Ngày 26 tháng 03 năm 1999, cha Phaolô Bùi Văn Đọc, Tổng Đại Diện Giáo phận Đà Lạt được Đức Thánh Cha Gioan-Phaolô II bổ nhiệm làm Giám mục Chánh Toà Giáo phận Mỹ Tho. Lễ tấn phong được cử hành tại nhà thờ Chánh Toà Đà Lạt ngày 20 tháng 05 năm 1999, Khẩu hiệu giám mục của Đức Cha là: “Chúa là nguồn vui của con.”. Đức Cha đã về nhận Giáo phận Mỹ Tho ngày 27 tháng 05 năm 1999 trong sự chào đón hân hoan và tràn đầy hy vọng của toàn thể dân Chúa.
Đức Cha Phaolô và ĐGH Gioan-Phaolô II
Đức Cha Phaolô và ĐGH Bênêđictô XVI
Khi về nhận nhiệm vụ chủ chăn Giáo phận, Đức Cha Phaolô đã hoạch định chương trình xây dựng và phát triển Giáo phận theo từng giai đoạn:
- 1999-2004: củng cố linh mục đoàn.
- 2004-2009: phát triển các giáo hạt
- 2009-2014: củng cố và phát triển sinh hoạt các hội đoàn.
Giữa các sinh hoạt mục vụ tổng thể và xuyên suốt theo thời gian mà mỗi Giáo phận phải có, thì những mục tiêu trên sẽ là trọng tâm của từng giai đoạn.
Củng cố linh mục đoàn (1999-2004)
Đức Cha Phaolô đã quan tâm đẩy mạnh và củng cố linh mục đoàn ngay từ những tháng ngày đầu tiên cai quản Giáo phận.
Mục tiêu nhắm đến là nâng cao đời sống thiêng liêng và tri thức, lưu tâm đến kỷ luật bản thân và tầm quan trọng của phụng vụ, đặc biệt là củng cố tương quan giữa các linh mục.
Về phương diện tri thức, ngoài tuần thường huấn chung hằng năm cho các linh mục trong toàn Giáo phận, Đức Cha khuyến khích các linh mục tự trao dồi thêm kiến thức, để hỗ trợ việc này Tòa Giám mục giới thiệu những sách mới. Hơn nữa, Đức Cha gởi nhiều linh mục đi du học ở nước ngoài.
Lãnh vực phụng vụ được Đức Cha coi là môi trường quan trọng cho việc giáo dục đức tin, vì thế ngài luôn tỏ ra nghiêm túc trong các nghi thức phụng vụ và thường xuyên lưu ý các linh mục về tầm quan trọng của những buổi cử hành Bí tích.
Về phương diện tâm linh, ngoài tuần lễ tĩnh tâm hằng năm, các linh mục trong Giáo phận còn có một ngày tĩnh tâm hàng tháng ở cấp hạt và cấp tỉnh luân phiên với nhau. Ngoài ra, theo sự hướng dẫn của Đức Cha, các linh mục trẻ hằng năm thực hiện cuộc tĩnh tâm kết hợp với du ngoạn chung với nhau. Sự hiện diện của Đức Cha trong các buổi tĩnh tâm cấp tỉnh và tĩnh tâm của các linh mục trẻ cho thấy mối quan tâm của ngài.
Tất cả những dịp gặp gỡ này đều là cơ hội hâm nóng tình anh em linh mục. Là chủ chăn trong Giáo phận, Đức Cha luôn quan tâm đến sự hiệp thông trong linh mục đoàn và thực hiện sự quan tâm này bằng nhiều cách. Ngoài những dịp tĩnh tâm và thường huấn, Đức Giám Mục còn cố gắng qui tụ các linh mục tham dự các dịp lễ của Giáo phận, thúc đẩy làm việc chung theo nhóm… Trước đây do hoàn cảnh nên các linh mục ít có cơ hội gặp gỡ nhau. Nay có cơ hội gặp gỡ, các linh mục hiểu biết hoàn cảnh mục vụ của nhau hơn, thông cảm với nhau, nâng đỡ nhau và cộng tác với nhau theo đường hướng sinh hoạt của Giáo phận, thay vì chỉ theo sáng kiến riêng của từng giáo xứ.
Ngay đến tương quan giữa Cha Sở và Cha Phó cũng được Đức Cha quan tâm một cách cụ thể. Qua Thư Gởi Các Cha Sở và Thư Gởi Các Cha Phó, Đức Cha xác định vai trò và trách nhiệm theo phận vụ của mỗi phía để có thể làm việc với nhau trong sự hài hòa và hiệp nhất.
Những ưu tư củng cố linh mục đoàn không làm suy giảm những quan tâm phát triển những phương diện khác của Giáo phận. Đức Cha thúc đẩy các linh mục mời gọi người giáo dân tham gia tích cực vào các cử hành phụng vụ mang tính Giáo phận như để nói lên sự hiệp thông giữa các thành phần dân Chúa trong Giáo phận. Có thể thấy được sự hưởng ứng tích cực này qua các cử hành: Lễ Dầu, các dịp lễ phong chức, chương trình hát thánh ca diễn nguyện, hành hương linh địa Ba Giồng, các lễ đặc biệt…
Theo tinh thần của Công đồng Vaticanô II, Giáo phận muốn phát huy vai trò của anh chị em giáo dân trong việc xây dựng và phát triển các giáo xứ cũng như Giáo phận. Do đó, ngoài việc củng cố đức tin giáo dân và hướng dẫn họ chu toàn những nếp sống đạo đức của một tín hữu, các vị mục tử còn quan tâm hướng dẫn họ nhận thức được vai trò của họ trong Giáo Hội; huấn luyện cho họ những kỹ năng chuyên môn để cộng tác với hàng giáo sĩ. Chính vì vậy nên ngay khi hoàn cảnh xã hội cho phép, các Giám mục đã lập tức tổ chức các khóa huấn luyện cho giáo dân.Từ giữa thập niên niên 1990, nhờ những cố gắng và quyết tâm, Giáo phận đã được phép mở các khóa đào tạo ngắn hạn hằng năm cho các hội đoàn như: ca viên, Hội đồng mục vụ giáo xứ…
Trong thời Đức Cha Phaolô, dần dần theo thời gian chương trình huấn luyện được đẩy mạnh hơn và mở rộng ra cho nhiều nhóm khác nhau: Giáo lý viên, linh hoạt viên giới trẻ, huynh trưởng phong trào Thiếu Nhi Thánh Thể, nhân sự làm công tác bác ái xã hội, và nhân sự truyền thông cho các giáo xứ. Những khóa đào tạo này đã giúp ích nhiều cho các học viên, mặc dù việc tổ chức và chương trình huấn luyện cần được điều chỉnh và bổ sung cho hữu ích hơn và hiệu quả hơn. Để đáp ứng cho các sinh hoạt mục vụ này, Đức Cha đã cho xây thêm tòa nhà lớn trong Trung Tâm Mục Vụ vào năm 2008.
Lãnh vực bác ái xã hội cũng là mối bận tâm lớn của Đức Cha Phaolô. Với sự hướng dẫn và hỗ trợ của ngài, Ban Bác Ái Xã Hội đã có thể thực hiện nhiều cuộc cứu trợ các nạn nhân thiên tai, giúp đỡ và cất nhiều nhà tình thương cho người nghèo, hỗ trợ học phí cho học sinh nghèo… Một trong những công trình quan trọng của ngài trong lãnh vực này là Trường Khuyết Tật Nhân Ái Thành phố Mỹ Tho, được khánh thành và hoạt động từ năm 2004. Đây là trường dân lập do Tòa Giám mục Mỹ Tho thành lập, một cơ sở từ thiện có mục đích dạy văn hóa và dạy nghề cho các em khiếm thính để từng bước tạo điều kiện cho các em hòa nhập với cộng đồng.
Trong tinh thần hiệp thông với Giáo Hội Việt Nam, Giáo phận Mỹ Tho đã từng bước thành lập các Ban tương ứng với các Ủy Ban của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. Thông qua các ban này, Giáo phận có thể hưởng ứng những đường hướng sinh hoạt của các Ủy Ban trực thuộc Hội Đồng Giám Mục. Bằng cách này, Giáo phận đi vào mối hiệp thông sâu sắc hơn với toàn thể Giáo Hội Việt Nam.
Phát triển các giáo hạt (2004-2009)
Mục tiêu trong giai đoạn này là củng cố về mặt thiêng liêng và xây dựng sự hiệp thông trong giáo hạt.
Vai trò của các Cha quản hạt được nhấn mạnh. Để hỗ trợ các Cha quản hạt mỗi giáo hạt bầu thêm Cha phó quản hạt. Các cuộc tĩnh tâm hằng tháng của các Cha trong giáo hạt được quan tâm sâu sắc hơn. Đây là dịp để gặp gỡ và bàn thảo những sinh hoạt mục vụ chung trong giáo hạt.
Để sinh hoạt chung trong giáo hạt đạt được hiệu quả tốt hơn, mỗi giáo hạt cần được mở rộng thêm, do đó Đức Cha Phaolô giảm số lượng các giáo hạt trong Giáo phận từ 9 xuống 6. Các giáo xứ trong mỗi giáo hạt phối hợp với nhau tổ chức những sinh hoạt mục vụ chung như sinh hoạt các giới và các hội đoàn, tổ chức thi giáo lý trong hạt,…
Củng cố và phát triển sinh hoạt các hội đoàn (2009-2014)
Trong bối cảnh đời sống đức tin của các tín hữu đang có chiều hướng suy yếu, Đức Cha muốn phát triển các hội đoàn để trong đó người giáo dân nâng đỡ đức tin cho nhau và đồng thời có thêm nhân sự tham gia các việc tông đồ và truyền giáo. Khởi đầu cho giai đoạn này là sự kiện thành lập Hội Đồng Mục Vụ Giáo phận (HĐMVGP).
Vào ngày lễ Truyền Tin 25 tháng 3 năm 2009, HĐMVGP đã chính thức được thành lập qua một nghi thức trong thánh lễ do Đức cha Phaolô chủ sự tại nhà thờ Chính Tòa với sự tham dự của đại diện mỗi giáo xứ trong toàn Giáo phận. Đây là sự kiện đánh dấu sự trưởng thành của Giáo phận.
HĐMVGP qui tụ các đại diện của mọi thành phần dân Chúa: giáo sĩ, tu sĩ, và giáo dân. Nguyên điều này đã biểu lộ được ý nghĩa của việc thành lập HĐMVGP, đó là nhằm kêu gọi và khuyến khích mọi thành phần dân Chúa trong Giáo phận tham gia một cách chủ động và tích cực vào việc xây dựng và phát triển Giáo phận. Giáo phận muốn lắng nghe những ý kiến đóng góp và sự cộng tác không chỉ của các linh mục và tu sĩ mà của cả anh chị em giáo dân nữa.
HĐMVGP bao gồm các vị đại diện của mỗi giáo hạt và mỗi ban, nhằm tạo sự phối hợp trong toàn Giáo phận, giữa các hạt và giữa các ban, để cùng nhau thực hiện các kế hoạch chung. Sự phối hợp này là một đòi hỏi thực tế vì phạm vi nhiệm vụ và đối tượng của mỗi ban không hoàn toàn độc lập nhau, nhưng có sự liên hệ qua lại giữa các ban, do đó, các ban không thể làm việc hiệu quả nếu không có sự phối hợp.
Việc thành lập HĐMVGP và củng cố các Ban nhằm thúc đẩy và phối hợp các hoạt động của các giáo xứ theo chương trình chung của Giáo phận. Các Ban đã được thành lập bao gồm: Ban giáo lý, Ban truyền giáo, Ban phụng tự, Ban thánh nhạc, Ban chủng sinh và tu sĩ, Ban giáo dân, Ban giới trẻ, Ban bác ái xã hội, Ban truyền thông, Ban di dân, Ban văn hóa, Ban nghệ thuật thánh.
Việc thành lập HĐMVGP cũng nhằm để hỗ trợ cho việc thực hiện kế hoạch phát triển các hội đoàn. Trong nổ lực thực hiện kế hoạch này, các giáo xứ quyết tâm củng cố và phát triển những hội đoàn đã có và thành lập thêm những hội đoàn mới theo hướng chung của Giáo phận. Những hội đoàn được đề nghị cho toàn Giáo phận là Hội Legio Mariae, Hội Các Bà Mẹ Công Giáo, Gia Đình Phạt Tạ Thánh Tâm, và Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể.
Với những đường hướng mục vụ mà Đức Cha Phaolô hoạch định, hướng dẫn và cùng với mọi thành phần dân Chúa trong Giáo phận Mỹ Tho thực hiện, sau 15 năm Giáo phận đã mang một bộ mặt hoàn toàn mới trên một nền khá vững chắc để có thể tiếp tục phát triển.
Giáo phận Mỹ Tho luôn ghi nhớ công ơn của Đức Tổng Giám mục Phaolô.
