Cơ quan này được hình thành sau một tiến trình tham khảo quan trọng bắt đầu từ tháng 10 năm 2023, với sự tham gia của các giám đốc quốc gia và các giám mục đặc trách Công cuộc Tông đồ Biển cả tại các châu lục khác nhau, và được tiếp tục trong năm 2025 với những cuộc tham khảo chuyên sâu hơn về các mục tiêu và cơ cấu của Tông đồ Biển cả. Các cuộc tham khảo được thực hiện và điều phối bởi Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, cơ quan mà theo Điều 166 § 1 của Tông hiến Praedicate Evangelium chăm lo cả việc định hướng toàn bộ Công cuộc Tông đồ Biển cả cũng như việc giám sát cơ quan trung ương của tổ chức này (Điều 1 § 3 của Quy chế Tông đồ Biển cả).
Ủy ban Phát triển Con người Toàn diện hân hoan giới thiệu toàn văn Việt ngữ của sắc chỉ thành lập của Đức Thánh Cha Lêô XIV và quy chế của Tông đồ Biển cả.
SẮC CHỈ CỦA ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV
VỀ VIỆC THÀNH LẬP TÔNG ĐỒ BIỂN CẢ,
CƠ QUAN ĐIỀU PHỐI CÔNG CUỘC TÔNG ĐỒ BIỂN CẢ
Công cuộc Tông đồ Biển cả (Opus Apostolatus Maris) đảm nhận việc chăm sóc mục vụ đặc thù hướng đến “dân biển”, nghĩa là các thủy thủ, người đi biển và gia đình của họ, cũng như các cá nhân khác có đời sống gắn liền về bản chất với hàng hải và nghề đánh cá trên biển, trên sông và trên hồ, vốn từ lâu đã là mối quan tâm đặc biệt của Hội thánh.
Điều này được chứng minh qua nhiều can thiệp mục vụ và pháp lý của Tòa thánh, nhằm đáp ứng nhu cầu thiêng liêng của những tín hữu vì lý do di chuyển mà không thể hưởng sự chăm sóc mục vụ thông thường, như Tự sắc Iam pridem ngày 19 tháng 3 năm 1914 của Thánh Piô X; Tông hiến Exsul Familia ngày 01 tháng 8 năm 1952 của Đức Piô XII; Sắc lệnh về Nhiệm vụ Mục vụ của các Giám mục trong Giáo hội Christus Dominus ngày 28 tháng 10 năm 1965 của Công đồng Vatican II; hay Tự sắc Pastoralis migratorum cura ngày 15 tháng 8 năm 1969 của Thánh Phaolô VI.
Trong số các nhóm người bị ảnh hưởng bởi hiện tượng di cư, Tòa thánh đặc biệt quan tâm đến nhu cầu của “dân biển” bằng những biện pháp luôn nhấn mạnh đặc thù của nhóm tín hữu này.
Công cuộc Tông đồ Biển cả, ra đời từ đầu thế kỷ XX, đã được Tòa thánh chấp thuận lần đầu vào năm 1922. Sau đó, năm 1942, Đức Giáo hoàng Piô XII quyết định rằng Thánh Bộ Công nghị khi đó “đảm nhiệm quyền chỉ đạo tối cao của Công cuộc” Tông đồ Biển cả (xem Ex Audientia SS.mi, ngày 30.5.1942, số 334/40). Quy định này được xác nhận trong Tông hiến Exsul Familia đã nêu (xem số 8). Ngày 21 tháng 11 năm 1957, Thánh Bộ Công nghị ban hành Leges Operis Apostolatus Maris, quy định các chuẩn mực cho việc chăm sóc mục vụ các thủy thủ và người đi biển, đồng thời trao cho các Tuyên úy của Tông đồ Biển cả những quyền hạn và đặc quyền nhất định. Với Sắc lệnh Apostolatus Maris của Ủy ban Tòa thánh về Chăm sóc thiêng liêng cho người di cư và người hành hương ngày 24 tháng 9 năm 1977, các quy định và quyền hạn được xem xét lại theo tinh thần Công đồng Vatican II. Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II với Tự sắc Stella Maris ngày 31 tháng 01 năm 1997 đã cập nhật các quy định trước đó, và cuối cùng, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã quyết định giao quyền điều hành Công cuộc Tông đồ Biển cả cho Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, cơ quan này đồng thời tiếp nhận các thẩm quyền liên quan đến mục vụ cho người di cư và người hành hương (xem điều 166 §1, Tông hiến Praedicate Evangelium).
Xét đến hoàn cảnh và nhu cầu hiện nay, được nhận thấy từ những người phục vụ “dân biển”, và với khát vọng chân thành rằng việc chăm sóc thiêng liêng của Hội thánh trong lĩnh vực mục vụ biển cả sẽ tiếp tục với nhiệt huyết và quảng đại, bằng Sắc chỉ này, tôi thành lập Tông đồ Biển cả, cơ quan điều phối Công cuộc Tông đồ Biển cả, với tư cách pháp nhân công khai theo giáo luật, đồng thời phê chuẩn Điều lệ của nó.
Cơ quan trung ương này của Công cuộc Tông đồ Biển cả, theo điều 166 §1 của Tông hiến Praedicate Evangelium, sẽ trực thuộc giáo luật Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, và ngoài Điều lệ đã nêu, sẽ tuân theo Tự sắc về các pháp nhân công cụ của Giáo triều Rôma ngày 5 tháng 12 năm 2022, cũng như các luật của Thành quốc Vatican có liên quan.
Những gì đã được Tự sắc Stella Maris, ngày 31 tháng 1 năm 1997, thiết lập cho Công cuộc Tông đồ Biển cả vẫn được giữ nguyên.
Tôi ra lệnh Sắc chỉ này cùng với Điều lệ đi kèm được công bố trên L’Osservatore Romano, có hiệu lực ngay lập tức, và sau đó được công bố trong công báo chính thức của Acta Apostolicae Sedis.
Tại Vatican, ngày 06 tháng 11 năm 2025
Giáo hoàng Lêô XIV
_____________________________________
QUY CHẾ TÔNG ĐỒ BIỂN CẢ
Điều 1
§1. Tông đồ Biển cả là cơ quan trung ương và điều phối của Công cuộc Tông đồ Biển cả (Opera dell’Apostolato del mare).
§2. Tông đồ Biển cả có tư cách pháp nhân giáo luật công và đặt trụ sở tại Via del Pellegrino, s.n.c., Thành quốc Vatican.
§3. Tông đồ Biển cả, theo giáo luật, trực thuộc Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, bộ này, phù hợp với điều 166 §1 của Tông hiến Praedicate Evangelium, thi hành cả việc điều hành toàn bộ Công cuộc Tông đồ Biển cả, lẫn việc giám sát cơ quan trung ương của công trình này. Vì mục đích đó, Bộ, theo các phương thức được coi là thích hợp, tham dự các cuộc họp của Đại hội đồng và Hội đồng Đại diện, và trong những trường hợp được quy định trong Điều lệ này, thực hiện việc bổ nhiệm và xác nhận các chức vụ.
§4. Tông đồ Biển cả được điều hành bởi luật Giáo hội và luật dân sự Vatican áp dụng cho các pháp nhân có trụ sở tại Thành quốc Vatican.
§5. Trong các vấn đề mục vụ, Tông đồ Biển cả tham chiếu Tự sắc Stella Maris, ban hành ngày 31 tháng 01 năm 1997.
Điều 2
§1. Tông đồ Biển cả điều phối hoạt động của các thực thể mục vụ địa phương được thiết lập bởi các Hội đồng Giám mục có lãnh thổ giáp biển, sông hoặc hồ; cổ võ sự quan tâm của chính các Hội đồng Giám mục ấy và cung cấp cho họ các định hướng mục vụ, cơ hội huấn luyện, đồng hành và nâng đỡ các sáng kiến dành cho các cá nhân và cộng đoàn gắn bó với việc hàng hải, đánh cá và chăm sóc các môi trường liên hệ.
§2. Mỗi Hội đồng Giám mục nói ở §1, khi gia nhập Công cuộc Tông đồ Biển cả bằng cách thiết lập một pháp nhân giáo luật địa phương cho mục đích này, hoặc thúc đẩy công trình ấy như một dự án mục vụ hay một văn phòng của chính Hội đồng, và thông báo một trong các phương thức được chọn cho Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, Bộ này thông báo sự gia nhập ấy cho Tông đồ Biển cả, thì Hội đồng Giám mục đó tham gia Đại hội đồng của công cuộc.
§3. Tông đồ Biển cả, với sự tôn trọng tính tự chủ của các thực thể mục vụ địa phương, cổ võ sự hợp tác giữa họ, sự nâng đỡ thiêng liêng và vật chất lẫn nhau, trao đổi thông tin và phối hợp trong lãnh vực mục vụ.
§4. Hoạt động của Tông đồ Biển cả và, nếu cần, của các thực thể mục vụ địa phương thuộc Công cuộc Tông đồ Biển cả, trong phạm vi luật pháp quốc tế, phải được Phân ban Quan hệ với Các Quốc gia và Các Tổ chức Quốc tế của Phủ Quốc vụ khanh cho phép trước.
Điều 3
Các cơ quan của Tông đồ Biển cả gồm có:
a) Đại hội đồng;
b) Hội đồng Đại diện;
c) Chủ tịch;
d) Tổng Thư ký;
e) Thủ quỹ;
f) Kiểm toán viên.
Điều 4
§1. Đại hội đồng là cơ quan chính quyền tối cao của Tông đồ Biển cả.
§2. Đại hội đồng gồm các đại diện của các Hội đồng Giám mục quy định tại điều 2. Mỗi Hội đồng Giám mục được đại diện bởi Giám mục Đặc trách, hoặc, nếu ngài vắng mặt, bởi Giám đốc Quốc gia của Công cuộc Tông đồ Biển cả.
§3. Đại hội đồng họp bốn năm một lần.
§4. Đại hội đồng được triệu tập và chủ tọa bởi Chủ tịch đương nhiệm của Tông đồ Biển cả.
§5. Đại hội đồng hành động cách hiệp hành, theo Quy chế do chính Đại hội đồng phê chuẩn.
§6. Tổng Thư ký, Thủ quỹ và các Điều phối viên vùng (nếu được bổ nhiệm) tham dự Đại hội đồng nhưng không có quyền bỏ phiếu.
§7. Đại hội đồng có thẩm quyền:
a) xác định khung chiến lược và kế hoạch tài chính cho bốn năm kế tiếp;
b) bầu chọn Chủ tịch và các thành viên Hội đồng Đại diện;
c) nhận và xem xét báo cáo thực hiện kế hoạch chiến lược trước đó;
d) ấn định mức phí gia nhập;
e) phê chuẩn báo cáo tài chính và tổng ngân sách cho giai đoạn kể từ Đại hội đồng trước;
f) phê chuẩn các sửa đổi Điều lệ để sau đó trình lên Thẩm quyền có thẩm quyền phê chuẩn chung cuộc;
g) phê chuẩn các Quy chế, cũng như các sửa đổi của chúng.
Điều 5
§1. Trong thời gian giữa hai kỳ họp Đại hội đồng, Tông đồ Biển cả được quản trị bởi Hội đồng Đại diện.
§2. Hội đồng Đại diện gồm 9 thành viên của Đại hội đồng, được bầu theo Quy chế đã được phê chuẩn, bảo đảm tính đại diện địa lý cũng như tương quan thực tế của việc phục vụ mục vụ của các Hội đồng Giám mục liên hệ.
§3. Hội đồng Đại diện được triệu tập và chủ tọa bởi Chủ tịch Tông đồ Biển cả hoặc, nếu văn phòng của ngài khuyết vị hay bị ngăn trở, bởi thành viên cao niên nhất của Hội đồng.
§4. Hội đồng hoạt động cách đồng nghị, theo Quy chế do Đại hội đồng phê chuẩn.
§5. Hội đồng có nhiệm vụ:
a) đưa ra các quyết định điều hành không dành riêng cho Đại hội đồng, cần thiết cho việc thăng tiến hoạt động của Công cuộc Tông đồ Biển cả;
b) chuẩn bị kế hoạch làm việc nhiều năm của Tông đồ Biển cả để trình Đại hội đồng phê chuẩn;
c) phê chuẩn ngân sách dự chi và quyết toán của Tông đồ Biển cả;
d) giám sát hoạt động của Tổng Thư ký;
e) đảm nhiệm mọi chức năng khác do Đại hội đồng ủy thác hoặc cần thiết cho việc điều hành tốt Tông đồ Biển cả.
Điều 6
§1. Chủ tịch Tông đồ Biển cả được Đại hội đồng bầu từ hàng các Giám mục Đặc trách và được Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện phê chuẩn.
§2. Nhiệm kỳ của Chủ tịch bắt đầu từ khi bế mạc Đại hội đồng đã bầu chọn người ấy và kết thúc khi bế mạc Đại hội đồng kế tiếp.
§3. Nếu Chủ tịch mất chức trong thời gian giữa hai Đại hội đồng, Hội đồng Đại diện bầu một Chủ tịch lâm thời từ các thành viên của mình, người này phải được Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện phê chuẩn. Nhiệm kỳ Chủ tịch lâm thời kết thúc khi bế mạc Đại hội đồng kế tiếp và không cản trở khả năng được bầu làm Chủ tịch chính thức.
§4. Không ai được bầu làm Chủ tịch quá hai nhiệm kỳ.
§5. Chủ tịch có nhiệm vụ:
a) điều hành Tông đồ Biển cả;
b) triệu tập và chủ tọa các cuộc họp của Đại hội đồng và Hội đồng Đại diện;
c) duy trì và quản lý, với sự hỗ trợ của Tổng Thư ký, các mối liên hệ với các cơ quan và tổ chức hữu trách của Tòa thánh.
Điều 7
§1. Tổng Thư ký Tông đồ Biển cả được Hội đồng Đại diện đề cử và được Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện bổ nhiệm trong nhiệm kỳ 5 năm có thể tái bổ nhiệm.
§2. Tổng Thư ký là người đại diện hợp pháp của Tông đồ Biển cả.
§3. Tổng Thư ký có nhiệm vụ:
a) thi hành các quyết định của Đại hội đồng và Hội đồng Đại diện, cũng như các nhiệm vụ khác được trao phó;
b) soạn thảo, với sự cộng tác của Thủ quỹ, đề nghị ngân sách để trình Hội đồng Đại diện;
c) bảo đảm việc cập nhật thường xuyên cho Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện;
d) chuẩn bị các phiên họp của Hội đồng Đại diện và Đại hội đồng, cũng như điều hành các hoạt động liên quan đến chức năng của Tông đồ Biển cả.
Điều 8
§1. Thủ quỹ Tông đồ Biển cả được Đại hội đồng bầu theo đề nghị của Hội đồng Đại diện và được Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện phê chuẩn.
§2. Nhiệm kỳ Thủ quỹ bắt đầu với việc bế mạc Đại hội đồng đã bầu chọn và kết thúc khi bế mạc Đại hội đồng kế tiếp.
§3. Không ai được bầu làm Thủ quỹ quá hai nhiệm kỳ.
§4. Thủ quỹ có nhiệm vụ:
a) thông tin cho Hội đồng Đại diện về ảnh hưởng kinh tế, tài chính và ngân sách của các quyết định;
b) trình ngân sách đã được Hội đồng Đại diện phê chuẩn lên Thẩm quyền hữu trách để phê chuẩn chung cuộc.
Điều 9
§1. Kiểm toán viên được Phủ Kinh tế bổ nhiệm với nhiệm kỳ 5 năm và có thể được tái bổ nhiệm.
§2. Kiểm toán viên có nhiệm vụ:
a) giám sát việc ghi chép kế toán và sự phù hợp của ngân sách với sổ sách kế toán, theo các quy định pháp luật hiện hành;
b) soạn thảo bản báo cáo về ngân sách dự chi và quyết toán;
c) có thể tiến hành bất cứ lúc nào các cuộc thanh tra và kiểm soát, sau đó gửi báo cáo cho Phủ Kinh tế;
d) tham dự, không có quyền bỏ phiếu, các cuộc họp của Hội đồng khi các vấn đề được thảo luận đòi hỏi sự hiện diện của người ấy.
Điều 10
Tuyên úy của Tông đồ Biển cả được Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện bổ nhiệm, và Bộ cũng ấn định phương thức thi hành sứ vụ mục vụ của vị này.
Điều 11
§1. Tài sản của Tông đồ Biển cả bao gồm:
a) quỹ tài trợ ban đầu trị giá 50.000 € (năm mươi nghìn euro), gửi tại Viện Công trình Tôn giáo (IOR);
b) các tiền dâng cúng, tặng dữ, thừa kế, di chúc, tài trợ và đóng góp được dành cho mục đích trên;
c) mọi tài sản khác thu nhận được.
§2. Lợi tức và thu nhập của tài sản Tông đồ Biển cả được sử dụng để đạt các mục tiêu của tổ chức được nêu trong Điều lệ này, theo các tiêu chí và phương thức do Hội đồng Đại diện quyết nghị.
§3. Tông đồ Biển cả được tài trợ bởi các đóng góp của các Hội đồng Giám mục được nêu tại điều 2.
§4. Mức phí tham gia do Đại hội đồng ấn định.
§5. Nghiêm cấm việc phân chia, dưới bất kỳ hình thức nào, lợi nhuận, thặng dư ngân sách, quỹ dự trữ hoặc vốn, những khoản này phải được sử dụng cho mục tiêu của Tông đồ Biển cả.
§6. Trong trường hợp giải thể, tài sản còn lại được chuyển giao cho Tòa thánh.
Điều 12
Việc sửa đổi Điều lệ này thuộc thẩm quyền của Giáo hoàng Rôma và có thể được Đại hội đồng đề nghị nếu được đa số tuyệt đối thành viên tán thành.
Điều 13
Đối với những gì không được quy định trong Điều lệ này, các quy định hiện hành của Giáo luật được áp dụng.
Tại Vatican, ngày 6 tháng 11 năm 2025
Giáo hoàng Lêô XIV
