GIÁO LÝ VỀ
THÁNH GIUSE
Bài 7: THÁNH GIUSE, NGƯỜI THỢ MỘC
“Hôm nay, chúng ta phải tự hỏi mình phải làm gì
để khôi phục lại giá trị của lao động ; và chúng ta có thể mang lại đóng
góp gì, với tư cách là Giáo hội, để lao động được giải phóng khỏi lôgíc của lợi
nhuận đơn thuần và có thể được sống như là một quyền lợi và một bổn phận cơ bản
của nhân vị, thể hiện và nâng cao phẩm giá của nhân vị ?”. Đức Phanxicô đã
đặt câu hỏi như thế trong bài giáo lý về thánh Giuse, người thợ mộc, trong buổi
tiếp kiến chung hôm thứ Tư 12/1/2022.
Quả thế, Đức Thánh Cha đã cảnh giác : “Lao động
thường trở thành con tin của bất công xã hội và, thay vì là một phương tiện
nhân bản hóa, nó trở thành một vùng ngoại vi hiện sinh”, bởi vì có “những nạn
nhân lao động”, có “những người bị bóc lột bởi lao động lậu”, có “những trẻ em
bị cưỡng bức lao động”, và cả những người thất nghiệp vốn biểu lộ sự bất công
xã hội. Đặc biệt “trong thời đại dịch này, nhiều người đã mất việc làm … và
một số người, bị đè bẹp bởi một gánh nặng không thể chịu nổi, đã đi đến kết liễu
đời mình.”, Đức Thánh Cha nhắc nhớ.
Tìm lại phẩm giá của lao động, đó là nhìn vào
Chúa Giêsu và thánh Giuse để ý thức rằng lao động là con đường nhân bản hóa,
con đường nên thánh, thể hiện tính sáng tạo và tương quan của con người.
Dưới đây là bài giáo lý của Đức Thánh Cha:
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Các thánh sử Matthêu và Marcô gọi thánh Giuse là
“thợ mộc” hay “thợ làm đồ gỗ”. Trước đó, chúng ta đã nghe rằng người dân thành
Nadarét, khi nghe Chúa Giêsu nói, đã hỏi: “Ông này không phải là con của bác thợ
mộc sao?” (13, 55; x. Mc 6, 3). Chúa Giêsu đã hành nghề của cha mình.
Từ Hy Lạp “tekton”, được sử dụng để chỉ
công việc của thánh Giuse, đã được dịch bằng nhiều cách. Các Giáo Phụ Latinh đã
dịch thành “thợ mộc”. Nhưng chúng ta đừng quên rằng ở Palestina thời Chúa
Giêsu, gỗ được sử dụng không chỉ để làm cày và các đồ đạc khác nhau, nhưng còn
để xây những ngôi nhà có khung bằng gỗ và các mái nhà bậc thang được làm bằng
các thanh xà được nối với nhau bằng các cành cây và đất.
Do đó, thuật ngữ “thợ mộc” hay “thợ làm đồ gỗ”
là một tên gọi cùng chủng loại, vừa chỉ thợ mộc vừa chỉ các công nhân tham gia
vào các hoạt động liên quan đến xây dựng. Đó là một nghề khá khó, vì cần phải
làm việc với các vật liệu nặng như gỗ, đá và sắt. Theo quan điểm kinh tế, nghề
này không đảm bảo thu nhập cao, như ta có thể suy ra từ việc Đức Maria và thánh
Giuse, khi các ngài dâng Chúa Giêsu vào Đền Thờ, đã chỉ dâng một đôi chim gáy
hay một cặp bồ câu non (x. Lc 2, 24), như Luật đã truyền đối với người nghèo
(x. Lv 12, 8).
Như thế, Chúa Giêsu thời niên thiếu đã học nghề
này từ cha mình. Đó là lý do tại sao, ở tuổi trưởng thành, khi Ngài bắt đầu rao
giảng, thì những người hàng xóm đã ngạc nhiên hỏi: “Bởi đâu ông ta được khôn
ngoan và làm được những phép lạ như thế” (Mt 13, 54), và họ đã bị sốc về điều
đó (x. c. 57), vì Ngài là con của bác thợ mộc, nhưng nói năng như một tiến sĩ
luật, điều đó đã làm cho họ sốc.
Sự kiện tiểu sử liên quan đến thánh Giuse và
Chúa Giêsu làm cho tôi nghĩ đến tất cả những người lao động trên thế giới, cách
riêng những ai đang làm công việc nặng nhọc trong các hầm mỏ và trong một số
nhà máy; những ai bị bóc lột bởi làm việc lậu; những nạn nhân của lao động:
chúng ta đã thấy rằng ở Ý gần đây, có nhiều nhiều nạn nhân; các trẻ em bị cưỡng
bức lao động và những người lục lọi trong các bãi rác để tìm kiếm một đồ
vật để bán lại…Tôi lặp lại những gì tôi đã nói: các công nhân âm thầm, các công
nhân làm những việc nặng nhọc trong các hầm mỏ và trong một số nhà máy…Chúng ta
hãy nghĩ đến họ. Hãy nghĩ đến những người bị bóc lột bởi làm việc lậu, những
người trả lương lậu, cách vụng trộm, không có lương hưu, không có gì cả. Và nếu
bạn không làm việc, thì bạn không được an toàn. Lao động lậu. Và ngày nay, có
nhiều lao động lậu. Chúng ta hãy nghĩ đến các nạn nhân lao động, phải chịu những
tai nạn lao động. Hãy nghĩ đến các trẻ em bị buộc lao động : thật kinh khủng !
Một đứa trẻ đang tuổi vui chơi, lại bị ép buộc lao động như một người lớn !
Các trẻ em bị cưỡng bức lao động. Và hãy nghĩ đến những người nghèo này, đang lục
lọi nơi các bãi rác để tìm thấy điều gì đó hữu ích để buôn bán : họ đi đến
các bãi rác…Tất cả những người đó là anh chị em của chúng ta, đang kiếm sống bằng
cách này : điều đó không mang lại cho họ phẩm giá ! Hãy nghĩ đến họ.
Và điều đó đang diễn ra hôm nay, trên thế giới, điều đó đang diễn ra hôm nay.
Nhưng tôi cũng nghĩ đến người thất nghiệp : có bao nhiêu người đến gõ cửa
các nhà máy, các công ty : « Có việc gì để làm không ? ». –
« Không, không có, không có… ». Thiếu việc làm. Và tôi cũng nghĩ đến
những người, cách chính đáng, cảm thấy bị tổn thương nơi phẩm giá của mình bởi
vì họ không tìm thấy việc làm. Họ trở về nhà : « Ê ? Bạn đã tìm
thấy việc gì không ? » – « Không, không có gì…tôi đã đến Caritas
và tôi mang về bánh mì ». Điều mang lại cho bạn phẩm giá, đó không phải là
mang bánh mì về nhà. Bạn có thể lấy bánh mì ở Caritas : không, điều đó
không mang lại cho bạn phẩm giá. Điều mang lại cho bạn phẩm giá, đó là kiếm được
cơm bánh, và nếu chúng ta không cho người dân, những người nam và người nữ của
chúng ta, khả năng kiếm được cơm bánh, thì đó là một bất công xã hội ở nơi này,
nơi quốc gia này, trên lục địa này. Những người cai trị phải mang lại cho mọi
người khả năng kiếm được cơm bánh, vì việc kiếm sống này mang lại cho họ phẩm
giá. Lao động, đó là sự êm dịu của phẩm giá. Và đó là điều quan trọng. Nhiều
người trẻ, rất nhiều ông bố và bà mẹ đang trải qua bi kịch không có một việc
làm cho phép họ sống thanh thản. Họ sống ngày qua ngày. Và biết bao lần việc
tìm kiếm của họ trở nên thảm thương đến độ họ mất hết hy vọng và mọi khát vọng
sống. Trong thời đại dịch này, nhiều người đã mất việc làm – chúng ta biết điều
đó – và một số người, bị đè bẹp bởi một gánh nặng không thể chịu nổi, đã đi đến
kết liễu đời mình. Hôm nay, tôi muốn nhắc lại kỷ niệm của mỗi người trong số họ
và gia đình của họ. Chúng ta hãy thinh lặng một chút để nhớ đến những người nam
và người nữ đã tuyệt vọng bởi vì họ không tìm được việc làm.
Người ta không quan tâm đủ đến sự kiện rằng lao
động là một thành phần thiết yếu trong đời sống con người và cả trên con đường
nên thánh. Lao động không chỉ là một phương tiện kiếm sống : đó còn là một
nơi mà chúng ta thể hiện chính mình, nơi chúng ta cảm thấy mình hữu ích và
chúng ta học biết bài học lớn lao về cụ thể, vốn giúp đời sống thiêng liêng
không trở nên duy tâm linh. Nhưng thật không may, lao động thường trở thành con
tin của bất công xã hội và, thay vì là một phương tiện nhân bản hóa, nó trở
thành một vùng ngoại vi hiện sinh. Tôi thường tự hỏi : Chúng ta làm công
việc thường ngày với tinh thần nào ? Làm thế nào chúng ta quản lý sự mệt mỏi ?
Chúng ta có cho rằng hoạt động của chúng ta chỉ liên quan đến số phận của chúng
ta hay cũng liên quan đến số phận của người khác ? Thực ra, lao động là một
phương thế thể hiện nhân cách của chúng ta, mà tự bản chất là tương quan. Và
lao động cũng là một phương tiện thể hiện tính sáng tạo của chúng
ta : mỗi người làm công việc của mình theo cách của mình, với phong cách
riêng của mình ; cùng một công việc nhưng với phong cách khác nhau.
Thật đẹp khi nghĩ rằng Chính Chúa Giêsu đã lao động
và Ngài đã học được nghệ thuật này từ thánh Giuse. Hôm nay, chúng ta phải tự hỏi
mình phải làm gì để khôi phục lại giá trị của lao động ; và chúng ta có thể
mang lại đóng góp gì, với tư cách là Giáo hội, để lao động được giải phóng khỏi
lôgíc của lợi nhuận đơn thuần và có thể được sống như là một quyền lợi và một bổn
phận cơ bản của nhân vị, thể hiện và nâng cao phẩm giá của nhân vị ?
Anh chị em thân mến, về tất cả điều đó, hôm nay
tôi muốn đọc lại cùng với anh chị em lời kinh mà thánh Phaolô VI đã thưa với
thánh Giuse vào ngày 1/5/1969:
Lạy thánh Giuse,
Quan Thầy của Giáo hội.
Ở bên cạnh Ngôi Lời Nhập Thể,
ngài đã làm việc mỗi ngày để kiếm cơm bánh,
đã kín múc từ Người sức mạnh để sống và làm việc
chăm chỉ ;
ngài đã cảm nghiệm nỗi lo âu của ngày mai,
sự cay đắng của nghèo khổ, sự bấp bênh của lao động :
ngày nay ngài đã tỏa sáng tấm gương về con người
của ngài,
khiêm tốn trước mặt mọi người
nhưng rất cao cả trước nhan Thiên Chúa,
xin bảo vệ người lao động trong cuộc sống khó nhọc
hàng ngày,
xin ngăn họ khỏi rơi vào tình trạng chán nản,
nổi loạn tiêu cực,
cũng như rơi vào cám dỗ dục vọng ;
và xin gìn giữ hòa bình trên thế giới,
sự hòa bình này mới có thể bảo đảm sự phát triển
của các dân tộc. Amen.
Tý Linh
Chuyển ngữ từ: vatican.va (12.01.2022)
Nguồn: xuanbichvietnam.net (13.01.2022)
Xem thêm:
