và phê phán cứ diễn ra trong mỗi câu
chuyện, quần suốt trong nhà như mây vần vũ. Những vết thương cũ cứ mỗi lần lại
trồi lên khuấy động. Hơn nữa, một số cuộc hôn nhân không hạnh phúc không hề có
xung đột. Vì giữa hai vợ chồng không có đối thoại đủ để có thể xảy ra mâu thuẫn.
Hậu quả là thương tổn trở thành ác cảm, ác cảm mưng mủ trở thành oán hận. Từ đó
oán hận dẫn đến khinh miệt và chỉ trích, điều đó giống như axít của chiếc bình
ác-quy ăn mòn mối quan hệ dần theo thời gian.
Để tránh điều đó, bạn hãy đầu tư thái độ ứng xử
tích cực so với tiêu cực với tỉ lệ 5/1. Tương tác đúng lúc, tương tác thường
xuyên, tương tác đều đặn. Tương tác qua những việc bé nhỏ, đơn sơ. Khi bạn làm
thế, bạn khám phá rằng nhiều cuộc tranh cãi đơn giản là sẽ không bao giờ xảy
ra. Sẽ giảm bớt phê phán, và gia tăng tình thương yêu.
Một cách thức A. và tôi cố gắng thực hiện là
cùng đi dạo với nhau. Chúng tôi đi dạo với nhau ba mươi đến bốn mươi lăm phút
khoảng bốn buổi tối mỗi tuần. Dĩ nhiên đi bộ sẽ tốt cho sức khỏe thể lí, nhưng
nó còn tốt hơn cho mối quan hệ của chúng tôi. Trước hết, đi bộ giúp ích chỉ vì
chúng tôi ở bên nhau. Kế đến, quan hệ của chúng tôi trở nên sâu sắc hơn bởi vì
chúng tôi dùng thời gian để nói chuyện với nhau về chuyện này chuyện nọ, mọi
chuyện nhỏ to trong nhà ngoài phố. Và chúng tôi tương tác, lắng nghe, nhìn thấu
nhau, cười vui, âu yếm và nói tử tế với nhau. Đi dạo tạo nên nhiều tương tác
tích cực cho chúng tôi.
Cũng như thế, chúng tôi làm việc sắp xếp để có
thể ăn trưa với nhau một hay hai lần một tuần, tùy theo chương trình và di chuyển
do công việc. Những chuyện nhỏ có thể là nhỏ nhặt nhưng quan trọng. Chọn tạo
tích cực những việc nhỏ sẽ làm hôn nhân của bạn thành công. Chọn lựa chỉ là như
thế: chọn. Lên kế hoạch sống những chuyện như đi dạo hay hẹn hò, đó là bạn xây
dựng thói quen của mình về những việc nhỏ, và thói quen ấy sẽ thấm tràn vào những
ứng xử của đôi vợ chồng.
Giáo huấn của Giáo hội cũng như những khảo cứu
chắc chắn đều nói yêu thương hệ tại ở việc
làm hơn là cảm xúc. Đó là một chọn
lựa và là một hành vi hơn là cảm xúc. Khi bạn hành động yêu thương cũng sẽ là lúc bạn cảm thấy mình yêu thương.
Và khi bạn cố gắng tạo ra 5 hành vi tương tác tích cực này đối lại với cái tiêu cực, bạn sẽ thấy hôn nhân của bạn trở nên mạnh khỏe hơn. Khi ấy bạn đang xây dựng một hôn nhân bền vững. Đó như là một kiểu mẫu, có lẽ như thế, nhưng nó đúng cho hôn nhân. Bạn đối xử với nhau thế nào điều đó góp phần làm thế giới tốt đẹp hơn.
Xem thêm những bài trước:
