NÉT ĐẸP HỘI CHỢ CÔNG GIÁO

Linh mục Laurenso Đặng Xuân Tiến

WHĐ (08.09.2023) – Hội chợ, hội trại, sân chơi vui tươi thánh thiện dành cho thiếu nhi, giới trẻ, những hoạt động này mới xuất hiện vài ba thập kỷ gần đây nơi các giáo xứ, giáo phận tại Việt nam. Đây là sân chơi thu hút nhiều bạn trẻ, thiếu nhi và người lớn tuổi cũng tham gia, nếu chương trình tổ chức phù hợp, vào thời điểm các dịp hè, tết, ngày lễ nghỉ. Nên các đơn vị tổ chức cần tạo sân chơi thích hợp vui tươi mang sắc thái Công giáo, đó cũng là phương thức giới thiệu về Chúa cho người khác và đưa người khác đến với Chúa.

Trước hết, hội chợ, hội trại là các hoạt động mang tính xã hội, bắt nguồn từ sân chơi các ngày lễ hội truyền thống: tết dân tộc, hội làng, trung thu tết thiếu nhi, đoàn thanh niên, quân đội, các phong trào hướng đạo… Khi đưa các trò chơi vào hoạt động trong nhà đạo cần chuyển hóa “rửa tội”. Nội dung các hoạt động, từ chủ đề, pano, pic báo, tên các gian hàng, thể lệ trò chơi cần chuyển tải thông điệp giáo dục mang sắc màu Công giáo. Những người tổ chức nên biên đạo kịch bản, thể lệ các trò chơi từ nguồn Kinh thánh, Giáo lý, Truyện tích hạnh các thánh, gương sáng, truyền thống nét đẹp nhà đạo.

Thứ đến, cần phân biệt hội chợ - hội trại.

Hội chợ: thiên về các hoạt động thi đua, trao đổi, mua bán. Mục đích tạo các gian hàng trò chơi để các đối tượng tham dự vui chơi và nhận các phần quà cá nhân - một hình thức thưởng quà có điều kiện, sau những chiến dịch đã thi đua nhiều ngày trước đó, như thi đua đi lễ, viếng Chúa Giêsu Thánh Thể, làm việc bác ái, những hoạt động thiện hướng đến thăng tiến nhân bản và đức tin.

Hội trại: trại hè, trại xuân, trại thu, hoạt động thi đua thiên tính đồng đội, kỷ luật chặt chẽ, nhằm tạo tình liên đới, cộng tác làm việc chung. Các trò chơi hướng đến sự sáng tạo, hiệp nhất. Tính đồng đội liên tục, tập trung theo nhóm, đội. Các đội có tên riêng, (nên chọn tên các thánh), băng reo, bài ca chủ đề diễn tả ý lực. Nội quy rõ ràng: Thời gian, đối tượng cụ thể, chỉ đối tượng tham gia mới được tham dự, ra vào trại phải có thẻ. Các trò chơi có thang điểm theo cấp độ, thưởng/phạt chung-riêng. Kết quả thi đua đều mang tính đồng đội. Các hoạt động chính trong hội trại: nhập trại, dựng trại, trang trí trại, hàng đội, chào cờ, các trò chơi tập thể, làm pic báo (báo tường), thi nấu ăn, thuyết trình, trò chơi đồng đội, trò chơi lớn, trò chơi chiến dịch, trò chơi liên hoàn, văn nghệ, lửa trại, cầu nguyện, thánh lễ.

Hội chợ ưu tiên: trao đổi, khích lệ, khen thưởng cá nhân, nên các sinh hoạt đồng đội chỉ ưu tiên khi tập chung, một số trò chơi tập thể. Hoạt động chính hướng các đối tượng tự chọn, vui chơi nơi các gian hàng phù hợp theo ý thích để sử dụng các vé đã thi đua, hoặc được cấp theo chương trình. Lưu ý một số trò chơi có tính mạo hiểm: trèo leo cao - sâu, đối kháng mạnh - yếu, đánh bắt các con vật, cần giám sát và có độ an toàn cao.

Các gian hàng: chủ đề gian hàng diễn tả nội dung sắc thái giáo dục, ví dụ trò chơi: ĐI TÌM VIÊN NGỌC QUÝ, nên kèm theo câu Kinh thánh: “Nước Trời giống như một thương gia đi tìm ngọc đẹp” (Mt 13, 45). Hay trò chơi: GIEO HẠT GIỐNG VÀO ĐẤT TỐT “Có những hạt lại rơi nhằm đất tốt, nên sinh hoa kết quả” (Mt 13, 8). Các gian hàng phân chia theo khu vực, nội dung, cấp độ, cần có những gian hàng trò chơi cho đối tượng ưu tiên (nhỏ tuổi, khuyết tật), mọi đối tượng đều được tham gia, kể cả những người khách tới tham dự.

Tiến trình hoạt động hội chợ: phần đầu tập trung hàng đội, khởi động bầu khí, ổn định, giới thiệu, (chào cờ nếu có), thánh hóa, huấn từ khai mạc, vũ điệu bài ca chủ đề, băng reo. Thông báo nội quy, chương trình tổng quát, thể lệ các trò chơi. Phần trò chơi đồng đội: phần này nhằm giúp các thành viên trong đội tạo tình liên đới với nhau. Các đội phân chia đồng đều về khu vực, độ tuổi, trình độ, thể lực, số lượng, giới tính, cần có sự cân bằng hài hòa. Các đội có bảng hiệu, cờ, tên đội, bài ca chủ đề, băng reo, nếu được, có đồng phục riêng hoặc mũ, băng trên đầu, vai hay cổ tay để phân biệt và tạo nét riêng cho từng đội. Phần trò chơi đồng đội mức thời gian 1/4 chương trình, nên chỉ cần 2 trò chơi nếu chương trình 5-6 giờ. Nếu vui chơi cả ngày 4-5 trò chơi tập thể. Người quản trò lưu ý, trò chơi phù hợp để mọi thành viên trong đội đều được tham gia. Sau các trò chơi kết thúc, trao phần thưởng ngay. Phần thưởng là vé chơi, vé ăn hay tiền hội chợ, để các em đi chơi các gian hàng khác hoặc mua quà.

Tiến trình hoạt động các gian hàng trò chơi: liền sau các trò chơi tập thể, tập hợp thông báo nội dung, khu vực các gian hàng, thể lệ chung, (thể lệ riêng thông báo tại các gian hàng). Khi tập hợp, người điều hành và linh hoạt viên ca vũ một số bài quen thuộc, hoặc trò chơi, đố vui… những người chịu trách nhiệm về các gian hàng chuẩn bị để mở cửa. Khi các gian hàng ổn định, giải tán hàng đội, mời về các gian hàng vui chơi.

Khi cần điều chỉnh chung các gian hàng trò chơi hay thay đổi bầu khí, nên dừng hoạt động các trò chơi, hiệu lệnh tập chung: ca vũ, đố vui, quay xổ số… trong thời gian sinh hoạt tập thể, người chịu trách nhiệm các gian hàng, kiểm tra vé, tiền, các vật dụng, điều chỉnh thể lệ, tốc độ chơi cho phù hợp.

Gian hàng tạp hóa, cần chuẩn bị các đồ dùng học tập, quà lưu niệm, tượng ảnh, quần áo, đồ dùng sinh hoạt thường ngày, thực phẩm, nước giải khát, đảm bảo an toàn, phù hợp, các đồ chơi (mang tính giáo dục), mọi sản phẩm không bán tiền thông thường. Chuyển đổi bán bằng tiền hội chợ quy định. Lưu ý, vì có một số sản phẩm được ủng hộ, khuyến mại để khích lệ, tặng thưởng, nên một số khách tham gia sẽ có ý hướng không tốt, bởi vậy có những sản phẩm dành riêng cho một số đối tượng theo độ tuổi, trong đội, hay theo quy định chung của ban tổ chức.

Gian hàng thực phẩm: nếu tổ chức nửa ngày, nên có bữa ăn sáng, hoặc ăn tối nếu tổ chức buổi chiều. Chương trình cả ngày nên có ăn trưa, các bữa ăn cần có phiếu, nếu ăn thêm cần mua bằng tiền hội chợ. Có thể ăn chung cùng một thời điểm, hoặc chia nhỏ một số đội ăn theo ca, các đội khác vẫn tiếp tục sinh hoạt tập thể hay một số thi đua đồng đội, không ảnh hưởng hoạt động chung. (một số thực phẩm, như Cơm/ bún phở /bánh mì/ mì tôm, thực phẩm ăn ngay, tính theo vé ăn). Nên có các món xúc xích, khoai, bánh chiên, trà sữa, những món đối tượng thích, sẽ tăng thêm sự phấn khởi cho đối tượng tham gia.

Ngân hàng đổi tiền, bán vé chơi, vé ăn: vé chơi, tiền cung cầu sao cho phù hợp. Tiền ngân hàng phát hành tùy theo tổng cung cầu; mệnh giá quy định: 1000, 2000, 5000, 10.000 đồng, số lượng phát hành tiền nhỏ nhiều, lớn ít. Giá trị tiền hội chợ, tỷ lệ tương đương tiền thật, để điều chỉnh mức cung cầu ngân hàng hội chợ và các sản phẩm cân đối. Mỗi gian hàng tùy loại trò chơi, quy định số vé chơi và tiền thưởng. Vé chơi được cấp đổi trong ngày tổ chức (không cấp trước). Nếu đã tổ chức thi đua trước, thì các đội trưởng thống kê danh sách các thành viên với số phiếu thi đua tham dự Thánh lễ, Viếng Thánh Thể, làm việc bác ái… khi có hiệu lệnh chung, đổi phiếu thi đua thành phiếu chơi, phiếu ăn, phát cho các thành viên. Các vé thi đua, vé chơi, vé ăn, tiền hội chợ, nên có thiết kế riêng, ghi mã, thời gian, địa điểm, có dấu đỏ, để kiểm soát, điều hòa các trò chơi và sản phẩm cung cầu khớp với nhau. Ban tổ chức quan sát điều chỉnh mức độ, tốc độ từng gian hàng, hoạt động hài hòa số lượng người chơi, mức vé, tiền, sản phẩm trong các gian hàng.

Gian hàng trò chơi để phát vé chơi: Trong khi các gian hàng trò chơi triển khai hoạt động, ban tổ chức khuyến khích các thành viên tham dự làm việc công ích, bác ái, tạo điều kiện cho các đối tượng hết vé chơi, hay các thành viên tôn giáo bạn, người nơi khác tới vẫn có thể tham gia để có vé chơi, như thu mua rác, làm một cử chỉ đẹp, làm một việc thiện, việc tốt, hoặc tham gia một số công tác, trò chơi theo yêu cầu của ban tổ chức, sẽ được phát vé chơi. Hội chợ, hướng tới khích lệ, khen thưởng mang tính cá nhân, nên ban tổ chức quan sát, tạo điều kiện cho mọi thành viên đều tham gia. Có thể bán vé chơi, vé xổ số cho người lớn, người mua vé ủng hộ cho chương trình. Không bán vé chơi cho đối tượng thiếu nhi.

Vui chơi trong sự thánh thiện, bên cạnh các gian hàng trò chơi vui nhộn, luôn cần đan xen những gian hàng hướng về chiều sâu tâm linh: như thi Kinh thánh, Giáo lý, Kinh bổn đặc biệt nên có giờ Cầu nguyện, Viếng Chúa Giêsu Thánh thể, Thánh lễ, cổ võ các đối tượng tham gia, luôn ý thức sự hiện diện của Chúa quan phòng luôn đồng hành.

Hãy để trẻ em đến với thầy! (x. Mc 10,14) Chính Thầy Giêsu muốn những người trẻ, thiếu nhi đến bên Ngài. Thực hiện ý muốn của Chúa, các nhà giáo dục đức tin cần áp dụng phương pháp sư phạm, công nghệ, cách thức tổ chức sân chơi sống động thiết thực, vui tươi, thánh thiện để giáo dục nhân bản và đời sống đạo cho các đối tượng tham dự. Hội chợ Công giáo là cách thức huấn luyện đưa các tham dự viên tới với Chúa, sống theo đường lối Chúa, bởi vậy khi tổ chức chương trình chúng ta cần “gạn đục khơi trong” thổi hồn vào trong từng hoạt động của chương trình chiếu tỏa nét đẹp Công giáo có Chúa ở giữa chúng ta.

Một mô hình hội chợ mang sắc thái Công giáo đăng trên Youtube:
Hội chợ Công giáo: Vui Học Cùng Giêsu
Tại: Giáo xứ Văn Giáo, Hạt Quỹ Nhất, Giáo phận Bùi Chu
Ngày: 30.07.2023