Phêrô Phạm văn Trung biên tập
WHĐ (4.9.2020) –
Tất nhiên, chúng ta không thể biết chắc chắn Mẹ Thiên Chúa được sinh ra vào thời
điểm nào, nhưng Giáo hội đã kỷ niệm ngày sinh của Mẹ Maria ít nhất là từ thế kỷ
thứ sáu. Như thế, gần 15 thế kỷ nay, người Công giáo đã kỷ niệm ngày sinh của Đức
Trinh nữ Maria, gọi là lễ Sinh Nhật Đức Trinh Nữ Maria.
Giáo hội Công giáo kỷ niệm ngày sinh của Đức
Trinh Nữ Maria với tư cách Mẹ là con của Thánh Gioakim và Thánh Anna, vào một
ngày cố định truyền thống là ngày 8 tháng 9, chín tháng sau lễ Vô nhiễm Nguyên
tội của Mẹ ngày 8 tháng 12.[2]
Hoàn cảnh thời
thơ ấu và thuở ban đầu của Đức Trinh Nữ Maria không được trực tiếp ghi lại
trong Kinh Thánh, nhưng các tài liệu và truyền thống khác mô tả hoàn cảnh ra đời
của Mẹ, được một số tác giả Kitô giáo sớm nhất từ những thế kỷ đầu tiên của Giáo hội trích
dẫn.
Những lời trình
thuật này, mặc dù không được coi là có thẩm quyền theo cách thức như Kinh
thánh, nhưng phác thảo một số niềm tin truyền thống của Giáo hội về sự ra đời của
Đức Maria.
“Tiền Phúc Âm Thánh Giacôbê,” có lẽ đã có được
văn bản cuối cùng vào đầu thế kỷ thứ hai, mô tả Thánh Gioakim, cha của Mẹ Maria
là một thành viên giàu có của một trong Mười hai chi tộc Ítraen. Gioakim
cùng với vợ là Anna vô cùng đau buồn vì tình trạng không có con của mình. Văn bản
dạng viết Kitô giáo đầu tiên cho thấy: “Thánh Gioakim gợi nhớ đến Abraham rằng
vào ngày cuối cùng Thiên Chúa đã sinh cho Abraham một người con trai mà ông đặt
tên là Isaác.
Thánh Gioakim và
Thánh Anna bắt đầu dành nhiều tâm huyết cho việc cầu nguyện và ăn chay một cách
nghiêm cẩn, ban đầu các ngài tự hỏi liệu việc không thể mang thai một đứa con
có thể cho thấy sự không hài lòng của Thiên Chúa đối với các ngài hay không.
Tuy nhiên, hóa ra
cặp vợ chồng này còn được ban phúc dồi dào hơn cả Abraham và Sara, như một
thiên sứ đã tiết lộ cho Anna khi hiện ra với bà và nói tiên tri rằng mọi thế hệ
sẽ tôn vinh người con tương lai của họ: “Chúa đã nghe lời cầu nguyện của bà ,
bà sẽ thụ thai, sẽ sinh con, và dòng dõi của ông bà sẽ được nói đến trên khắp
thế giới. "
Sau khi Maria
chào đời, theo Tiền Phúc Âm Thánh Giacôbê, Thánh Anna “làm một nơi tôn nghiêm”
trong phòng của bé gái sơ sinh, và “không cho phép bất cứ gì thông thường hoặc
ô uế” vì sự thánh thiện đặc biệt của đứa trẻ. Bản văn tương tự ghi lại rằng
khi bé gái được một tuổi, cha cô “làm một bữa tiệc lớn, và mời các thầy tư tế,
các thầy thông luật, các trưởng lão và toàn thể dân Ítraen.”
“Và Thánh Gioakim
đã mang đứa trẻ đến cho các thầy tư tế,” lời trình thuật tiếp tục, “và họ chúc
phúc cho bé ấy, nói rằng:“ Lạy Đức Chúa Trời của tổ phụ chúng tôi, hãy ban phúc
cho đứa trẻ này, và ban cho bé một cái tên được lưu danh muôn đời trong mọi thế
hệ”... Thánh Gioakim đem đứa trẻ đến gặp các thầy Thượng Phẩm, và họ chúc
phúc cho bé rằng: “Lạy Đức Chúa Trời cao cả, xin hãy nhìn xem đứa trẻ này, và
chúc phúc cho bé bằng phúc lành tột cùng, cho đến muôn đời.”
Tiền Phúc Âm tiếp
tục mô tả cách cha mẹ của Mẹ Maria, cùng với các thầy tư tế trong đền thờ, quyết
định sau đó rằng đứa trẻ sẽ được dâng cho Thiên Chúa như một Trinh nữ thánh hiến
suốt phần còn lại của cuộc đời, và bước vào một cuộc hôn nhân khiết tịnh với
người thợ mộc Giuse.
Do đó, không có
gì ngạc nhiên khi các tín hữu Kitô giáo vào thế kỷ thứ hai sau Công nguyên đã
ghi lại các chi tiết về sự ra đời của Mẹ Maria trong các tài liệu như Tiền Phúc
Âm Thánh Giacôbê và Phúc âm Sinh nhật của Mẹ Maria. Mặc dù không có tài liệu
nào mang thẩm quyền của Kinh thánh, nhưng chúng cung cấp cho chúng ta mọi thứ
mà chúng ta biết về cuộc đời của Đức Maria trước ngày Truyền tin, bao gồm tên của
cha mẹ của Mẹ Maria, Thánh Giaokim và Thánh Anna (hoặc Annê). Đó
là một ví dụ điển hình về Thánh Truyền (bổ sung mà không bao giờ mâu thuẫn với
Kinh thánh).
Các Kitô hữu thường kỷ niệm ngày các thánh qua đời,
vì đó là ngày các ngài bước vào cuộc sống vĩnh cửu. Và thực sự, người Công
giáo và Chính thống giáo kỷ niệm sự kết thúc cuộc đời của Đức Maria trong Lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời (được gọi
là Lễ An giấc của Mẹ Thiên Chúa ‘Theotokos’ trong các Giáo hội Công
giáo Tây Phương và Chính Thống giáo Đông Phương). Nhưng chúng ta cũng kỷ niệm
ba lần sinh nhật, và Sinh Nhật của Mẹ Maria là một trong số đó. Hai lễ còn
lại là sự ra đời của Chúa Kitô (25 tháng 12), và của Thánh Gioan Tẩy giả (24
tháng 6), và sợi dây chung liên kết các lễ này với nhau là cả ba — Mẹ Maria,
Chúa Giêsu và Thánh Gioan Tẩy giả — đều được sinh ra mà không mắc tội Tổ tông,
mặc dù Mẹ Maria và Chúa Giêsu được thụ thai mà không mắc tội Tổ tông, còn Thánh
Gioan Tẩy giả được sạch tội Tổ tông ngay trong lòng mẹ khi Mẹ Maria viếng thăm
bà Isave.
Trong những thế kỷ
trước, Lễ sinh nhật của Đức Trinh Nữ Maria được tổ chức rầm rộ hơn[3]; Tuy
nhiên, ngày nay, hầu hết người Công giáo có lẽ thậm chí không nhận ra rằng Giáo
hội có một ngày lễ đặc biệt được dành riêng để cử hành ngày đó. Nhưng, giống
như lễ Vô Nhiễm Nguyên Tội, lễ Sinh nhật của Đức Trinh Nữ Maria là một ngày
quan trọng trong lịch sử cứu độ của chúng ta. Chúa Giêsu Kitô cần một người
mẹ, và do đó sự thụ thai và sinh hạ Mẹ Maria là những sự kiện mà nếu không có
chúng thì sự ra đời của Chúa Kitô là việc không thể.
Mẹ Maria được
sinh ra để làm Mẹ của Đấng Cứu Độ thế giới, mẹ thiêng liêng của mọi người và
thánh thiện nhất trong các thụ tạo của Thiên Chúa. Vì công lao vô hạn của
Con Mẹ, Mẹ đã được thụ thai và sinh ra vô nhiễm nguyên tội và đầy ân sủng. Nhờ
Mẹ, là Nữ vương trời đất, mọi ân sủng đều được ban cho loài người. Nhờ ý
muốn của Thiên Chúa Ba Ngôi, những người không tin nhận được ân sủng đức tin; những
người đau khổ được hưởng nhờ công trình của lòng Chúa thương xót; và các
chi thể của Chúa Kitô lớn lên giống như Đầu của họ. Nơi Đức Maria, tất cả
nhân tính được tôn cao. Chúng ta vui mừng trong ngày sinh nhật của Mẹ, như
Giáo hội đã làm từ những ngày đầu tiên.
Vào ngày sinh nhật
của Đức Mẹ, Giáo Hội kỷ niệm việc cứu độ đầu tiên với sự xuất hiện của mẹ Đấng
Cứu Độ, Mẹ Maria, vào trong trần thế. Đức Trinh Nữ có một vị trí độc nhất trong
lịch sử cứu độ, và Mẹ có sứ mệnh cao cả nhất từng được giao phó cho một thụ tạo. Chúng
ta vui mừng vì Mẹ Thiên Chúa cũng là Mẹ của chúng ta. Chúng ta hãy năng gọi
Đức Trinh Nữ là "Nguyên nhân của niềm vui của chúng con"[4],
một trong những danh hiệu đẹp nhất trong kinh cầu Đức Bà.
Trong ngày Đức
Maria chào đời Giáo Hội đã kêu lên: "Ôi lạy Mẹ! Ngày sinh của Mẹ đã đem lại
cho thế giới sứ điệp vui mừng và hy vọng. Vì Đức Kitô Chúa chúng con là Mặt trời
soi đường ngay nẻo chính đã từ cung lòng Mẹ sinh ra, Ngài là Đấng huỷ bỏ lời
chúc dữ, đem lại muôn phúc lành, Đấng tiêu diệt thần chết và ban phúc trường
sinh".[5]
Thánh Augustinô đã mô tả sự ra đời của Đức Trinh Nữ Maria là một sự kiện có ý
nghĩa lịch sử và vũ trụ, và là khúc dạo đầu thích hợp cho sự ra đời của Chúa
Giêsu Kitô. Ngài nói: “Mẹ là bông hoa trong cánh đồng, từ đó đã nở ra một
hoa huệ thung lũng quý giá”.
Vị giám mục ở thế
kỷ thứ tư đó, mà thần học của ngài đã định hình một cách sâu sắc sự hiểu biết của
Giáo hội phương Tây về tội lỗi và bản chất con người, khẳng định rằng “nhờ sự
ra đời của Mẹ, bản chất nhân loại được thừa hưởng từ cha mẹ đầu tiên của chúng
ta đã được thay đổi”.
Thánh Gioan
Đamátsô đã dâng lời ca tụng: "Hết thảy mọi người hãy đến, chúng ta hân
hoan mừng ngày sinh ra niềm vui sướng của cả thế giới ! Hôm nay đây, từ một bản
tính thế trần, một thiên đàng đã thành hình dưới thế. Hôm nay đây, việc cứu rỗi
đã bắt đầu cho thế giới!"
Chúng ta có thể
xem mỗi ca sinh ra đời của một con người là một lời kêu gọi về hy vọng mới trên
thế giới. Tình yêu của hai con người đã kết hợp với Thiên Chúa trong công
trình sáng tạo của Người. Các bậc cha mẹ yêu thương đã thể hiện hy vọng
trong một thế giới đầy rẫy những gian nan. Đứa trẻ mới sinh ra có khả năng
trở thành một máng chuyển tình yêu và hòa bình của Thiên Chúa đến cho thế giới.
Tất cả điều này đều
đúng một cách tuyệt vời nơi Mẹ Maria. Nếu Chúa Giêsu là biểu hiện hoàn hảo
của tình yêu Thiên Chúa, thì Mẹ Maria là điềm báo trước cho tình yêu ấy. Nếu
Chúa Giêsu đã mang lại sự cứu rỗi viên mãn, thì Đức Maria là hừng đông rạng ngời
của ơn cứu độ đó.
Việc tổ chức sinh
nhật mang lại hạnh phúc cho người tổ chức cũng như cho gia đình và bạn
bè. Bên cạnh sự ra đời của Chúa Giêsu, sự ra đời của Mẹ Maria mang lại
niềm hạnh phúc lớn nhất có thể cho thế giới. Mỗi lần kỷ niệm ngày sinh của Mẹ,
chúng ta có thể tự tin hy vọng về sự gia tăng hòa bình trong con tim mình và
trên thế giới nói chung.
Lạy Cha từ nhân,
việc Đức Maria chào đời như rạng đông báo hiệu mặt trời Công Chính là Đức Giêsu
Kitô. Xin cho chúng con cũng tìm được niềm vui trong ngày mừng sinh nhật Ðức
Trinh Nữ Maria, Mẹ Chúa cùng là Mẹ chúng con, để cùng Mẹ, chúng con luôn là những
chứng nhân giới thiệu Cha cho mọi người, như Mẹ đã đem đến cho nhân loại niềm
hy vọng và ơn cứu độ là Ðức Giêsu Kitô.
Lạy Mẹ Maria, xin
Mẹ che chở, gìn giữ hồn xác chúng con trong tình thương của Mẹ, và giúp chúng
con kết hiệp với Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng con, như Mẹ đã che chở, gìn giữ và
kết hiệp với Chúa Giêsu Kitô, Con yêu dấu của Mẹ. Xin Sinh Nhật của Mẹ, là hừng
đông loan báo ơn cứu độ của Thiên Chúa qua Mặt Trời Công Chính là Chúa Kitô,
giúp hết thẩy chúng con biết đón nhận Ánh Sáng Cứu Độ từ Mặt Trời ấy. Amen.
Phêrô Phạm văn Trung biên tập từ:
[1] Ngày
sinh nhật của Mẹ được chọn vào tháng 9 trùng hợp với tháng mà Giáo hội Đông
phương bắt đầu năm Phụng vụ của mình.
[2] Ngày
8 tháng 9 chính xác là chín tháng sau ngày 8 tháng 12 — lễ Đức Maria Vô
Nhiễm Nguyên Tội. Đó không phải là, như nhiều người (trong đó có rất nhiều
người Công giáo) lầm tưởng, ngày Đức Maria đã thụ thai Chúa Kitô, mà là ngày mà
chính Đức Trinh nữ Maria được thụ thai trong lòng mẹ mình là Thánh Anna.
[3] Vì
là ngày bắt đầu mùa thu nên người ta còn gọi lễ Sinh nhật Đức Mẹ là lễ “Giáng
Sinh Mùa Thu”
Kể từ
ngày 8 tháng 9 đánh dấu sự kết thúc của mùa hè và đầu mùa thu, ngày này có nhiều
lễ tạ ơn và phong tục gắn liền với nó. Trong hình thức cũ hơn của Nghi lễ Rôma, có một lời nguyện
chúc phúc cho mùa hè thu hoạch và mùa thu gieo hạt trong ngày này.
Những
người trồng nho ở Pháp gọi ngày lễ này là "Lễ Đức Mẹ Thu Hoạch
Nho". Những quả nho ngon nhất được mang đến nhà thờ địa phương để được
ban phúc và sau đó một số chùm được gắn lên tay của bức tượng Đức Mẹ
Maria. Bữa ăn lễ hội bao gồm các chùm nho mới, là một phần của ngày lễ
này.
Ở khu
vực Alps của Áo, ngày này là "Ngày xuống núi", khi đó gia súc và bầy
cừu được dẫn từ đồng cỏ mùa hè của chúng trên các sườn núi và được đưa đến khu
nghỉ đông của chúng trong các thung lũng. Đây thường là một đoàn lữ hành lớn,
với tất cả đồ đạc, đồ trang trí và lễ hội. Ở một số vùng của Áo, sữa từ
ngày này và tất cả thức ăn thừa được trao cho người nghèo để tôn vinh ngày
giáng sinh của Đức Mẹ, (Trích từ The
Holiday Book của Fr. Francis Weiser, SJ.)
Trong
ngày lễ này, người ta:
- Hát các bài thánh ca khác nhau hoặc
dâng những lời cầu nguyện lên Mẹ Maria, chẳng hạn như Kinh Truyền Tin, Kinh Cầu
Đức Bà, Kinh Hãy Nhớ, Kinh Kính Mừng, Kính chào Đức Nữ Vương và Kinh Lạy Nữ
Vương:
Bản
phổ thông:
Lạy Nữ Vương Mẹ nhân lành
làm cho chúng con được sống, được vui, được cậy.
Thân lạy Mẹ,…
Ôi khoan thay, nhân thay, dịu
thay,Thánh Maria trọn đời đồng
trinh.
Bản
Kinh Phụng Vụ - Kinh Tối
Kính chào Đức Nữ Vương,
Bà là Mẹ xót thương,
Ngọt ngào cho cuộc sống,
Kính chào lẽ Cậy Trông
...
Ôi lượng cả khoan hồng,
Ôi tấm lòng xót thương,
Ôi dịu hiền nhân hậu,
Trinh Nữ Ma-ri-a.
-
Chiêm ngắm về Đức Mẹ: tất cả các lễ của Đức Maria đều hướng đến các mầu nhiệm của
Chúa Kitô và lịch sử cứu độ của chúng ta. Các bài đọc Kinh thánh: Châm
ngôn 8: 22-35 và Mátthêu 1: 1-16 (điều này cho thấy sự trân quý di sản và gia
đình của Chúa Giêsu).
- Tổ
chức tiệc sinh nhật cho Mẹ Maria, với bánh sinh nhật được trang trí đặc biệt và
đồ trang trí sinh nhật màu xanh lam. Màu xanh lam là màu truyền thống của
tấm áo choàng của Đức Mẹ Maria. Hoặc làm một chiếc bánh toàn màu trắng tượng
trưng cho sự tinh khiết của Đức Mẹ hoặc những chiếc bánh quy có lớp băng trắng. Bánh
quy lòng trắng trứng trộn đường (hoặc
bánh nụ hôn) cũng sẽ nhắc ta nhớ đến sự sạch trong không vướng mắc tội lỗi của
Mẹ Maria. Tiệc sinh nhật không cần những lời giải thích đặc biệt dành cho
trẻ nhỏ. Yêu cầu mỗi đứa trẻ dâng một "món quà" cho Mẹ Maria của
chúng, chẳng hạn như bó hoa thiêng liêng, lỗi lầm phải sửa hoặc đức tính cần tập,
các công việc cụ thể tỏ lòng thương xót, v.v. Học cách thắt nút chuỗi hạt Mân
Côi để tặng như "món quà".
-
Trang trí nhà, bàn gia đình hoặc bàn thờ gia đình với hoa hoặc đồ trang trí đặc
biệt dành cho Đức Mẹ.
- Ở
các nước Châu Âu, người ta ăn một số loại quả việt quất vào ngày này, đặc biệt
là vào buổi sáng - bánh nướng xốp việt quất hoặc bánh kếp việt quất, hoặc chỉ
quả việt quất tươi. Màu xanh lam của việt quất tượng trưng cho tấm áo
choàng màu xanh lam của Mẹ Maria.
- Tìm
hiểu về lòng sùng kính đối với “Maria Bambina” hoặc "Bé Maria."
[5] Đức
Thánh Giáo Hoàng Sergiô I (sinh năm 650 – mất ngày 8 tháng 9 năm 701) truyền
cử hành một cuộc rước từ đền thờ Thánh Adrianô đến
đền thờ Đức Bà Cả trong ngày lễ mừng Sinh Nhật Đức Mẹ. Theo Sách Lễ năm 1962 của
Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII, hình thức ngoại thường của Nghi thức Rôma, Phụng
vụ Lễ Sinh nhật Đức Mẹ ở Rôma tiếp tục có cuộc rước truyền thống này.