SỨ ĐIỆP MÙA CHAY CỦA ĐỨC THÁNH
CHA
NĂM 2011
“Anh em đã được mai táng với Chúa Kitô trong
Phép Rửa, anh em cũng sẽ được cùng sống lại với Người” (x. Cl 2, 12)
Anh chị em thân mến,
Mùa Chay dẫn chúng
ta tiến đến việc cử hành Lễ Phục sinh Rất Thánh, đem lại cho Giáo Hội một mùa
phụng vụ thật sự quý giá và quan trọng. Chính vì thế, tôi vui mừng gửi đến anh
chị em Sứ điệp này, giúp anh chị em sống Mùa Chay sốt sắng. Trong khi chờ cuộc
gặp gỡ mang tính quyết định với Vị Hôn phu trong cuộc Vượt qua vĩnh cửu, Cộng
đoàn Hội Thánh chuyên cần cầu nguyện và làm việc bác ái, ra sức làm cho tinh thần
được nên thanh sạch, để trong Mầu nhiệm Cứu chuộc, múc thêm nguồn sống mới dồi
dào nơi Chúa Kitô (Kinh Tiền tụng Mùa Chay I).
Tái khám phá ý nghĩa của
Bí tích Thánh tẩy
1. Trong ngày chịu
Phép Rửa tội, chúng ta đã được ban cho sự sống mới, khi “tham dự vào cái
chết và sự Phục sinh của Chúa Kitô”, chúng ta đã bắt đầu “cuộc hành trình
vui mừng và hân hoan của người môn đệ” (Bài giảng Lễ Chúa Giêsu chịu Phép
rửa 10-01-2010). Trong các Thư của mình, thánh Phaolô nhiều lần nhấn mạnh về sự
kết hiệp rất đặc biệt với Đấng Con Chúa khi được dìm trong nước rửa tội. Quả thật,
Bí tích Thánh tẩy, thường được lãnh nhận khi còn rất nhỏ, đã cho chúng ta thấy
rõ ràng đây là ơn Chúa ban cho: với sức riêng của mình chẳng ai có thể được hưởng
sự sống đời đời. Lòng thương xót của Chúa đã xóa hết tội lỗi, cho chúng ta được
sống với “chính những tâm tình trong Chúa Giêsu Kitô” (Pl 2, 5) và
con người được Chúa ban cho lòng thương xót ấy cách nhưng không.
Trong Thư gửi các
Tín hữu Philipphê, Vị Tông đồ dân ngoại đã giúp chúng ta hiểu ý nghĩa của sự biến
đổi qua việc dự phần vào cái chết và sự phục sinh của Đức Kitô, bằng cách chỉ
ra cho chúng ta thấy mục đích của sự dự phần này, là: “Nhận biết Người là
Đức Kitô, biết Người là Đấng quyền năng qua việc Người đã sống lại và được
thông phần vào những đau khổ của Người, trở nên đồng hình đồng dạng với Người
trong cái chết của Người, để có thể được sống lại từ giữa những kẻ đã chết” (Pl
3, 10-11). Vậy bí tích Thánh tẩy không phải là nghi thức của thời đã qua, mà là
cuộc gặp gỡ Đức Kitô, Đấng ban cho người lãnh nhận bí tích một cuộc sống toàn vẹn,
được thông truyền sự sống thần linh, được mời gọi thành tâm trở về, được ân sủng
thúc đẩy và nâng đỡ, nhờ đó người lãnh nhận bí tích đạt đến tầm vóc trưởng
thành của Chúa Kitô.
Một mối liên hệ đặc
biệt nối kết giữa bí tích Thánh tẩy với Mùa Chay, mùa sống kinh nghiệm về ơn cứu
độ. Các nghị phụ Công đồng Vatican II đã đưa ra lời kêu gọi mọi mục tử trong
Giáo Hội “biết dùng những yếu tố của bí tích Thánh tẩy trong Phụng vụ một cách
dồi dào hơn nữa” (Hiến chế về Phụng vụ thánh Sacrosanctum Concilium, 109).
Vì vậy, ngay từ ban đầu, Giáo Hội đã liên kết việc cử hành Vọng Phục sinh với
Bí tích Thánh tẩy: trong Bí tích này, gồm trọn Mầu nhiệm lớn lao về con người
đã chết cho tội lỗi, được dự phần vào cuộc sống mới trong Chúa Kitô Phục sinh,
và lãnh nhận cùng một Thần khí của Thiên Chúa, Đấng đã phục sinh Chúa Giêsu từ
giữa những kẻ đã chết (x. Rm 8, 11). Ơn huệ được ban cho nhưng không này phải
luôn được khơi dậy nơi mỗi người chúng ta, và Mùa Chay mang lại cho chúng ta một
cuộc lên đường, một dịp quý báu học hỏi đức Tin và cách sống làm người Kitô hữu,
như các Kitô hữu thời Giáo Hội sơ khai cũng như các dự tòng ngày nay học hỏi và
luyện tập để thực sự sống Bí tích Thánh tẩy như một hành động mang tính quyết định
đối với cả cuộc đời mình.
Suy gẫm Lời Chúa qua
năm bài Phúc Âm Mùa Chay
2. Để thực hiện một
cách nghiêm chỉnh hơn nữa cuộc hành trình tiến đến Lễ Phục sinh và chuẩn bị cho
việc cử hành sự Sống lại của Chúa – ngày lễ trọng và hân hoan nhất của năm phụng
vụ -, còn gì thích hợp hơn việc chúng ta được Lời Chúa hướng dẫn? Vì thế, qua
những bài Phúc âm được công bố trong các Chúa nhật Mùa Chay, Giáo Hội dẫn chúng
ta đến gặp Chúa trong lắng sâu, đưa chúng ta một lần nữa bước vào những chặng
đường khai tâm Kitô giáo: đối với các dự tòng, đây là việc lãnh nhận bí tích
khai sinh cuộc sống mới, còn đối với những người đã lãnh nhận bí tích Thánh tẩy,
đây là những bước đi dứt khoát theo Chúa Kitô trong ân sủng tràn đầy
hơn nữa.
Chúa nhật I của
hành trình Mùa Chay cho chúng ta thấy thân phận con người trần thế của mình. Cuộc
chiến đấu vinh quang của Chúa Giêsu chống lại những cám dỗ, khởi đầu sứ vụ của
Người, là một lời kêu gọi chúng ta ý thức về thân phận mỏng giòn của mình để
lãnh nhận Ơn giải thoát chúng ta khỏi tội lỗi và cho chúng ta được nên mạnh mẽ
với một cách thức mới trong Đức Kitô, Đấng là Đường, là sự Thật và là sự Sống
(x. Ordo Initiationis Christianae Adultorum - Nghi thức Khai tâm Kitô
giáo dành cho người lớn, số 25). Đây là lời mời gọi thôi thúc chúng ta, theo
gương Chúa Kitô và kết hiệp với Người, nhớ rằng đức Tin Kitô giáo là một cuộc
chiến đấu chống lại “các lực lượng bóng tối của thế gian này” (Ep 6, 12), nơi
ma quỷ đang hoạt động, và ngay lúc này vẫn cám dỗ mọi người đang muốn tiến đến
gần Chúa: Đức Kitô đã ra bước ra khỏi cuộc chiến này trong vinh quang, để mở
lòng chúng ta hướng đến hy vọng và dẫn dắt chúng ta đi đến cuộc chiến thắng đối
với mọi cám dỗ của sự dữ.
Bài Tin Mừng thuật
lại cuộc biến hình của Chúa cho chúng ta chiêm ngắm vinh quang của Đức Kitô,
tiên báo về sự sống lại và loan báo loài người sẽ được nên giống Chúa. Cộng
đoàn Kitô hữu nhận ra rằng, tiếp theo các tông đồ Phêrô, Giacôbê và Gioan, mình
cũng được đưa vào “một nơi riêng, trên núi cao” (Mt 17, 1) để lãnh nhận
Ân sủng của Thiên Chúa, theo một cách thức mới, trong Đức Kitô, với tư cách những
người con trong Con Chúa: “Đây là Con Ta yêu dấu, làm đẹp lòng Ta, các
ngươi hãy nghe lời Người” (Mt 17, 5). Những lời này mời gọi chúng ta rời bỏ
những ồn ào của cuộc sống thường nhật, dìm mình trong sự hiện diện của Thiên
Chúa: Chúa muốn chúng ta mỗi ngày hãy truyền đi một Lời của Chúa đã đưa chúng
ta đi vào chiều sâu của tinh thần, giúp chúng ta phân định được Thiện và Ác (x.
Dt 4, 12) và củng cố cõi lòng chúng ta muốn được bước đi theo Chúa.
“Cho tôi xin nước uống” (Ga
4, 7). Lời xin này của Chúa ngỏ cùng người phụ nữ xứ Samari, được thuật lại cho
chúng ta trong Phụng vụ Chúa nhật III Mùa Chay, diễn tả niềm thiết tha của Chúa
đối với mọi người và khơi lên trong lòng chúng ta niềm khát khao được ban
cho “một mạch nước vọt lên, đem lại sự sống đời đời” (Ga 4, 14): Đó
chính là ơn Chúa Thánh Thần ban cho các Kitô hữu để trở nên “Những người
thờ phượng đích thực”, có thể cầu xin Chúa Cha “trong tinh thần và chân
lý” (Ga 4, 23). Chỉ có nguồn nước này mới có thể làm thỏa cơn khát Chân,
Thiện, Mỹ của chúng ta! Chỉ có nguồn nước được Chúa Con ban cho chúng ta mới có
thể tưới đẫm sa mạc linh hồn lo âu và chưa được mãn nguyện “cho đến khi
nào nghỉ yên trong Chúa” như câu nói nổi tiếng của Thánh Augustinô.
Chúa nhật “Người mù
từ lúc mới sinh” giới thiệu với chúng ta Đức Kitô là Ánh sáng cho trần gian.
Phúc âm đặt câu hỏi cho mỗi người chúng ta: “Con có tin vào Con Người
không?”, “Vâng, lạy Chúa, con tin!” (Ga 9, 35-38), câu trả lời hân hoan của
người mù từ lúc mới sinh đã nói thay cho mọi người có lòng tin. Phép lạ chữa
lành này là dấu chỉ cho thấy Đức Kitô, khi cho người mù nhìn thấy được, thì
cũng muốn chúng ta mở đôi mắt nội tâm để đức tin của mình đi vào chiều sâu và
nhận ra chính Người là Đấng Cứu độ duy nhất. Chúa Kitô chiếu ánh sáng vào mọi
nơi tăm tối của cuộc đời và cho con người được sống làm “con của Ánh sáng”.
Đọc Phúc âm Chúa nhật
V Mùa Chay thuật việc Chúa cho Lazarô sống lại, chúng ta nhận thấy mình đang đứng
trước mầu nhiệm tối hậu của đời sống: “Thầy là sự sống lại và là sự sống…
con có tin điều đó không?” (Ga 11, 25-26). Cùng với Macta, đã đến lúc cộng
đoàn Kitô hữu, một lần nữa với tất cả ý thức, phải biết đặt hy vọng nơi Đức
Giêsu Nazareth: “Vâng, lạy Chúa, con tin Chúa là Đức Kitô, Con Thiên Chúa,
Đấng đến trong thế gian” (Ga 11, 27). Sự kết hiệp với Đức Kitô, trong cuộc
đời này, chuẩn bị cho chúng ta vượt qua chướng ngại vật là cái chết để được sống
trong Chúa đời đời. Tin rằng kẻ chết sống lại và hy vọng vào sự sống đời đời sẽ
mở lòng trí chúng ta hướng đến ý nghĩa tối hậu của đời sống: Chúa dựng nên con
người để con người được sống lại và được sống; sự thật này mang lại một chiều
kích đích thực và mang tính quyết định cho lịch sử nhân loại, cho cuộc sống cá
nhân con người, cho xã hội, cho nền văn hóa, chính trị, kinh tế. Không có ánh
sáng của đức Tin, toàn thể vũ trụ đã bị diệt vong, bị giam cầm trong nấm mồ
không có tương lại và chẳng còn chút hy vọng.
Cuộc hành trình Mùa
Chay được hoàn tất với Tam nhật Vượt qua, đặc biệt với đêm Đại Canh thức Cực
Thánh; bằng cách nhắc lại những lời hứa khi chịu Phép Rửa tội, một lần nữa
chúng ta tuyên xưng Đức Kitô là Chúa của đời mình, là chủ tể của sự sống Chúa
ban cho chúng ta khi được tái sinh “từ nước và từ Chúa Thánh Thần”, và
chúng ta tái khẳng định cam kết đáp lại ơn Chúa ban cho được làm môn đệ của Người.
Ăn chay, làm việc bác
ái và cầu nguyện
3. Việc chúng ta được
dìm trong cái chết và sự sống lại của Đức Kitô, qua bí tích Thánh tẩy, thúc đẩy
chúng ta mỗi ngày phải giải phóng tâm hồn mình thoát khỏi sức nặng của những điều
thuộc về vật chất, khỏi mối liên hệ vị kỷ với “cõi trần” đang làm chúng ta
nghèo đi và cản trở chúng ta sẵn sàng để Chúa sử dụng, đồng thời mở lòng đón
Chúa và tha nhân. Trong Đức Kitô, Thiên Chúa mặc khải Ngài là Tình yêu (x. 1Ga
4, 7-10). Thập giá của Đức Kitô, “ngôn ngữ Thập giá” biểu hiện quyền năng cứu độ
của Chúa (x. 1Cr 1, 18), Đấng tự hiến mình để nâng con người lên và dẫn dắt đến
ơn cứu độ: đó là hình thái triệt để nhất của tình yêu (Thông điệp Deus
Caritas est – Thiên Chúa là Tình yêu, 12). Qua việc giữ truyền thống ăn
chay, làm việc bác ái và cầu nguyện, những dấu chỉ của ước muốn hoán cải, Mùa
Chay dạy chúng ta biết phải luôn sống tình yêu của Đức Kitô một cách triệt để
nhất. Việc giữ chay, dù có thể vì nhiều động cơ khác nhau, đối với người Kitô hữu
cũng là cách biểu lộ sâu xa về tôn giáo: khi ăn uống thanh đạm, chúng ta học biết
cách chiến thắng lòng ích kỷ để sống đúng với ơn Chúa ban và đúng với tình yêu;
khi chấp nhận sống thiếu thốn –không phải chỉ bỏ đi những gì dư thừa– chúng ta
học biết khám phá có một Ai đó bên cạnh chúng ta và nhận ra Thiên Chúa trên
gương mặt của biết bao anh chị em của mình. Đối với Kitô hữu, việc ăn chay
không hề mang tính chất não nề nhưng giúp chúng ta mở lòng hướng đến Chúa và những
nỗi khốn cùng của con người, để tình yêu đối với Thiên Chúa cũng trở thành lòng
thương yêu tha nhân (x. Mc 12, 31).
Trên đường đi,
chúng ta cũng phải đối mặt với cám dỗ tích góp của cải, ham mê tiền bạc, không
tin Chúa là Đấng Tối cao trong cuộc đời. Tham vọng chiếm hữu sinh ra bạo lực, lạm
dụng và sự chết; vì lẽ đó, Giáo Hội, nhất là trong Mùa Chay, kêu gọi các tín hữu
làm việc bác ái, nghĩa là biết chia sẻ. Ngược lại, việc sùng bái của cải không
chỉ khiến con người xa lìa tha nhân mà còn tước đoạt nhân cách, khiến con người
trở nên bất hạnh, đồng thời lừa dối, gạt gẫm con người, không làm đúng những gì
đã hứa hẹn với con người, bởi vì thói sùng bái này đã đặt của cải vật chất thay
vào chỗ của Thiên Chúa, Đấng là nguồn duy nhất phát sinh sự sống. Như vậy làm
sao chúng ta hiểu được tấm lòng người cha nhân từ của Thiên Chúa nếu cõi lòng
chúng ta chỉ dành trọn cho bản thân và tin vào những dự định đầy ảo tưởng sẽ bảo
đảm cho tương lai mình? Lối suy nghĩ như người phú hộ trong dụ ngôn cũng là một
kiểu cám dỗ: “Linh hồn ta ơi, ngươi có nhiều của cải ê hề, đủ xài trong
nhiều năm…”. Chúng ta biết Chúa đã trả lời: “Đồ ngốc, nội đêm nay, người
ta sẽ đòi lại linh hồn ngươi…” (Lc 12, 19-20). Việc làm phúc giúp người
nghèo đưa chúng ta trở về tin nhận quyền tối thượng của Thiên Chúa và biết quan
tâm đến tha nhân, đồng thời giúp chúng ta lại nhận ra được lòng nhân từ của
Chúa Cha và lãnh nhận lòng thương xót của Ngài.
Trong suốt Mùa
Chay, Hội Thánh tặng chúng ta món quà Lời Chúa rất dồi dào. Suy ngẫm và để cho
Lời Chúa thấm vào nội tâm rồi đưa vào cuộc sống đời thường, chúng ta sẽ nhận ra
đây chính là một hình thức cầu nguyện quý giá, không gì thay thế được. Vì thế
chăm chú lắng nghe chính Thiên Chúa không ngừng nói với trái tim chúng ta, nuôi
dưỡng con đường đức Tin được khởi sự vào ngày chúng ta lãnh nhận bí tích Thánh
tẩy. Việc cầu nguyện cũng cho phép chúng ta có cái nhìn mới về thời gian: nếu
không hướng vào vĩnh cửu và thực tại siêu việt, thời gian chỉ là nhịp điệu theo
mỗi bước chân chúng ta đang đi về chân trời vô định. Ngược lại, khi cầu nguyện,
chúng ta dành thời gian cho Thiên Chúa để nhận ra những lời Chúa nói “sẽ
không hề qua đi” (Mc 13, 31) và bước vào sự kết hiệp mật thiết với
Chúa “sẽ không ai lấy mất được” (Ga 16, 22) và chính Ngài mở ra cho
chúng ta niềm hy vọng vào sự sống đời đời chẳng hề làm thất vọng.
Kết luận
Tóm lại, trong hành
trình Mùa Chay, chúng ta được mời gọi chiêm ngắm mầu nhiệm Thập giá, trở
nên “đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô trong cái chết của Người” (Pl
3, 10) để thực hiện một cuộc hoán cải sâu xa cuộc đời của mình: hãy để
Chúa Thánh Thần tác động biến đổi chúng ta, như Thánh Phaolô trên đường đi
Damas; hãy kiên vững sống theo ý Chúa muốn; hãy thoát khỏi cái tôi ích kỷ bằng
cách vượt qua bản năng muốn thống trị người khác và mở lòng đón nhận tình yêu của
Đức Kitô. Mùa Chay cũng là thời gian thích hợp để chúng ta nhìn nhận bản tính mỏng
giòn của mình, đồng thời qua việc thành tâm kiểm điểm đời sống, chúng ta lãnh
nhận Ơn đổi mới từ Bí tích Hòa giải và dứt khoát bước đến với Chúa Kitô.
Anh chị em thân mến,
Qua việc gặp gỡ cá
nhân với Đấng Cứu chuộc và qua việc ăn chay, làm phúc giúp người nghèo và cầu
nguyện, cuộc hành trình hoán cải hướng đến lễ Phục sinh sẽ giúp chúng ta tái
khám phá ý nghĩa của bí tích Thánh tẩy mình đã lãnh nhận. Trong Mùa Chay này,
chúng ta hãy canh tân việc lãnh Ơn Chúa ban khi chúng ta lãnh nhận bí tích
Thánh tẩy, để nguồn ơn này luôn soi sáng và dẫn dắt mọi việc chúng ta làm. Mỗi
ngày chúng ta đều được mời gọi sống ý nghĩa và hiện thực của bí tích Thánh tẩy,
bằng cách luôn thực sự tiến bước theo Đức Kitô một cách quảng đại hơn. Trong cuộc
hành trình này, chúng ta phó thác nơi Đức Trinh nữ Maria, Đấng đã sinh hạ Ngôi
Lời Thiên Chúa trong đức Tin và thể xác, để cũng như Mẹ, chúng ta dìm mình
trong sự chết và sự sống lại của Chúa Giêsu, Con của Mẹ và được sống đời đời.
Vatican, ngày 4
tháng Mười Một 2010
Bênêđictô XVI, Giáo
hoàng
Chuyển ngữ: Đức Thành
