Vào những ngày cuối tháng Hai và đầu tháng Ba vừa qua, quý Hồng y, Tổng Giám mục và Giám mục của Hội đồng Giám mục Việt Nam đã lên đường đi Roma (Italia), viếng mộ hai thánh Tông đồ Phêrô (ngày 03/3/2018) và Phaolô (ngày 06/3/2018) và yết kiến Đức Thánh cha Phanxicô, người cha chung của Giáo hội hoàn vũ (sáng thứ Hai, ngày 05/3/2018). Chuyến đi có tên gọi là Hành hương Ad Limina. Ý nghĩa chuyến đi Ad Limina của Hội đồng Giám mục Việt Nam đã được Hiệp Thông giới thiệu qua hai bài viết của Thiên Triệu có nhan đề Ad Limina Apostolorum, Ý nghĩa thần học và linh đạo, và bài Giới thiệu Bộ Truyền giáo (Hiệp Thông số 105).

Nhân chuyến đi này, quý Giám mục Việt Nam cũng đã có nhiều cuộc gặp gỡ, trao đổi với một số Bộ, cơ quan của Tòa Thánh, và đặc biệt, với đông đảo linh mục, tu sĩ nam nữ và anh chị em giáo dân Việt Nam đang theo học, làm việc hay sinh sống tại Pháp, tại Roma...

Bản tóm lược này, dựa trên các tường thuật của Nhật ký Ad Limina 2018, đăng trên WHĐ, nhằm chia sẻ với quý độc giả của Hiệp Thông sự kiện trọng đại này của Hội đồng Giám mục Việt Nam, và của toàn thể Giáo hội Công giáo Việt Nam.

Hành hương Ad Limina

Tại Pháp

Thứ Tư 28/02/2018

Trên đường tới Roma để thực hiện cuộc hành hương, Hội đồng Giám mục Việt Nam (HĐGMVN), đã ghé Pháp hai ngày (ngày 28/02 và 01/3/2018) để gặp gỡ Hội đồng Hội Thừa sai Paris, một tổ chức Truyền giáo được thành lập từ bốn thế kỷ nay và đã đóng một vai trò lớn trong công cuộc truyền giáo tại Việt Nam, tại cơ sở của Hội ở thủ đô Paris của Pháp và thăm viếng một số cơ sở đào tạo có đông đảo học viên người Việt đang theo học.

Hội Thừa sai Paris (MEP)

Cuộc gặp gỡ diễn ra vào hồi 10g00 thứ Tư 28/2/2018. Đây là cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa Hội Thừa sai Paris với Hội đồng Giám mục Việt Nam.

Trong cuộc gặp gỡ này, Hội Thừa sai Paris trình bày sơ lược cho quý Đức cha hoạt động của Hội với 4 chiều kích: phục vụ suốt đời (ad vitam), ra bên ngoài (ad extra), truyền giáo (ad gentes) và cùng với giáo hội địa phương (cum Ecclesia). Ơn gọi của Hội Thừa sai Paris là truyền giáo và ngay từ đầu đã có một sự gắn bó đặc biệt với Giáo hội tại Việt Nam. Hai Đức Giám mục Tông tòa đầu tiên tại Việt Nam là Đức cha Franẹois Pallu và Lambert de la Motte đều là thành viên của Hội. Hiện nay Hội Thừa sai Paris có 180 linh mục, 14 đại chủng sinh đang theo học tại 7 đại chủng viện khác nhau và 5 thầy dự bị.

Tiếp tục sứ vụ truyền giáo, Hội Thừa sai Paris hỗ trợ nâng cao trình độ cho các linh mục tại châu Á. Hiện có 70 linh mục đến từ châu Á được Hội giúp đỡ theo học tại Đại học Công giáo Paris. Riêng đối với Giáo hội tại Việt Nam, từ mấy thập niên qua, Hội đã giúp hàng trăm linh mục của các giáo phận sang du học tại Pháp. Trong hoàn cảnh hiện nay, để giúp các linh mục có điều kiện chuẩn bị tốt ngôn ngữ trước khi du học, Hội ngỏ ý các Đức cha có thể gửi các linh mục sang Thái Lan theo học các lớp Pháp ngữ do Hội đang phụ trách. Ngoài việc hỗ trợ cho các linh mục đi du học, mấy năm gần đây, Hội còn giúp Uỷ ban Giáo sĩ và Chủng sinh của Hội đồng Giám mục Việt Nam thực hiện những khóa đào tạo các nhà đào tạo.

Song song với việc hỗ trợ nâng cao trình độ chuyên môn cho các linh mục, từ 15 năm trở lại đây, Hội còn tổ chức nhóm các thiện nguyện viên đi phục vụ các giáo hội tại châu Á. Đến nay đã có khoảng 2.000 thiện nguyện viên hoàn thành việc phục vụ tại các nơi mà các thành viên của Hội đã từng phục vụ. Hiện nay có 150 thiện nguyện viên đang phục vụ và có 30 thiện nguyên viên đang chuẩn bị lên đường.

Sau khi lắng nghe các thành viên của Hội đồng Hội thừa sai Paris trình bày, quý Đức cha đã trao đổi với Hội về Hội Thừa sai Việt Nam.

Trong buổi gặp gỡ này, đã diễn ra nghi thức công bố Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam, là hội viên danh dự của Hội.

Đại học Công giáo Paris

Nhân dịp chuyến đi này, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã tới thăm Đại học Công giáo Paris, và gặp gỡ các linh mục, tu sĩ sinh viên Việt Nam đang theo học tại đây.

Ông Alexandre Scaggion, Phó viện trưởng và cha Jean Louis Souletie, khoa trưởng phân khoa thần học của Đại học Công giáo Paris, đã trình bày khái quát về hoạt động của Đại học: Hiện Đại học có hơn 10.000 sinh viên đang theo học. Có 4 phân khoa liên quan tới Giáo hội là: thần học, triết học, giáo luật và khoa học xã hội. Riêng phân khoa Thần học, theo linh mục khoa trưởng cho biết, có mục đích giúp các sinh viên tiếp cận và phân định các nguồn thần học, kinh thánh, luân lý và tâm lý. Sau đó là cuộc trao đổi giữa quý Đức cha với ông Phó viện trưởng và cha khoa trưởng về việc đào tạo thường huấn từ xa, thư viện điện tử qua internet.

Cuối cùng, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm, Tổng thư ký đại diện Hội đồng Giám mục Việt Nam ngỏ lời cám ơn Đại học Công giáo Paris và Hội Thừa sai Paris đã và đang tiếp tục giúp đỡ Giáo hội tại Việt Nam trong nhiều lãnh vực, nhất là lãnh vực đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho các linh mục.

Hồi 17g45, Hội đồng Giám mục Việt Nam cùng Hội đồng Hội Thừa sai Paris dâng Thánh lễ cầu cho việc rao giảng Tin Mừng tại nhà nguyện Hiển Linh của Hội. Cuối thánh lễ, cha Bề trên của Hội công bố Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh làm hội viên danh dự của Hội.

Thứ Năm 01/3/2018

Thăm giáo xứ Việt Nam tại Paris

Thứ Năm 01/3, ngày thứ hai trong chương trình của Hội đồng Giám mục Việt Nam tại Paris, nước Pháp, các Đức cha đã đến thăm giáo xứ Việt Nam tại Paris, được thành lập vào năm 1946 do sáng kiến và sự góp sức của các giáo sĩ Việt Nam du học và anh chị em giáo dân Việt Nam sống tại Pháp. Đặc thù của giáo xứ này là sống đạo và truyền giáo, hội nhập vào xã hội Pháp nhưng luôn bảo toàn tính dân tộc Việt Nam, tương thân, tương ái, đùm bọc, hiệp nhất với đồng bào quốc nội, như lời của Đức ông Giuse Mai Đức Vinh, nguyên Giám đốc giáo xứ Việt Nam tại Paris cho biết. Hội đồng Giám mục được cha Giám đốc Gilbert Nguyễn Kim Sang, quý cha, quý thầy, quý nữ tu và đại diện giáo xứ tiếp đón rất nồng nhiệt và thân ái.

Gặp gỡ các linh mục sinh viên Việt Nam tại Paris

Buổi chiều, lúc 18g30, Hội đồng Giám mục Việt Nam gặp gỡ các linh mục sinh viên Việt Nam tại Paris trong bữa ăn “Agapé”. Các linh mục sinh viên dòng và triều tại Pháp hiện có 32 vị; trong đó 17 linh mục do Hội Thừa sai Paris giúp đỡ (13 linh mục ở tại Paris và 4 linh mục ở tại Toulouse). Ngoài ra còn có các linh mục sinh viên thuộc dòng Đaminh, dòng Xitô, dòng Chúa Cứu Thế. Sự hiện diện của Hội đồng Giám mục Việt Nam tại Hội Thừa sai Paris là nguồn động viên rất lớn cho các linh mục sinh viên đang học tập ở Pháp, để phục vụ cho tương lai của Giáo hội tại Việt Nam sau này.

Tại Rôma

Thứ Sáu 02/3/2018

Ngày thứ Sáu 02/3/2018, các Đức cha trong Hội đồng Giám mục Việt Nam đã rời Paris đi Rôma để ngày hôm sau chính thức bắt đầu chuyến hành hương Ad limina.

Trong Thánh lễ ban sáng, Đức cha chủ tế Phêrô Nguyễn Văn Khảm, Tổng thư ký HĐGMVN, đã mời gọi quý Đức cha và quý cha cùng cầu nguyện cho chuyến đi Rôma và những ngày viếng thăm chính thức sắp tới.

Trong bài giảng, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Viên, giám mục Phụ tá Giáo phận Vinh, mời gọi cộng đoàn cùng nhìn lại hoạt động của Thiên Chúa qua trình thuật về câu chuyện của ông Giuse. Dù bị các anh em hãm hại và bán sang Ai Cập, nhưng chính ông Giuse lại được Thiên Chúa dùng để cứu các anh em mình và cả gia đình ông Giacóp.

Cùng một ý tưởng ấy, bài Tin Mừng thuật lại dụ ngôn Chúa Giêsu nói về những người tá điền gian ác. Họ giết các đầy tớ và không tha cả con trai ông chủ. Nhưng “tảng đá người thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên tảng đá góc tường”. Do đó, người Kitô hữu được mời gọi tin tưởng vào hoạt động của Thiên Chúa, ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.

Các Đức cha đã lần lượt di chuyển theo từng nhóm khác nhau đến phi trường Charles de Gaulle và phi trường Orly để đi Rôma.

Foyer Phát Diệm

Tới Roma, các Đức giám mục đã được nhà Foyer Phát Diệm tiếp đón một cách long trọng, nhưng cũng đầy tình quý mến như những người thân yêu trong một gia đình. Đức cha Giuse Nguyễn Năng, Giám mục Giáo phận Phát Diệm. chào mừng quý Đức cha đã chọn đến và ở lại tại nhà Foyer Phát Diệm trong chuyến hành hương Ad limina 2018. Cha Giám đốc Gioan Trần Mạnh Duyệt và gia đình Foyer Phát Diệm cũng hân hoan chào đón và hứa sẽ chăm lo việc đi lại và ăn uống cho quý Đức cha và quý cha trong suốt thời gian ở lại tại Rôma. Nhân dịp này, Đức ông Gioan Baotixita Phạm Mạnh Cương, Chủ tịch Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma, cũng đến chào quý Đức cha. Đáp lời, Đức cha Chủ tịch cám ơn gia đình Foyer Phát Diệm đã luôn đón tiếp quý Đức cha trong suốt nhiều năm qua, mỗi khi các ngài có dịp đến Rôma, cám ơn Đức ông Cương và các linh mục Việt Nam tại Rôma đã giúp chuẩn bị một số công việc cho chuyến hành hương.

Thứ Bảy 03/3/2018

Hội đồng Giám mục Việt Nam viếng mộ Thánh Phêrô

Sáng thứ Bảy 03/3/2018, vào lúc 8g00 giờ Rôma, các Đức cha đã đến viếng mộ Thánh Phêrô, vị thủ lãnh các thánh tông đồ, mở đầu cho cuộc hành hương Ad limina 2018, theo giáo luật, của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Tất cả các Đức giám mục hiện đang phụ trách 26 giáo phận tại Việt Nam đều có mặt tại Đền thờ thánh Phêrô để cùng nhau bày tỏ lòng yêu mến, trung thành và hiệp thông với Mẹ Hội thánh, Giáo hội hoàn vũ và với Đức giáo hoàng. Cuộc hành hương Ad Limina gần đây nhất diễn ra cách nay 9 năm, dưới thời Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI.

Cùng với các Đức giám mục và đoàn hành hương đến từ 26 giáo phận tại Việt Nam, đông đảo Quý Đức ông, quý cha, quý nữ tu và giáo dân Việt Nam đang sống và làm việc hay theo học tại Rôma hay đến từ Việt Nam cũng đã tới bên mộ thánh Phêrô, để hiệp thông với các vị chủ chăn của Giáo hội Việt Nam trong việc tuyên xưng đức tin và dâng Thánh lễ tại đây.

Tuyên xưng đức tin

Đoàn hành hương đứng vây quanh vành đai trước hầm mộ thánh Phêrô Tông đồ để cử hành nghi thức viếng mộ và tuyên xưng đức tin.

Đức cha Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch Uỷ ban Phụng tự, cất lời hát kinh Chúa Thánh Thần, sau đó Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch HĐGMVN, thay mặt Hội đồng Giám mục Việt Nam bày tỏ tâm tình của các mục tử, chủ chăn của tất cả 26 giáo phận tại Việt Nam, luôn hiệp thông với Giáo hội hoàn vũ, yêu mến và vâng phục Đấng thay mặt Chúa Giêsu ở trần gian, là thánh Phêrô và các đấng kế vị Ngài.

Đức cha Emmanuel đọc bài Tin Mừng theo thánh Matthêu (Mt 16,13-19) ghi lại lời tuyên xưng đức tin của thánh Phêrô và lời Chúa Giêsu tuyên bố chọn thánh Phêrô làm Đá tảng của Hội thánh. Kế đó, mọi người đọc kinh Lạy Cha, kinh Tin Kính và hát bài “Cầu cho Đức giáo hoàng”.

Dâng thánh lễ

Sau nghi lễ tuyên xưng đức tin trước hầm mộ thánh Phêrô, mọi người tiến vào phía trong, nơi có Ngai tòa thánh Phêrô để chuẩn bị dâng lễ.

Thánh lễ bắt đầu với bài ca nhập lễ quen thuộc “Con nay trở về, trở về cùng Chúa, Chúa ơi” khơi lên tâm tình sám hối của Mùa Chay, dẫn đưa mọi người bước vào mầu nhiệm thánh.

Vị chủ tế là Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam, ngỏ lời với cộng đoàn tham dự: “Chúng ta hiện diện một cách đặc biệt tại Đền thờ thánh Phêrô hôm nay để cử hành Thánh lễ đầu tiên trong chương trình Ad Limina của Hội đồng Giám mục. Chúng ta dâng Thánh lễ đầu tiên này để cầu nguyện cho Giáo hội hoàn vũ, cầu nguyện cho Giáo hội tại Việt Nam và cho quê hương Việt Nam của chúng ta. Chúng ta cũng cầu nguyện cho Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma, cho cộng đoàn Việt Nam đang sống tại Rôma và cả đoàn hành hương đến từ Việt Nam nữa”.

Bài giảng trong thánh lễ

Trong phần chia sẻ Lời Chúa, Đức cha Giuse Nguyễn Năng, Phó Chủ tịch Hội đồng Giám mục, dựa vào tinh thần của chuyến Ad Limina và của bài Tin Mừng theo thánh Luca (Lc 15,1-3.11-32), giúp cộng đoàn ý thức tầm quan trọng của Thánh lễ đang cử hành. Ngài nói: “Thánh Phêrô đã được Chúa Giêsu trao phó nhiệm vụ mục tử hữu hình tối cao của Hội thánh. Ngài đã chịu tử đạo tại Rôma, vì thế, Đức Thánh Cha, trong tư cách là Giám mục Rôma, người kế vị thánh Phêrô, cũng là mục tử của Hội thánh hoàn vũ. Khi đến Rôma, tất cả các tín hữu Công giáo đều cảm nhận rất rõ sự hiệp thông với Đức Thánh Cha và Hội thánh toàn cầu. Chính trong ý thức về sự hiệp thông đó mà hôm nay anh chị em quy tụ bên Hội đồng Giám mục Việt Nam dâng thánh lễ tại đây, nơi phần mộ của thánh Phêrô”.

Tiếp theo, Đức cha chia sẻ ý nghĩa của bài Tin Mừng. Dụ ngôn “Người cha nhân hậu” là một dụ ngôn quen thuộc, nhưng qua những gợi ý sâu sắc của Đức cha, mọi người nhận ra rõ hơn khuôn mặt của Thiên Chúa giàu lòng thương xót và khuôn mặt của chính bản thân, để rồi con người có thể hòa giải với Thiên Chúa và với anh chị em mình. Đức cha nói: “Chúa Giêsu mời gọi mỗi người trở về hòa giải với Chúa Cha. Đó là bước đi tiên quyết trên con đường tiến tới hiệp thông. Chỉ khi nào hòa giải với Thiên Chúa, con người mới được hiệp thông với Ngài và được dự phần sự sống và hạnh phúc của Ngài”. Đi từ hòa giải đến hiệp thông, đó chính là ý thứ hai: “Con đường của sự hiệp thông Hội thánh trước hết cũng phải bắt đầu bằng sự trở về với Đức Kitô và Tin Mừng. Nếu không xây dựng trên nền tảng siêu nhiên này, sự hiệp thông Hội thánh chỉ là hời hợt lỏng lẻo và có nguy cơ dễ đổ vỡ”. Hòa giải để tiến tới hiệp thông thúc đẩy chúng ta ra đi loan báo Tin Mừng. Đức cha giảng lễ nói: “Bên phần mộ của thánh Phêrô, từ dụ ngôn trong bài Tin Mừng, một lần nữa lệnh truyền loan báo Tin Mừng “ad gentes” lại vang lên mãnh liệt cho Hội Thánh Việt Nam”.

Sau cùng, Đức cha Giuse hướng về Giáo hội tại quê hương Việt Nam và kết luận: “Đến với Rôma là trở về trung tâm của Hội thánh, không chỉ như một không gian địa lý nhưng còn như một cuộc trở về nguồn là chính trái tim kích hoạt sự sống của toàn thể Hội thánh tại Việt Nam. Một cuộc trở về nguồn lúc nào cũng chất chứa niềm hy vọng cho một tương lai tươi sáng”.

Sau đây là nguyên văn Bài giảng của Đức cha Giuse Nguyễn Năng
trong Thánh lễ tại Đền thờ Thánh Phêrô ngày 03/3/2018

(Lời Chúa ngày thứ Bảy tuần II Mùa Chay: Mk 7, 14-15.18-20; Lc 15, 1-3.11-32)

Hòa giải: Con đường tiến đến hiệp thông

“Thánh Phêrô đã được Chúa Giêsu trao phó nhiệm vụ Mục tử hữu hình tối cao của Hội Thánh. Ngài đã chịu tử đạo tại Rôma, vì thế, Đức Thánh Cha, trong tư cách là Giám mục Rôma, người kế vị thánh Phêrô, cũng là Mục tử của Hội Thánh hoàn vũ. Khi đến Rôma, tất cả các tín hữu Công giáo đều cảm nhận rất rõ sự hiệp thông với Đức Thánh Cha và Hội Thánh toàn cầu. Chính trong ý thức về sự hiệp thông đó mà hôm nay anh chị em quy tụ bên Hội đồng Giám mục Việt Nam dâng thánh lễ tại đây, nơi phần mộ của thánh Phêrô.

Sự hiệp thông không phải chỉ là một tình cảm mông lung, nhưng là những tương quan cụ thể, với Chúa, với Hội Thánh và với tha nhân. Sự hiệp thông trước hết là ân huệ của Chúa Thánh Thần, nhưng đó còn là một lối sống, một lối suy nghĩ, một sự chọn lựa, được thực hiện bằng nỗ lực của mỗi người.

1. Câu chuyện của sự trở về

Dụ ngôn người cha nhân hậu là một trong những trang Tin Mừng đẹp nhất diễn tả lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa.

Chắc chắn mỗi người, không nhiều thì ít, đều nhận ra mình là người con thứ đã từ khước tình thương của Cha để sống theo ý riêng mình. Khi bỏ Nhà Cha ra đi, con người tưởng mình được tự do và hạnh phúc, nhưng thực ra lại là chuốc lấy đau thương tủi nhục vì mất tất cả: mất tình thương và sự sống của Cha, mất tình nghĩa anh em, thậm chí đánh mất chính phẩm giá cao cả của con người khi thèm thuồng thức ăn của loài heo.

Đứa con thì ích kỷ và từ chối tình thương, nhưng người cha lại vẫn một lòng thương xót. Ông vẫn kiên nhẫn đợi chờ và mong mỏi từng ngày. Khi đứa con đi hoang trở về, người cha đã cho con mặc áo mới, đi giày mới, đeo nhẫn, và mở tiệc ăn mừng. Ở đâu mà có áo mới, giày mới, nhẫn đẹp, chiên béo, nếu không phải là người cha đã tha thứ trước cả khi đứa con nói lên lời thú tội, hơn nữa còn hy vọng một ngày nào đó con mình sẽ trở về, nên ông mới chuẩn bị may áo, mua giày, mua nhẫn và vỗ béo cho con chiên chờ ngày con mình quay gót về nhà.

“Chúa là Đấng chịu đựng lỗi lầm, không giữ mãi cơn giận. Ngài sẽ lại thương xót chúng ta. Mọi lỗi lầm chúng ta, Ngài ném xuống đáy biển” (Bài đọc 1).

Chúa Giêsu mời gọi mỗi người trở về hòa giải với Chúa Cha. Đó là bước đi tiên quyết trên con đường tiến tới hiệp thông. Chỉ khi nào hòa giải với Thiên Chúa, con người mới được hiệp thông với Ngài và được dự phần sự sống và hạnh phúc của Ngài.

Không phải chỉ có người con thứ mới phải hòa giải, mà chính người con cả cũng cần hòa giải với cha và người em. Người con cả không bỏ nhà cha ra đi, nhưng thực ra lại là người đã đi hoang trong tâm hồn. Người con cả chu toàn bổn phận không phải vì yêu mến cha nhưng vì mong một phần thưởng. Anh ở lại trong nhà cha nhưng lại không chia sẻ ưu tư với nỗi đau buồn của người cha đang mất một người con là chính em của anh. Trong khi người cha mong người con đi hoang trở về, anh ta lại không mong, thậm chí còn bực bội và không vui khi thấy em về.

Sở dĩ Chúa Giêsu kể dụ ngôn người cha nhân hậu này là vì các biệt phái và kinh sư lẩm bẩm: “Ông này đón tiếp phường tội lỗi và ăn uống với họ”. Biệt phái và kinh sư có sự “công chính theo lề luật” nhưng lại thiếu một tấm lòng: tấm lòng với cha và với em. Nếu người con thứ đi hoang cần phải trở về hòa giải với cha, thì người con cả công chính đạo đức lại cần tới hai cuộc trở về: trở về hòa giải với cha và hòa giải với em.

Người con cả không vào nhà, nên người cha bỏ dở bữa tiệc ra ngoài tìm anh. Không biết người con cả có vào nhà chăng. Dụ ngôn bỏ lửng câu chuyện, không có kết luận. Nếu anh ta không vào, chuyện gì sẽ xảy ra? Người con thứ có vui trong gia đình hay sẽ lại quay gót ra đi? Nếu là người con cả, tôi có vào nhà không? Nếu là người con thứ, tôi sẽ phản ứng thế nào? Thánh Luca bỏ dở câu chuyện để mỗi người viết tiếp phần kết sao cho có hậu.

2. Kiến tạo sự hiệp thông trong Hội Thánh

Câu chuyện của sự trở về gợi lên những nguyên tắc để kiến tạo sự hiệp thông trong Hội Thánh. Cộng đoàn phụng vụ hiện diện nơi đây gồm đủ tất cả mọi thành phần Dân Chúa là biểu tượng cho Hội Thánh tại Việt Nam. Chúng ta ở đây bên mộ thánh Phêrô, đó cũng chính là biểu tượng cho sự hiệp thông của Hội Thánh địa phương với Hội Thánh hoàn vũ, một cách cụ thể với Đức Thánh Cha là dấu chỉ và là nguyên lý hữu hình của sự hiệp nhất trong toàn thể Hội Thánh.

Con đường của sự hiệp thông Hội Thánh trước hết cũng phải bắt đầu bằng sự trở về với Đức Kitô và Tin Mừng. Nếu không xây dựng trên nền tảng siêu nhiên này, sự hiệp thông Hội Thánh chỉ là hời hợt lỏng lẻo và có nguy cơ dễ đổ vỡ. Hội Thánh không phải là một tổ chức tôn giáo theo kiểu một tập thể xã hội loài người, nhưng là Dân của Thiên Chúa và là Thân thể mầu nhiệm của Đức Kitô. Tách rời khỏi Đức Kitô, Hội Thánh chỉ còn là một tổng công ty nhân đạo quốc tế hay một tổ chức chính trị. Hội Thánh sống bằng sự sống của Đức Kitô, tùy thuộc vào Đức Kitô, vâng phục Đức Kitô. Hội Thánh không đi theo đường lối của thế gian nhưng theo đường lối của Tin Mừng, không hành động theo kiểu thế gian nhưng cậy dựa vào sức mạnh của Thần Khí và sử dụng các phương thế của Tám Mối Phúc Thật. Như dân Do Thái bước đi giữa lòng lịch sử, đôi khi Hội Thánh cũng bị cám dỗ trở nên như các dân khác. Tuy nhiên chính Tin Mừng mới là mẫu mực quy phạm và là tiêu chuẩn xét xử mọi hoạt động của Hội Thánh.

Để có sự hiệp thông Hội Thánh, các môn đệ của Đức Kitô cũng cần đón nhận nhau và hòa giải với nhau. Người con cả tự hào là công chính không thể chấp nhận đứa em hoang đàng trở về nhà cha. Cũng thế, các kinh sư và biệt phái không thể chấp nhận được việc Chúa Giêsu đón tiếp và đồng bàn với người thu thuế và tội lỗi. Hội Thánh của Đức Kitô không thể có thái độ loại trừ như thế. Hội Thánh tự bản chất là thánh thiện nhưng lại bao gồm cả người công chính lẫn tội nhân. Sự thánh thiện đích thực đòi Hội Thánh đón tiếp tất cả mọi người. Thánh thiện không có nghĩa là tự đặt mình làm quan tòa xét xử, nhưng là tình yêu cứu thế, là khả năng chịu đựng, nâng đỡ gánh vác nhau, tha thứ và đón nhận nhau. Niềm mơ ước một thế giới toàn vẹn đôi khi có thể làm cho con người trở thành nhẫn tâm và cứng cỏi với người khác, thậm chí kết án và loại trừ nhau. Để duy trì và làm tăng trưởng sự hiệp thông, các môn đệ của Đức Kitô phải là những người khiêm tốn biết chấp nhận mọi giới hạn của nhau và vượt qua mọi dị biệt để chung sống hài hòa hạnh phúc trong gia đình của Thiên Chúa.

3. Lên đường đến với muôn dân

Trong thời Giáo hội sơ khai, dụ ngôn người cha nhân hậu còn được đọc trong viễn tượng của sứ mệnh loan báo Tin Mừng cho muôn dân. Người con thứ tượng trưng cho dân ngoại, còn người con cả chính là dân Israel. Việc người con thứ đi hoang không được con cả chấp nhận trở về gia đình gợi lên khó khăn của buổi ban đầu trong công cuộc truyền giáo. Các Kitô hữu lúc đó còn ngần ngại chưa đến với dân ngoại, hơn nữa, còn muốn bắt lương dân khi vào Hội Thánh phải giữ luật Do Thái. Về vấn đề này, hôm nay bên phần mộ thánh Phêrô, xin ngài dạy chúng ta kinh nghiệm của ngài.

Cũng như các Tông đồ khác, lúc đầu thánh Phêrô chỉ nghĩ tới việc loan báo Tin Mừng cho dân Do Thái. Nhưng sau đó, trong một thị kiến, ngài thấy tấm khăn lớn đựng các thú vật mà người Do Thái cho là không thanh sạch, và ngài nghe tiếng nói “Hãy giết mà ăn”. Lúc đó ngài chẳng hiểu gì. Nhưng một sự việc xảy đến đã giúp thánh Phêrô hiểu thị kiến. Một đàng Chúa sai thiên thần đến giục ông Cornêliô là một sĩ quan Rôma sai người đi tìm thánh Phêrô. Đang khi đó thánh Phêrô cũng được Chúa Thánh Thần thúc giục đến nhà ông Cornêliô để rao giảng và rửa tội cho gia đình ông (x. Cv 10).

Từ kinh nghiệm đó, sau này thánh Phêrô mạnh mẽ tuyên bố tại Công đồng Giêrusalem: “Thiên Chúa không phân biệt chút nào giữa chúng ta với họ... Vậy tại sao bây giờ anh em còn quàng vào cổ các môn đệ một cái ách mà cả cha ông chúng ta lẫn chúng ta đã không mang nổi?” (Cv 15, 9-10). Nhờ lòng nhiệt thành cùng với tầm nhìn cởi mở ấy, công cuộc loan báo Tin Mừng đã phát triển nhanh chóng.

Bên phần mộ của thánh Phêrô, từ dụ ngôn trong bài Tin Mừng, một lần nữa lệnh truyền loan báo Tin Mừng “ad gentes” lại vang lên mãnh liệt cho Hội Thánh Việt Nam. Trong bối cảnh của thế giới hôm nay, công cuộc loan báo Tin Mừng xem ra khó khăn: vì bách hại cấm cách, vì văn hóa hiện đại dửng dưng với tôn giáo, hay vì có người coi việc theo Chúa như là hành động phản lại dân tộc và văn hoá, hoặc vì lối sống hưởng thụ và chạy theo tiền bạc.

Người ta thường nghĩ rằng hoàn cảnh thời nay khó truyền giáo hơn ngày xưa. Thực ra mỗi thời có khó khăn của nó, dưới hình thức này hay hình thức khác. Ngay từ giai đoạn đầu của lịch sử Hội Thánh, hoàn cảnh của các Kitô hữu sống trong đế quốc Rôma cũng không hề dễ dàng thuận lợi. Đó là một thế giới xa lạ và thù nghịch với Tin Mừng. Đi theo Đức Kitô là lội ngược dòng và có nguy cơ đến tính mạng, nhưng công cuộc loan báo Tin Mừng rất hăng say và đạt hiệu quả.

Mỗi thời đều có những khó khăn riêng, mỗi giai đoạn đều có thể được coi là khủng hoảng, nhưng từ những tình huống cụ thể, Chúa Thánh Thần dẫn dắt Hội Thánh tiến lên và làm chứng cho Đức Kitô trong bối cảnh lịch sử đương thời. Những khó khăn không phải là những cản trở cho bằng là những lời mời gọi trong một giai đoạn mới.

Chúa Thánh Thần là tác nhân chủ yếu của công cuộc loan báo Tin Mừng. Một đàng Ngài thúc đẩy tâm hồn những người tông đồ, đàng khác Ngài âm thầm chuẩn bị mảnh đất tốt nơi tâm hồn người chưa biết Chúa. Trở ngại lớn nhất trong công cuộc loan báo Tin Mừng không phải là những khó khăn bên ngoài, nhưng là tình trạng các môn đệ của Đức Kitô an phận khép kín trong một mục vụ bảo tồn dành cho những người công chính và đạo đức, chưa thao thức “đi ra” đến những người còn ở xa. Trở ngại lớn nhất là tình trạng thiếu lửa trong Hội Thánh, thiếu nhiệt tình và niềm vui Tin Mừng, thậm chí đánh mất chính Tin Mừng.

Đức Thánh Cha Phanxicô nói: “Đừng nói rằng thời nay khó hơn, nó chỉ khác thôi. Hãy học nơi các thánh là những người đi trước đã đối diện với khó khăn trong thời của họ thế nào”. “Họ là những người tràn trề niềm vui, can đảm không mỏi mệt và nhiệt tình trong việc rao giảng Tin Mừng.” (NVTM s. 263)

Đến với Rôma là trở về trung tâm của Hội Thánh, không chỉ như một không gian địa lý nhưng còn như một cuộc trở về nguồn là chính trái tim kích hoạt sự sống của toàn thể Hội Thánh tại Việt Nam. Một cuộc trở về nguồn lúc nào cũng chất chứa niềm hy vọng cho một tương lai tươi sáng.”

Gm. Giuse Nguyễn Năng

Giám mục Giáo phận Phát Diệm

Phó Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam

Thánh lễ tiếp tục trong bầu khí sốt sắng với những bài thánh ca bằng tiếng Việt làm cho cộng đoàn tham dự xúc động.

*****

Gặp gỡ Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma

Sau khi viếng mộ Thánh Phêrô, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã tới Trường Thánh Phaolô (Collegio San Paolo) để gặp gỡ Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma. Các ngài đã được đông đảo quý cha, quý nữ tu và khá đông giáo dân Việt Nam tụ họp tại Hội trường đón tiếp một cách long trọng.

Cuộc gặp gỡ mở đầu với tiết mục múa lân mừng Xuân mới đậm màu sắc quê hương. Sau phần giới thiệu quý danh từng Đức cha với cộng đoàn, Đức ông Gioan Baotixita Phạm Mạnh Cương, Chủ tịch Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma, đại diện Liên tu sĩ, kính chào Hội đồng Giám mục Việt Nam. Ngài nói: “Hôm nay quả là một ngày đại hội cho anh chị em sinh viên chúng con. Chúng con rất xúc động khi nhìn thấy tất cả quý Đức cha của Hội đồng Giám mục Việt Nam đang hiện diện nơi đây”. Đức ông cũng bày tỏ lòng biết ơn quý Đức cha đã ưu ái và tin tưởng gửi quý cha, quý sơ và quý thầy sang học tập tại Rôma. Sau cùng, Đức ông nói: “Chúng con hân hoan chào đón quý Đức cha và kính chúc Hội đồng Giám mục Việt Nam tuần lễ Ad Limina tốt đẹp”.

Cha Rivas Duran Lisandro Alirio, Giám đốc Collegio San Paolo, cũng đại diện Collegio chào đón Hội đồng Giám mục Việt Nam. Ngài nói đây là một vinh dự lớn cho Collegio.

Trước những lời chào mừng và cầu chúc thật ý nghĩa và nặng thân tình của Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma và của cha Giám đốc, Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, đại diện Hội đồng Giám mục Việt Nam, ngỏ lời cám ơn cha Giám đốc Collegio, không chỉ tạo điều kiện cho Hội đồng Giám mục Việt Nam có dịp gặp gỡ Liên tu sĩ Việt Nam, mà còn tiếp nhận biết bao thế hệ các linh mục và tu sĩ Việt Nam tới Rôma để học tập. Đức Tổng giám mục Giuse cũng cám ơn Đức ông, quý cha, quý sơ và anh chị em giáo dân Việt Nam tại Rôma đã dành cho Hội đồng Giám mục Việt Nam những tình cảm quý báu. Sau đó ngài chia sẻ chương trình Ad Limina của Hội đồng Giám mục, và xin mọi người tiếp tục cầu nguyện cho chuyến Ad Limina đem lại nhiều lợi ích thiêng liêng cho Giáo hội tại Việt Nam.

Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo, Chủ tịch Uỷ ban Giáo dục Công giáo thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam, cũng chia sẻ với quý cha, quý sơ và quý thầy sinh viên về tinh thần trau dồi học tập và cộng tác với nhau xây dựng Giáo hội. Ngài mong muốn mỗi người không chỉ là những viên ngọc quý, nhưng còn phải biết cùng nhau làm thành một bức tranh ghép (mosaic) thật đẹp nữa.

Đan xen là các tiết mục văn nghệ do các cha và các nữ tu sinh viên thực hiện.

Được biết, năm 2018 cũng là năm Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma mừng kỷ niệm 60 năm thành lập (1958-2018). Nhân dịp này, Liên tu sĩ Việt Nam gửi tặng quý Đức cha và mọi người cuốn kỷ yếu. Đây là món quà tinh thần gói ghém tất cả tình cảm của các tu sĩ Việt Nam tại Rôma gửi đến Hội đồng Giám mục Việt Nam.

Sau buổi văn nghệ, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã dùng bữa trưa với Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma. Những món ăn Việt Nam do Liên tu sĩ Rôma chuẩn bị càng làm cho bầu khí thêm vui vẻ và thắm tình quê hương.

Chúa nhật 04/3/2018

Dâng Thánh lễ tại nhà thờ thánh Tôma Tông đồ, hiệu tòa của Đức hồng y Phêrô

Buổi sáng, quý Đức cha đã đến thăm giáo xứ thánh Tôma Tông đồ ở ngoại ô Rôma (số 93, đường Lino Liviabella) và dâng Thánh lễ tại đây. Đây là nhà thờ hiệu tòa của Đức hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Tổng Giám mục Hà Nội. Thánh lễ Chúa nhật III Mùa Chay được cử hành lúc 11g30. Ngoài đoàn Việt Nam - gồm quý Đức ông, quý cha, quý sơ, quý thầy và một số giáo dân-, đông đảo giáo dân của giáo xứ sở tại cũng đến tham dự Thánh lễ, tạo nên một hình ảnh rất đẹp về Giáo hội. Một Giáo hội phổ quát của Chúa Giêsu, vượt qua những ranh giới quốc gia, ngôn ngữ và địa vị; một Giáo hội hiệp nhất và yêu thương, bình đẳng và quảng đại.

Trước khi bước vào Thánh lễ, cha xứ Stefano Bianchini đại diện giáo xứ chào mừng Đức hồng y, quý Đức cha trong Hội đồng Giám mục Việt Nam, cùng quý cha, quý tu sĩ nam nữ và giáo dân Việt Nam đã đến hiệp dâng Thánh lễ.

Thánh lễ cử hành bằng tiếng La tinh, bài đọc một do một nữ tu đọc bằng tiếng Việt; đáp ca, bài đọc hai và Tin Mừng bằng tiếng Ý.

Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo - đã từng sống ở Rôma lâu năm và rất thông thạo tiếng Ý - trình bày lý do sự hiện diện của Hội đồng Giám mục Việt Nam tại nhà thờ của giáo xứ thánh Tôma Tông đồ.

Đức hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn ngỏ lời chào cộng đoàn, đặc biệt cộng đoàn giáo dân của giáo xứ (Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo chuyển ngữ). Đức hồng y nói: “Tôi xin nói đơn sơ thế này. Cách nay đúng hai năm và hai tháng, cha xứ Stefano và giáo xứ đã tổ chức Thánh lễ cho tôi nhận nhà thờ hiệu tòa này. Từ đó đến nay, tuy tôi không hiện diện, nhưng tôi không quên hướng về giáo xứ này, về cha xứ và anh chị em giáo dân của giáo xứ để cầu nguyện. Hôm nay tôi rất vui mừng được cùng với quý Đức cha trong Hội đồng Giám mục Việt Nam tới đây dâng Thánh lễ để cầu nguyện cho anh chị em”.

Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo, trong bài giảng bằng tiếng Ý, nhấn mạnh: “Tin Mừng thường trình bày cho chúng ta một hình ảnh rất đẹp về Chúa Giêsu, một con người hiền lành và khiêm nhường, yêu thương và hay tha thứ. Thế nhưng hôm nay thánh Gioan lại kể cho chúng ta câu chuyện xảy ra ngay trong Đền thờ Giêrusalem, và thái độ rất kỳ lạ của Chúa Giêsu không khỏi làm chúng ta ngạc nhiên. Người nổi giận, ‘chắp dây thừng làm roi, đánh đuổi tất cả bọn cùng với chiên bò ra khỏi đền thờ. Người hất tung tiền của những người đổi bạc, xô đổ bàn ghế của họ'. Có cả một quá trình lâu dài giúp chúng ta hiểu tại sao hôm nay Chúa Giêsu đã làm như thế. Mấy trăm năm về trước, ngôn sứ Isaia đã phải lên tiếng: “Dân này chỉ đến gần Ta bằng miệng, tôn vinh Ta bằng môi, còn lòng chúng thì xa Ta lắm” (Is 29,13). Con người đã biến việc tôn thờ Thiên Chúa thành những hình thức hoàn toàn bề ngoài, đôi khi còn biến việc tôn thờ Thiên Chúa thành những lợi ích phàm tục. Chúa Giêsu đã nổi giận vì người ta đã lạm dụng việc tôn thờ Thiên Chúa, người ta mượn danh phục vụ Thiên Chúa nhưng lại không tôn thờ Thiên Chúa”. Cuối cùng, Đức cha Giuse đưa ra gợi ý: “Câu chuyện thánh Gioan ghi lại trên đây vẫn còn là một câu hỏi lớn cho hết mỗi người chúng ta. Chúng ta phải khám phá lại Thiên Chúa, phải gặp Thiên Chúa thật sự chứ không phải chỉ dừng lại ở những ý tưởng đẹp về Ngài, ở những suy tư sâu xa về Ngài. Và câu hỏi tiếp theo: chúng ta đang phục vụ cho việc tôn thờ Thiên Chúa, cho Giáo hội của Chúa Giêsu, nhưng chúng ta có thực sự đang phục vụ cho chính Chúa hay không”.

Thăm dòng thánh Phaolô ở Rôma

Buổi chiều, quý Đức cha đến thăm và dùng bữa tối tại dòng thánh Phaolô ở Rôma vào lúc 18g00, theo lời mời của nữ tu Maria Goretti Lee, Bề trên Tổng quyền của Dòng. Tại đây, Hội đồng Giám mục Việt Nam được quý nữ tu đón tiếp rất nồng hậu. Các Đức cha ngưỡng mộ phong cách bài trí nhà nguyện và phòng hội của nhà dòng. Bà Bề trên cho biết, cộng đoàn hiện có 44 chị em thuộc nhiều quốc tịch khác nhau: Hàn Quốc, Canada, Hoa Kỳ, Australia, Ukraina, Nhật Bản, Hong Kong và Việt Nam. Các nữ tu Việt Nam đông nhất, thuộc các tỉnh dòng Mỹ Tho, Sài Gòn, Đà Nẵng và Hà Nội. Các nữ tu Việt Nam hiện đang theo học các trường tại Rôma, số còn lại đến Rôma để tham dự khóa thường huấn kéo dài một tháng. Điều đặc biệt, trong số các nữ tu đến từ Việt Nam, có một người là em ruột của Đức cha Alôsiô Nguyễn Hùng Vị và một người là chị ruột của Đức cha Đaminh Nguyễn Văn Mạnh.

Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh thay mặt Hội đồng Giám mục Việt Nam cám ơn quý nữ tu đã mời quý Đức cha, đồng thời cảm ơn tinh thần phục vụ của quý nữ tu thuộc các tỉnh dòng đang hăng say phục vụ Giáo hội tại Việt Nam.

Thứ Hai 05/3/2018

Hội đồng Giám mục Việt Nam yết kiến
Đức Thánh Cha Phanxicô “Hãy sống niềm vui loan báo Tin Mừng”

Tầm quan trọng và ý nghĩa của buổi yết kiến Đức Thánh Cha

Trong Thánh lễ sáng thứ Hai 05/3 tại nhà nguyện Foyer Phát Diệm, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm đã nhắc lại ý nghĩa và tầm quan trọng của cuộc yết kiến Đức Thánh Cha Phanxicô sắp diễn ra: Nếu xét về chiều kích thiêng liêng, việc viếng mộ hai Thánh Tông đồ là đỉnh cao của cuộc hành hương Ad limina, thì việc yết kiến Đức Giáo hoàng là đỉnh cao của chuyến hành hương xét về chiều kích mục vụ. Ngài cũng xin quý Đức cha cùng cầu nguyện cho sự hiệp thông trong Giáo hội Việt Nam và sự hiệp thông giữa Giáo hội Việt Nam với Giáo hội toàn cầu, cụ thể là Giáo hội Rôma trong buổi yết kiến hôm nay.

Yết kiến Đức Thánh Cha

Từ sáng sớm, các Giám mục Việt Nam đã có mặt tại khán phòng Sala Consistorium của Phủ Giáo hoàng, chờ đợi giờ yết kiến vị Cha chung của Giáo hội hoàn vũ. Đúng 10g15 Đức giáo hoàng đến. Ngài đã đến bắt tay từng người và chào mừng toàn thể đoàn 33 giám mục Việt Nam, và trong tình thân ái, giản dị, ngài nói ngài rất vui mừng được gặp gỡ các Giám mục Việt Nam và mời mọi người phát biểu tự do về mọi sự.

Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam, thay mặt các Đức giám mục nói lời chào mừng Đức Thánh Cha. Thay vì đọc diễn văn đã được soạn sẵn, Đức cha Giuse cũng đơn sơ và kính trọng bày tỏ lòng vui mừng và ngưỡng mộ Đức Thánh Cha khi được trực tiếp diện kiến vị cha chung rất vui vẻ tự nhiên, đơn sơ và gần gũi.

Đức cha giới thiệu với Đức Thánh Cha dung mạo của Giáo hội Việt Nam qua vài con số. Giáo hội Việt Nam với ba giáo tỉnh Huế, Sài Gòn và Hà Nội, gồm 26 giáo phận, có 33 giám mục tại chức hôm nay đang hiện diện đầy đủ trước mặt Đức Thánh Cha, khoảng 4500 giáo xứ với hơn 4000 linh mục, 22 ngàn tu sĩ nam nữ thuộc hơn 240 dòng tu, hơn 2400 đại chủng sinh, 7 triệu giáo dân, tỉ lệ khoảng gần 8% dân số cả nước. Giáo hội Việt Nam năm nay mừng kỷ niệm 30 năm tuyên thánh cho 117 vị tử đạo, thêm một chân phước tử đạo Anrê Phú Yên mà đúng ngày 05/3 hôm nay mừng kính ngài. Đức cha chủ tịch cũng ngỏ ý mong đợi một ngày Đức Thánh Cha sẽ đến thăm đất nước và Giáo hội Việt Nam.

Đức Thánh Cha đáp lời cũng trong tâm tình đơn sơ, vui vẻ tự nhiên. Ngài nói một trong những hoa trái từ các vị tử đạo là ơn gọi vẫn còn dồi dào ở Việt Nam hôm nay. Ngài ngỏ ý muốn nghe các giám mục nói thay vì ngài nói cho các Đức cha nghe vì các Đức cha đã nghe ngài nói nhiều qua phương tiện truyền thông hằng ngày rồi.

Qua sự điều phối của Đức cha Tổng thư ký, các Đức cha lần lượt ngỏ lời và nêu câu hỏi với Đức Thánh Cha.

Kinh nghiệm điều hành một giáo phận

Một vị xin Đức Thánh Cha, vốn là người nổi tiếng bình dị, gần gũi dân chúng và từng khuyên các mục tử cần phải mang “mùi chiên”, chia sẻ kinh nghiệm của ngài về việc điều hành một giáo phận: đâu là điều quan trọng nhất?

Đức Thánh Cha trả lời: một mục tử cần có hai điều: không những con người mục tử cần có “mùi chiên” tức là trở nên gần gũi với dân, mà còn, trước hết, cần gần gũi Thiên Chúa nữa, nghĩa là mục tử phải là một con người của cầu nguyện và luôn lắng nghe Lời Chúa. Các giám mục cũng cần giúp các linh mục của mình như thế. Ngài nhấn mạnh, các giám mục cần gần gũi thăm hỏi các linh mục của mình để mọi người có thể cảm thấy “mình có một người cha”. Giám mục giúp các linh mục để các linh mục có thể giúp giám mục của mình trong việc chăn dắt đoàn chiên. Ngài chia sẻ: gần đây, ngài có bổ nhiệm một giám mục. Vị giám mục này, trong thư mục vụ của mình, có ghi cả số điện thoại của mình nữa. Quả là một sự liều lĩnh nhưng thật tốt đẹp.

Điều ước muốn lớn nhất của Đức giáo hoàng về Giáo hội của Chúa hôm nay

Một Đức cha khác chia sẻ: Hội đồng Giám mục Việt Nam hôm nay đến gặp gỡ Đức Thánh Cha như là dấu hiệu tỏ tình hiệp thông với Giáo hội toàn cầu. Mừng kỷ niệm 5 năm Đức Thánh Cha được bầu Giáo hoàng, tất cả giáo dân, tu sĩ, linh mục, giám mục yêu mến và cầu nguyện luôn cho Đức Thánh Cha và xin ngài bày tỏ điều ngài ước muốn nhất về Giáo hội của Chúa hôm nay.

Đức Thánh Cha nói: như đã bày tỏ trong Tông huấn Evangelii Gaudium (Niềm vui Tin Mừng), Giáo hội của Chúa phải là Giáo hội loan báo Tin Mừng, cần phải “đi ra” dù có gặp muôn vàn khó khăn, trở ngại và rủi ro. Trong cách nói vui, ngài dùng hình ảnh diễn tả trong sách Khải Huyền để nói về một Chúa Giêsu đứng trước cửa nhà bị đóng kín của mình và gõ cửa, nhưng cũng có nhiều khi Người phải gõ cửa vì bị nhốt kín bên trong. Giáo hội “đóng kín” thì đau yếu, bệnh tật, giống như người đàn bà bị còng lưng, một hình ảnh trong Phúc Âm. Một Hội Thánh “đi ra” có thể gặp nhiều rủi ro tai nạn nhưng như thế mới là mình. Đi ra đến với dân, phục vụ dân với lòng thương xót của Chúa, nhất là biết giúp người ta cầu nguyện. Ngài bảo: tôi tò mò không biết các Đức cha huấn luyện các chủng sinh của mình như thế nào. Các chủng sinh có cầu nguyện nhiều không.

Cám dỗ xảo quyệt của ma quỷ: một cuộc sống “hâm hẩm”

Một số giám mục vốn trước đây trực tiếp phụ trách đào tạo chủng sinh chia sẻ về công tác đào tạo linh mục tại các Đại chủng viện. Các ngài nhấn mạnh đến chiều kích thiêng liêng và mục vụ, để ứng sinh tập sống kết hợp mật thiết với Chúa và sống yêu thương gần gũi với dân, nhất là với người nghèo và những người bị gạt ra bên lề xã hội. Các ngài bận tâm đến việc giáo dục động lực ơn gọi nơi các ứng sinh.

Đức Thánh Cha nói: động lực và ý ngay lành của các chủng sinh rất quan trọng, nhưng chúng ta không mong đợi tất cả các chủng sinh có động lực tốt hoàn hảo ngay từ đầu mà cần kiên nhẫn đào tạo và để Chúa thanh luyện dần trong thời gian. Ngài nhấn mạnh: Gương mẫu đời sống của các linh mục rất có ý nghĩa, là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến các ứng viên linh mục. Từ đó, Đức Thánh Cha lưu ý các giám mục phải chăm lo đến việc thường huấn linh mục trong giáo phận. Ngài nói: cám dỗ xảo quyệt nhất của ma quỷ là làm cho các linh mục chỉ chấp nhận một đời sống tầm thường, “sống hâm hẩm” nghĩa là không nóng mà cũng không lạnh và từ đó dễ xa rời Chúa và anh em. Ngài nói mạnh, các Đức cha không nên gửi các chủng sinh đến thực tập với những người hâm hẩm như thế.

Về tình hình quan hệ với các nước, đặc biệt, như các giám mục quan tâm, với Cuba, Trung Quốc và Việt Nam, Đức Thánh Cha diễn tả với tinh thần lạc quan và cho biết tình hình vẫn tiến triển tốt nhưng phải kiên nhẫn và tin tưởng vào sự Quan Phòng của Thiên Chúa. Điều quan trọng là vẫn giữ được mối liên lạc thông giao, xây dựng được một cầu nối.

Tập từ bỏ chính mình

Bận tâm đến đời sống thánh hiến, một Đức cha chia sẻ về nỗi khó khăn sống khổ chế hy sinh của con người sống trong xã hội ngày nay và xin Đức Thánh Cha hướng dẫn việc giúp đỡ cho các tu sĩ sống ơn gọi và sứ mạng của mình.

Đức Thánh Cha nói: khổ chế có nhiều hình thức thích hợp khác nhau tùy theo vùng miền, văn hóa và thời đại, nhưng gốc rễ của nó là biết “từ bỏ chính mình” trong cuộc sống hằng ngày, trong những việc nhỏ nhặt. Tập từ bỏ chính mình có một giá trị Kitô giáo rất ý nghĩa. Trong đời sống cộng đoàn, ta cần tập từ bỏ ý riêng và tìm thi hành thánh ý Chúa. Ngài lưu ý cần dạy và sống khổ chế ngày nay nhiều hơn nơi những môi trường thế tục hóa. Ngài nói tới hai kẻ thù của Kitô giáo ngày nay là chủ nghĩa tân Pêlagiô (neo-Pelagianism) đề cao sức riêng con người đến độ ân sủng không còn ý nghĩa trong sự cứu độ và thuyết tân Ngộ đạo (neo-Gnosticism) chủ xướng coi trọng nội tâm chủ quan coi nhẹ thực tại cứu độ. Hai điều này, Ngài sẽ đề cập tới trong Tông huấn “Sự Thánh Thiện” ngày 19 tháng Ba sắp tới.

Các Đức cha khác còn chia sẻ với Đức Thánh Cha về khó khăn mục vụ và truyền giáo trong tình trạng di dân phổ biến ngày nay tại Việt Nam và trên thế giới, nhất là khó khăn chủ quan do thiếu nhiệt huyết tông đồ nơi con người Kitô hữu hôm nay. Đức Thánh Cha nhắc đến vấn đề này gợi lại số cuối cùng của Tông huấn “Evangelii Nuntiandi” (Loan báo Tin Mừng), Chân phước giáo hoàng Phaolô VI nói khó khăn của sự thiếu hăng say tông đồ đến từ trong “lòng con người”. Ngài sẽ đề cập đến vấn đề này trong Tông huấn “Sự Thánh Thiện” sắp tới: nguội lạnh, sự ngã lòng, nản chí hay thiếu hy vọng là cám dỗ của ngày hôm nay.

Hãy vui lên, sống niềm vui loan báo Tin Mừng

Sau hơn một giờ rưỡi đồng hồ, Đức Thánh Cha kết thúc bằng một lời nhắn nhủ hãy vui lên, sống niềm vui loan báo Tin Mừng. Ngài nói, nếu có ai trong anh em mình không vui, hãy tự hỏi tại sao, vì mục tử không thể dẫn dắt một Giáo hội địa phương mà không có niềm vui. Xin anh em giám mục nhớ trách nhiệm mục vụ rất quan trọng này: không thể chu toàn mà thiếu cầu nguyện và rao giảng Lời Chúa.

Buổi yết kiến Đức Thánh Cha kết thúc với lời cảm ơn của Đức cha Tổng thư ký và chụp hình chung lưu niệm. Khi chia tay, Đức Thánh Cha ân cần vui vẻ bắt tay và tặng quà cho từng người.

Nguyên văn diễn từ triều yết Đức Thánh Cha Phanxicô 

của Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh,

Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam,

kính gửi Đức Thánh Cha

Theo WHĐ (06/3/2018), trong cuộc viếng thăm Ad Limina của Hội đồng Giám mục Việt Nam, tại buổi triều yết Đức Thánh Cha Phanxicô vào ngày 05 tháng Ba 2018, Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục, đã thay mặt các Đức giám mục có bài phát biểu chào mừng Đức Thánh Cha. Vì Đức Thánh Cha muốn buổi tiếp kiến diễn ra trong bầu khí gần gũi thân mật nên ngài đề nghị các Đức cha chia sẻ tự do và gửi lại bài diễn từ cho ngài đọc sau và lưu văn khố của Tòa thánh.

Sau đây là bài diễn từ soạn sẵn của Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh:

Kính lạy Đức Thánh Cha,

Hiện diện trước mặt Đức Thánh Cha sáng hôm nay là Hội đồng Giám mục Việt Nam. Toàn bộ ba mươi ba vị Giám mục đương nhiệm tại chức đang có mặt đông đủ tại đây. Điều đó chứng tỏ tất cả và từng người chúng con rất quý trọng Đức Thánh Cha. Từ khi được Tòa Thánh thông báo về thời điểm cuộc viếng thăm Ad Limina cách nay sáu tháng, ai nấy trong chúng con đều tràn ngập niềm vui, “ấp ủ trong lòng giấc mộng hành hương” và nóng lòng mong đợi cuộc gặp gỡ này.

Vâng, kính lạy Đức Thánh Cha, có được cơ hội để thể hiện tình hiệp thông Giám mục đoàn cách cụ thể bên cạnh ngai tòa Thánh Phêrô, đối với chúng con là cả một hồng ân lớn lao. Càng hạnh phúc hơn nữa khi chúng con được trực tiếp diện kiến Đức Thánh Cha bằng xương bằng thịt, điều mà biết bao Kitô hữu khắp nơi trên thế giới ước ao suốt mà không được.

Trong giây phút lịch sử này, nhân danh cộng đồng Công giáo Việt Nam, chúng con xin kính cẩn bái chào Đức Thánh Cha với tất cả tình con thảo đối với vị cha chung Giáo Hội hoàn vũ và vị lãnh đạo tối cao của Giáo Hội do Chúa Giêsu thiết lập trên mặt đất này. Chúng con xin thân thưa với Đức Thánh Cha rằng cho đến nay, nét đặc trưng nhất của Giáo hội Công giáo Việt Nam là lòng yêu mến Đức Thánh Cha và lòng trung thành đối với Tòa Thánh. Lịch sử của Giáo Hội và dân tộc Việt Nam đã trải qua bao nhiêu thăng trầm bão tố, nhưng những tình cảm tốt đẹp đó đã không bao giờ lay chuyển và phai mờ.

Các vị thừa sai Âu Châu đã đem Tin Mừng đến Việt Nam từ thế kỷ XVI. Mãi đến hơn ba thế kỷ sau đó, các thế lực thực dân mới xâm lăng Việt Nam, nhưng chính quyền dân sự thời bấy giờ đã chắp ghép truyền giáo với thực dân và tố cáo người Công giáo làm tay sai cho các thế lực nước ngoài. Hậu quả là suốt gần hai trăm năm liên tiếp, Kitô hữu Việt Nam đã không ngừng bị bách hại. Lịch sử của dân tộc Việt Nam là một lịch sử đau thương, với những cuộc chiến tranh đẫm máu, hận thù và liên lỉ. Điều mà sử gia nào cũng phải nhìn nhận, đó là trong tất cả những cuộc chiến đó, người Công giáo luôn luôn là nạn nhân của phân biệt, kỳ thị và ngược đãi.

Tuy nhiên, chúng con rất vui mừng và cảm nhận được rằng Thiên Chúa đã biến tất cả những khó khăn thử thách đó thành những kho tàng quý giá: hàng trăm ngàn Kitô hữu đã được phúc tử đạo. Trong số đó, 117 vị đã được Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II phong hiển thánh ngày 19/06/1988. Biến cố đó đã trở thành một trong những kỷ niệm đẹp nhất và là niềm kiêu hãnh đậm nét nhất trong lịch sử cận đại của Giáo Hội chúng con. Năm 2018 này là năm chúng con long trọng cử hành ngày hồng phúc ấy một cách cụ thể trong mọi sinh hoạt và ở mọi cấp cộng đoàn. Quả thật, giữa khốn khó gian truân, Kitô hữu Việt Nam chúng con đã khám phá được phần nào “Niềm vui Tin Mừng” như Đức Thánh Cha đã diễn tả trong tông huấn này.

Nói như thế không có nghĩa là chúng con đã được an thân trong thời đương đại này. Sau hàng nửa thế kỷ phải trải qua những giờ phút đầy thử thách của cuộc chiến tranh ý thức hệ, giờ đây chúng con đang phải đương đầu với một cuộc chiến mới: cuộc chiến chống lại tinh thần cầu an. Những cuộc bách hại nếu đã tôi luyện đức tin của chúng con thì về phương diện nhân loại, cũng khiến chúng con rơi vào tình trạng thủ thân khép kín. Vì thế mà từ khi chiến tranh chấm dứt năm 1975, con số bảy triệu người Kitô hữu tại Việt Nam hầu như không hề gia tăng.

Trong bối cảnh đó, giáo huấn của Đức Thánh Cha là một nhắc nhở vô cùng quý giá cho Giáo Hội Việt Nam. Giáo huấn đó đã được Đức Thánh Cha phát biểu trong Tông huấn Niềm vui Tin Mừng: “Phải ra khỏi thế giới tiện nghi và phải can đảm tiếp cận tất cả các vùng ngoại vi đang cần đến ánh sáng Tin Mừng” (số 20 ). Chúng con rất cảm kích khi nhận ra rằng chúng con cần phải dứt khoát ra khỏi thói quen cũ kỹ và những lối sống sợ hãi, cầu an. Từ khi lên ngôi Giáo Hoàng, Đức Thánh Cha luôn luôn lặp đi lặp lại lời kêu gọi hãy xây dựng một Giáo Hội sẵn sàng “lên đường”, một Giáo Hội hoạt động như một “bệnh viện lưu động”. Trong chốc lát nữa đây, chúng con sẽ rất phấn khởi nếu Đức Thánh Cha chia sẻ cho chúng con cảm hứng, kinh nghiệm và bí quyết của Đức Thánh Cha để chúng con thấm nhuần hơn nữa nguyện ước của người cho một Giáo Hội mỗi lúc một sống đúng sứ mệnh của mình hơn.

Tại Việt Nam hiện nay, chúng con cũng đang phải đối phó với hiện tượng suy đồi những giá trị nền tảng của gia đình. Trong một xã hội càng ngày càng có xu hướng tiêu thụ và hưởng lạc, trong một thế giới trào lưu di dân mỗi lúc một gia tăng, cuộc sống hôn nhân đang bị đe doạ cách nghiêm trọng. Trong ba năm trước mắt, chúng con đang phấn đấu tối đa để đưa tinh thần của tông huấn Amoris Laetitia của Đức Thánh Cha soi chiếu đường đời của những cặp vợ chồng trẻ trong giai đoạn nhạy cảm này.

Kính lạy Đức Thánh Cha,

Như những con nai mong đợi dòng suối mát, chúng con muốn trình bày rất nhiều vấn đề và thách đố chúng con đang gặp, để chúng con được uống tận nguồn nước phát ra từ đấng thay mặt Chúa Kitô, nhưng chúng con cũng biết thời gian dù quý báu này cũng chỉ giới hạn vì là thời gian của một vị lãnh đạo toàn cầu là thời gian đếm từng giây từng phút. Chúng con nghe nói Đức Thánh Cha chỉ điểm tâm có hai phút... Chỉ phục vụ một giáo phận thôi mà nhiều khi chúng con có cảm tưởng gánh nặng không thể vác nổi. Chúng con tự hỏi làm sao tuổi già sức yếu như Đức Thánh Cha có thể gánh vác được công việc của cả một hành tinh, nhất là một hành tinh càng ngày càng nhiều vấn đề đầy thách đố. Chúng con xin hứa hằng ngày sẽ cầu nguyện cho Đức Thánh Cha, điều mà chúng con thường xuyên thực hiện mỗi khi có cộng đoàn chầu Thánh Thể.

Chúng con phải dừng lại ở đây và phó thác hiện tại cũng như tương lai của hai mươi sáu giáo phận, với bốn ngàn ba trăm giáo xứ, hơn bốn ngàn linh mục, trên dưới hai chục ngàn nam nữ tu sĩ của hai trăm bốn mươi hội dòng chúng con cho Đức Thánh Cha. Xin Đức Thánh Cha chúc lành và cầu nguyện cho Giáo Hội nhỏ bé của chúng con.

Kính lạy Đức Thánh Cha,

Một trong những món quà đẹp và đẳng cấp nhất chúng con nhận được trong cuộc hành hương Ad Limina này, đó là cuộc gặp gỡ thân mật Đức Thánh Cha đã dành cho chúng con hôm nay. Chỉ trong chốc lát nữa chúng con sẽ trở về mang theo và ấp ủ trong lòng kỷ niệm không bao giờ phai này. Nhưng chúng con cũng đành phải xa cách về thể lý đối với người Cha khả kính nhất của chúng con. Chúng con chạnh nghĩ, nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả những nước đa số không Công giáo, đã được Đức Thánh Cha viếng thăm. Chúng con tự hỏi không biết đến bao giờ mới đến lượt quê hương đất nước Việt Nam của chúng con được cái diễm phúc tuyệt vời ấy.

Điều chắc chắn là trong khi chờ đợi, một lần nữa chúng con xin đoan hứa với Đức Thánh Cha rằng chúng con, mọi thành phần Dân Chúa Giáo hội Việt Nam sẽ tiếp tục yêu mến và cầu nguyện cho Đức Thánh Cha. Ad multos annos!

Chúng con xin hết lòng bái tạ Đức Thánh Cha.

Giuse Nguyễn Chí Linh

Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế

Giám quản Tông tòa Giáo phận Thanh Hoá Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam

Lúc 13g30, các Đức cha và các cha đồng hành với phái đoàn cùng dùng bữa trưa tại nhà ăn của Nhà Santa Martha (WHĐ).

Thứ Ba 06/3/2018

Hội đồng Giám mục Việt Nam viếng mộ Thánh Phaolô Tông đồ,

Viếng mộ Đấng Đáng kính - Hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận

Trên đường đi viếng mộ và dâng Thánh lễ tại Đền thờ thánh Phaolô ngoại thành, quý Đức cha đến Nhà thờ Đức Mẹ Cầu Thang (ở Piazza della Scala) để viếng mộ Đấng Đáng kính, Hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận. Đức Hồng y Phanxicô về với Chúa vào ngày 16/9/2002 và được an táng tại nghĩa trang Verano. Ngày 18/6/2012, di hài của Đức Hồng y được cải táng và đưa về đặt trong nhà thờ Đức Mẹ Cầu Thang, là nhà thờ hiệu tòa của ngài.

Khoảng 9g00, quý Đức cha tới nhà thờ, cha xứ Vicenzo niềm nở đón tiếp đoàn. Một số quý cha, quý thầy, quý nữ tu và giáo dân Việt Nam cũng có mặt. Quý Đức cha đứng vây quanh bên mộ Đức Hồng y Phanxicô, lòng nghẹn ngào xúc động. Thay mặt Hội đồng Giám mục Việt Nam, Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh ngỏ lời với cộng đoàn: “Ngay khi sắp xếp chương trình đi Ad Limina 2018 của Hội đồng Giám mục, chúng con đã ghi vào chương trình thời gian tới viếng mộ Đức Hồng y Phanxicô. Điều đó nói lên tâm tình yêu mến, kính trọng của các giám mục Việt Nam với Đức Hồng y. Ngài là người thầy, người cha, người anh hết sức gương mẫu cho quý Đức cha Việt Nam đang hiện diện. Chúng ta xin Đức Hồng y cầu bầu cùng Chúa cho tất cả quý Đức cha Việt Nam luôn biết noi gương Đức Hồng y, luôn là những mục tử hiền từ, gần gũi. Với tâm tình đó, chúng ta cùng nhau cầu nguyện”.

Quý Đức cha đọc kinh Tin Kính, kinh Lạy Cha, kinh Xin Ơn và kết thúc bằng bài hát Kinh Hòa Bình.

Tiếng hát Kinh Hòa Bình chấm dứt, mọi người chìm vào trong thinh lặng. Ai cũng cảm thấy mình đang đứng bên cạnh Đức Hồng y thân yêu, người con ưu tú của Giáo hội tại Việt Nam, một chứng tá đức tin kiên trung, một mục tử hiền từ và gần gũi với hết mọi người. Từ đáy lòng của quý Đức cha và mọi người đang hiện diện bỗng vang lên lời cầu nguyện tha thiết: Chúng con “xin Chúa ban cho chúng con được ơn đang khẩn cầu, với niềm hy vọng thấy Ngài sớm được vinh hiển trên bàn thờ”.

Tiếp tục chương trình Ad Limina, quý Đức cha đi viếng mộ Thánh Phaolô Tông đồ và dâng Thánh lễ tại Đền thờ thánh Phaolô ngoại thành.

Đền Thờ thánh Phaolô ngoại thành

“Hội đồng Giám mục Việt Nam luôn xác tín vào nền tảng của đức tin Tông truyền. Nền tảng đó được xây dựng trên hai cột trụ là thánh Phêrô và thánh Phaolô”. Đó là những lời mở đầu của Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh cho nghi thức tuyên xưng đức tin của Hội đồng Giám mục Việt Nam bên mộ Thánh Phaolô Tông đồ.

Bước vào nghi thức, quý Đức cha đọc kinh Tin Kính, kinh Lạy Cha. Tiếp đó, các ngài dâng Thánh lễ ngay phía sau Bàn thờ chính của Đền thờ. Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc chủ tế và Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên giảng lễ. Khai triển ý tưởng của bài Tin Mừng theo thánh Matthêu (Mt 18,21-35), ghi lại dụ ngôn kể về sự tha thứ, Đức cha Giuse khẳng định: “Câu chuyện vừa bao gồm giáo huấn về lòng thương xót của Chúa Cha, vừa là lời mời gọi con người hãy tha thứ cho nhau”, và “đối với Chúa Giêsu, sự tha thứ không có giới hạn”. Rồi Đức cha Giuse gợi ý: “Cảm nhận lòng thương xót của Chúa, người tín hữu phải thực thi lòng thương xót đối với anh chị em mình. Lòng thương xót của Thiên Chúa đã san bằng những cách biệt, nối liền những khoảng cách. Mùa Chay chính là thời điểm giúp chúng ta nhận ra khoảng cách ấy, để khiêm nhường sám hối và canh tân đổi đời. Một khi nhận ra lòng thương xót của Chúa, chúng ta sẽ đối xử nhân hậu với anh chị em mình”. Liên hệ tới chuyến hành hương Ad Limina của Hội đồng Giám mục Việt Nam, Đức cha Giuse chia sẻ: “Chuyến viếng thăm Ad Limina của Hội đồng Giám mục Việt Nam được thực hiện trong thời điểm Mùa Chay. Mùa Chay là mùa trở về. Chuyến hành hương Ad Limina cũng là một cuộc trở về. Nếu lời mời gọi của Mùa Chay là trở về với Chúa, thì chuyến Ad Limina là cuộc trở về với cội nguồn đức tin. (...). Dừng chân suy niệm bên mộ thánh Phêrô và thánh Phaolô Tông đồ, chúng ta, các Giám mục, như được liên kết hơn bao giờ hết với các vị thủ lãnh đầu tiên của Giáo hội, đồng thời cảm nhận tính liên tục của Giáo hội qua mọi thời đại, bất chấp những bão tố phong ba. Giáo hội do Chúa Giêsu thiết lập, đặt nền móng trên Phêrô và có cột trụ vững chắc là Phaolô”.

“Đón nhận và loan báo lòng thương xót
Bài giảng của Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên,
Giám mục Giáo phận Hải Phòng,
trong Thánh lễ tại Đền Thờ Thánh Phaolô ngoại thành ngày 06/3/2018”

Các Bài đọc: Đn 3,25.34-43; Mt 18, 21-35 (Thứ Ba tuần III Mùa Chay)

“Thưa Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần? có phải bảy lần bảy không?”

Kính thưa Cộng đoàn phụng vụ,

Nhân câu hỏi của Thánh Phêrô, Chúa Giêsu đã kể một câu chuyện dụ ngôn. Nội dung của câu chuyện vừa bao gồm giáo huấn về lòng thương xót của Chúa Cha, vừa là lời mời gọi con người hãy tha thứ cho nhau. Nếu theo quan niệm của con người, sự tha thứ dừng lại ở con số bảy, thì đối với Chúa Giêsu, sự tha thứ không có giới hạn: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhưng là đến bảy mươi lần bảy”. Đọc câu chuyện dụ ngôn này, chúng ta thấy một chuỗi những điều chênh lệch và cách biệt.

Sự chênh lệch thứ nhất là con số 7 và 70 lần 7 (tức là 490 lần). Con số 7 là cách nghĩ hẹp hòi tính toán của con người. Con số 70 lần 7 nói lên sự tha thứ không giới hạn của Thiên Chúa.

Sự chênh lệch thứ hai là giá trị của hai món nợ: Món nợ của người đầy tớ đối với ông chủ là mười ngàn yến vàng, trong khi người bạn kia nợ anh ta chỉ có một trăm quan tiền. Các nhà nghiên cứu lịch sử cho biết, đối với món nợ thứ nhất, một người có thu nhập bình thường phải lao động cật lực trong suốt một trăm năm mới kiếm đủ, trong khi đó, món nợ thứ hai, người ta có thể kiếm trong 3 tháng. Sự khác biệt này như một điểm nhấn để nói lên lòng bao dung của ông chủ rất lớn.

Sự cách biệt thứ ba, đó là sự bao dung của ông chủ và sự hẹp hòi của người đầy tớ vừa được tha nợ. Người đầy tớ vừa được tha một món nợ rất lớn, nhưng lại cố chấp và đòi bằng được một món nợ nhỏ của người anh em. Ông chủ trong dụ ngôn vừa được gọi là vua, vừa là tôn chủ và kết thúc dụ ngôn, Chúa Giêsu kết luận: đó là hình ảnh của Chúa Cha. Nếu Thiên Chúa là Đấng nhân hậu và sẵn sàng tha thứ, thì con người lại ích kỷ và giữ mãi hận thù.

Bài học được rút ra từ câu chuyện dụ ngôn do chính Chúa Giêsu công bố: “Ấy vậy, Cha của Thầy ở trên trời cũng sẽ đối xử với anh em như thế, nếu mỗi người trong anh em không hết lòng tha thứ cho nhau” (c.35). Đây cũng là lời cầu nguyện mà Chúa Giêsu đã dạy chúng ta trong kinh Lạy Cha, kinh mà chúng ta đọc hàng ngày: “Xin tha nợ chúng con, như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con”. Cảm nhận lòng thương xót của Chúa, người tín hữu phải thực thi lòng thương xót đối với anh chị em mình. Lòng thương xót của Thiên Chúa đã san bằng những cách biệt, nối liền những khoảng cách. Mùa Chay chính là thời điểm giúp chúng ta nhận ra khoảng cách ấy, để khiêm nhường sám hối và canh tân đổi đời. Một khi nhận ra lòng thương xót của Chúa, chúng ta sẽ đối xử nhân hậu với anh chị em mình.

Bài sách thánh trích từ sách ngôn sứ Đanien cũng cùng chung tư tưởng, diễn tả sự cách biệt giữa Thiên Chúa chí thánh và con người tội lỗi. Đó là lời cầu nguyện của ông Adaria giữa lò lửa (Bài đọc I). Ông đã ca ngợi tình thương vô bờ của Thiên Chúa, mặc dù dân Do Thái đã nhiều lần phản nghịch và phạm tội chống lại Ngài. Thiên Chúa luôn thương xót thứ tha, dân Israen luôn bất trung phản nghịch. Lời cầu nguyện này vừa là lời tôn vinh Chúa qua những điều kỳ diệu Ngài thực hiện trong lịch sử của dân Do Thái, vừa là lời cầu nguyện của niềm hy vọng cậy trông. Vì những ai tin vào Chúa sẽ không bao giờ phải hổ thẹn. Lòng thành tâm sám hối là của lễ đẹp lòng Chúa và nhờ đó, Chúa sẽ ban ơn tha thứ.

Kính thưa Cộng đoàn,

Chuyến viếng thăm Ad Limina của Hội đồng Giám mục Việt Nam được thực hiện trong thời điểm Mùa Chay. Mùa Chay là mùa trở về. Chuyến hành hương Ad Limina cũng là một cuộc trở về. Nếu lời mời gọi của Mùa Chay là trở về với Chúa, thì chuyến Ad Limina là cuộc trở về với cội nguồn đức tin. Nếu Mùa Chay nhắc ta ý thức bổn phận của người đã được lãnh nhận bí tích Thánh Tẩy, thì cuộc hành hương nhắc ta trách nhiệm của sứ vụ tông đồ. Dừng chân suy niệm bên mộ Thánh Phêrô và mộ Thánh Phaolô tông đồ, chúng ta, các Giám mục, như được liên kết hơn bao giờ hết với các vị thủ lãnh đầu tiên của Giáo Hội, đồng thời cảm nhận tính liên tục của Giáo Hội qua mọi thời đại, bất chấp những bão tố phong ba. Giáo Hội do Chúa Giêsu thiết lập, đặt nền móng trên Phêrô và có cột trụ vững chắc là Phaolô. Nhờ có nền móng và cột trụ vững chắc đó, quyền lực trần thế cũng không thể phá hủy. Lịch sử Giáo Hội hoàn vũ và cách riêng lịch sử Giáo Hội tại Việt Nam đã chứng minh điều đó. Nghi thức viếng mộ hai Thánh Tông đồ mang đầy cảm xúc. Lời kinh nối liền Giáo Hội qua mọi thế hệ, đã hơn hai mươi thế kỷ. Lời kinh này không thay đổi, trong khi bao thế lực hùng mạnh của trần gian, đã có thời xưng hùng xưng bá, nhưng đã suy tàn và bị xóa sổ. Hội đồng Giám mục Việt Nam đến nơi linh thiêng này, để khẳng định lòng trung thành với đức tin đã được tuyên xưng từ thời các thánh Tông đồ, được thể hiện trong một Giáo Hội Duy nhất, Thánh thiện, Công giáo và Tông truyền. Cuộc viếng thăm Ad Limina cũng là dịp để các Giám mục, với tư cách là những người kế vị các thánh Tông đồ, thể hiện tình hiệp thông với Đức Thánh Cha, vị Đại diện Chúa Kitô ở trần gian và là Đấng kế vị Thánh Phêrô. Ngài là mối dây hữu hình liên kết mọi thành phần Dân Chúa trên toàn thế giới, và làm thành gia đình của Thiên Chúa.

Với tinh thần của Mùa Chay, là những giám mục, chúng ta được mời gọi cảm nhận lòng thương xót của Chúa. Nếu chuyến viếng thăm Ad Limina là cuộc trở về để được tiếp thêm nghị lực tông đồ, thì Mùa Chay lại là mùa trở về để đón nhận ơn tha thứ. Như bao tín hữu khác, chúng ta cũng cần sám hối vì những thiếu sót trong bổn phận, để rồi nhờ ơn Chúa, chúng ta thực thi sứ mạng loan báo lòng thương xót của Ngài một cách có hiệu quả. Có thể chúng ta mắc nợ Chúa những món nợ rất lớn. Chúa sẵn sàng tha cho chúng ta, trong khi đó chúng ta không sẵn sàng tha thứ cho anh chị em mình những món nợ rất nhỏ.

Chúng ta đang dâng thánh lễ tại Đền thờ mang tên vị Tông đồ dân ngoại là Thánh Phaolô. Cuộc đời và ơn gọi của Thánh Phaolô diễn tả lòng thương xót của Chúa. Từ một người đang bừng bừng căm giận và hung hăng tìm giết các Kitô hữu, Chúa đã biến đổi ông nên một tông đồ. Trước khi gặp Chúa Giêsu trên đường đi Damas, Phaolô cho rằng mình đang chiến đấu vì danh Chúa. Tuy vậy, lòng nhiệt thành chiến đấu của ông đặt không đúng chỗ. Chúa đã biến đổi cuộc đời ông và đã điều chỉnh để lòng căm thù của ông trở thành lòng nhiệt thành tông đồ. Phaolô đã mắc nợ Chúa một món nợ rất lớn, nhưng Chúa đã tha thứ. Không những thế, Ngài còn đặt ông làm tông đồ của muôn dân.

Đến nơi linh thiêng này trong chuyến Ad Limina, chúng ta cùng ôn lại cuộc đời và giáo huấn của Thánh Phaolô. Cùng với thánh nhân, chúng ta cảm nhận rằng Chúa đã thương “dành riêng và gọi chúng ta từ trong lòng mẹ” (x. Gl 1,15), để góp phần loan truyền Lời Chúa và dựng xây Giáo Hội với tư cách là người kế vị các tông đồ. Thánh Phaolô đã khiêm tốn nhìn nhận rằng: “là người hèn mọn nhất trong số các Tông Đồ, tôi không đáng được gọi là Tông Đồ, vì đã ngược đãi Hội Thánh của Thiên Chúa” (1Cr 15,9). Chúng ta cũng vậy, Chúa chọn chúng ta làm Giám mục không phải vì những công đức hay tài ba của chúng ta, nhưng do lòng nhân từ thương xót của Chúa. Truyền giáo là một sứ mạng đầy gian nan thử thách, Phaolô đã nhiều lần muốn chùn bước, nhưng Chúa khích lệ ông: “Ơn ta đủ cho con” (2Cr 12,9). Phaolô coi truyền giáo là một đam mê, thậm chí là một món nợ phải hoàn trả, vì vậy Ông tâm niệm: “Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng” (1Cr 9,16). Trải qua những thăng trầm gian khổ, Phaolô vẫn miệt mài kiên định trong các hành trình truyền giáo. Cảm nhận sâu xa về niềm vui trong sứ mạng tông đồ, Thánh nhân đã xác tín: “Ước chi tôi chẳng hãnh diện về điều gì, ngoài thập giá Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta! Nhờ thập giá Người, thế gian đã bị đóng đinh vào thập giá đối với tôi, và tôi đối với thế gian” (Gl 6,14). Trong cảnh tù đày và xiềng xích, ông vẫn vững vàng và quả quyết: “Tôi biết tôi đã tin vào ai” (2Tm 1,12). Niềm xác tín này đã giúp ông vượt qua tất cả. Ông còn lạc quan tin tưởng và chờ đợi triều thiên công chính Chúa ban cho mình như phần thưởng của lòng trung thành.

Kính thưa Cộng đoàn,

Sứ mạng loan báo Tin Mừng được trao phó cho mọi tín hữu, qua bí tích Thánh Tẩy. Một cách đặc biệt, các Giám mục chúng ta được Chúa đặt làm mục tử mặc dù chúng ta bất xứng. Chúng ta “được tuyển chọn giữa loài người và được đặt lên vì loài người mà lo việc thuộc về Thiên Chúa”. Cuộc hành hương này cũng nhắc nhở chúng ta về bổn phận quan tâm chăm sóc đoàn chiên được trao phó. Đã lãnh nhận nhưng không, chúng ta hãy trao ban nhưng không. Xin Thánh Phaolô tông đồ dạy chúng ta kinh nghiệm truyền giáo, để “trở nên tất cả cho mọi người, để bằng mọi cách cứu được một số người, vì Tin Mừng tôi làm tất cả những điều đó để cùng được thông chia phần phúc của Tin Mừng” (1Cr 9,23). Vào lúc cuối của cuộc đời, ước gì chúng ta được nghe những lời ngọt ngào của Chúa: “Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi” (Mt 25, 23).

Gm. Giuse Vũ Văn Thiên

Giám mục Giáo phận Hải Phòng

Thăm “Bộ Thăng tiến sự Phát triển Con người Toàn diện”

Buổi chiều, thứ Ba 6/3, vào lúc 16g00, một số quý Đức cha do Đức Hồng y Phêrô trưởng đoàn đến thăm “Bộ Thăng tiến sự Phát triển Con người Toàn diện” của Tòa Thánh. Các ngài được Đức Hồng y Peter A. K. Turkson và các thành viên đón tiếp vui vẻ và thân tình. Sau khi hai bên giới thiệu các thành viên tham dự, Đức Hồng y Bộ trưởng trình bày về hoạt động và các thành viên của Bộ. Đây là Bộ mới được Đức Thánh Cha Phanxicô thành lập (chính thức hoạt động vào ngày 01/01/2017), bao gồm các cơ quan của Tòa thánh trước đây: Hội đồng Tòa thánh Công lý và Hòa bình, Hội đồng Tòa thánh Cor Unum, Hội đồng Tòa thánh phụ trách Mục vụ di dân và người lữ hành, Hội đồng Tòa Thánh phụ trách Mục vụ chăm sóc y tế. Hiện nay, Bộ đang hoàn thiện tiến trình tái cơ cấu, vấn đề nhân sự, và nhất là định hướng cho tương lai.

Thứ Tư 07/3/2018

Thăm Hội đồng Giáo hoàng về Văn bản luật

Vào lúc 8g00, một số quý Đức cha do Đức cha Tôma Nguyễn Văn Trâm làm trưởng nhóm đi thăm Hội đồng Giáo hoàng về Văn bản luật (Pontificium Consilium de Legum Textibus). Đón tiếp nhóm của các Đức cha Việt Nam có Đức cha Juan Ignacio Arrieta Ochoa de Chinchetru, Tổng thư ký; Đức Ông Markus Graulich và Đức Ông Gioan Baotixita Phạm Mạnh Cương. Đức cha Tổng Thư ký chia buồn với Hội đồng Giám mục Việt Nam về sự ra đi của Đức Tổng Giám mục Phaolô. Rồi ngài giới thiệu với quý Đức cha về các hoạt động của Hội đồng, là giúp Đức Thánh Cha tất cả các công việc liên quan tới Giáo luật. Tiếp đó, quý Đức cha trao đổi với ngài về những vấn đề liên quan giữa luật dân sự và luật Giáo hội, về luật liên quan tới việc ly dị và tái hôn, tới tòa án hôn phối. Đức cha Tổng Thư ký ngỏ lời sẵn sàng giúp Giáo hội tại Việt Nam tất cả những gì quý Đức cha cần liên quan tới luật của Giáo hội.

Thăm Bộ Phúc Âm hóa các Dân tộc

Đến 9g30, Hội đồng Giám mục Việt Nam tới thăm Bộ Phúc Âm hóa các Dân tộc. Tiếp đón Hội đồng Giám mục Việt Nam, có Đức Hồng y Fernando Filoni, Bộ trưởng và các thành viên của Bộ tại phòng hội lớn, trong một bầu khí rất thân tình và cởi mở.

Trước hết, Đức Hồng y ngỏ lời chia buồn với Hội đồng Giám mục Việt Nam và Giáo hội tại Việt Nam, đặc biệt với Tổng Giáo phận Sài Gòn - TP. Hồ Chí Minh vì sự ra đi đột ngột của Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc. Tuy nhiên, Đức Hồng y xác tín: “Tôi nghĩ Đức Tổng Giám mục Phaolô vẫn không rời xa chúng ta. Ngài đang hiện diện với chúng ta, nhưng một cách khác”.

Tiếp đó, Đức Hồng y giới thiệu với Hội đồng Giám mục Việt Nam các thành viên của Bộ. Đại diện Hội đồng Giám mục Việt Nam, Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh cám ơn Đức Hồng y đã có lời chia buồn sâu sắc với Hội đồng Giám mục và Tổng Giáo phận Sài Gòn. Ngài cũng cám ơn Đức Hồng y và Bộ đã luôn quan tâm tới Giáo hội tại Việt Nam là một Giáo hội thuộc Bộ Phúc Âm hóa các dân tộc.

Sau đó, Đức Tổng Giám mục Chủ tịch trình bày sơ lược Giáo hội tại Việt Nam, những thuận lợi cũng như những khó khăn mà Giáo hội đang gặp phải. Đức Hồng y cũng chia sẻ những ưu tư, thao thức không chỉ của ngài mà còn là thao thức, ước mơ của Đức Thánh Cha Phanxicô, mong muốn có một Giáo hội luôn biết đi ra (ad extra), ra tới vùng ngoại biên để loan báo Tin Mừng. Đức Hồng y cũng mong muốn quý Đức cha quan tâm tới việc đào tạo linh mục (các Đại chủng viện) và việc thường huấn các linh mục. Trong việc đào tạo các linh mục, tinh thần truyền giáo phải là một trong những nội dung không thể thiếu. Tinh thần này còn phải được truyền bá tới những người tín hữu. Làm sao ngay cả người tín hữu cũng cảm thấy thao thức phải truyền giáo.

Các Đức cha cũng trao đổi với Đức Hồng y nhiều vấn đề liên quan tới mục vụ và các vấn đề khác. Đức Hồng y vui vẻ giải thích một cách hết sức rõ ràng và ngắn gọn. Thời gian gần 2 tiếng gặp gỡ trôi đi thật nhanh và quý Đức cha cảm thấy rất phấn khởi.

Lúc 15g30, Ban Thường vụ Hội đồng Giám mục Việt Nam tới thăm Tòa Đại sứ Việt Nam tại Rôma. Tòa Đại sứ chia buồn với Hội đồng Giám mục Việt Nam vì sự ra đi của Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, đồng thời hứa sẽ hết sức tạo mọi điều kiện thuận lợi để đưa thi hài của ngài về Việt Nam.

Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc đã hành hương về cõi Vĩnh hằng

Mở đầu Thánh lễ sáng thứ Tư 07/3 tại nhà nguyện của Foyer Phát Diệm, Đức cha chủ tế Phaolô Nguyễn Thái Hợp đã ngỏ lời với cộng đoàn tham dự: “Việc hành hương viếng mộ hai thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô của chúng ta lần này bỗng chìm lặng sâu thẳm, vì sự ra đi đột ngột của người anh em chúng ta, Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc. Ngài đã đồng hành với chúng ta ngay từ đầu chuyến hành hương Ad Limina, đặc biệt trong Thánh lễ hôm qua tại Đền thờ thánh Phaolô ngoại thành mà ngài chủ tế. Thánh lễ sáng nay, trong tình hiệp thông huynh đệ, chúng ta cầu nguyện cho ngài. Xin Chúa là Cha nhân từ đón nhận Đức Tổng Giám mục Phaolô về Quê hương vĩnh cửu là Nước Trời”.

Hai ngày gần đây, sức khỏe của Đức Tổng Giám mục Phaolô không được tốt, nhưng ngài vẫn tham dự đầy đủ chương trình đã hoạch định. Sáng thứ Ba, ngài cùng quý Đức cha tới viếng mộ Đức Hồng y Phanxicô. Sau đó, vì thấy ngài đi lại khó khăn, các cha đã đưa ngài tới Đền thờ thánh Phaolô ngoại thành bằng taxi. Sau khi viếng mộ thánh Phaolô, ngài chủ sự Thánh lễ. Thánh lễ xong, ngài về bằng xe riêng và bất tỉnh ngay trong xe; lập tức ngài được đưa thẳng tới bệnh viện thánh Camillô ở đường Circonvallazione Gianicolense gần đó để cấp cứu. Và hồi 22 giờ 15 (giờ Rôma), ngài đã về với Chúa.

Thứ Năm 08/3/2018

Đức Thánh Cha Phanxicô dâng lễ 

cầu nguyện cho Đức cố Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc

Thứ Năm 08/3, Đức Thánh cha Phanxicô đã cử hành Thánh lễ tại nhà nguyện Thánh Martha, để cầu nguyện cho Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, Tổng Giám mục TGP Sài Gòn - Tp. HCM, người đã qua đời đột ngột hai ngày trước đó tại Rôma, trong chuyến viếng thăm ad limina của các Giám mục Việt Nam (từ ngày 02 đến 11 tháng Ba năm 2018).

Hôm thứ Hai 05/3, các Giám mục Việt Nam đã được Đức Giáo hoàng Phanxicô tiếp kiến. Hôm sau, Đức Tổng Giám mục Bùi Văn Đọc bị đột quỵ sau khi viếng mộ Thánh Phaolô Tông đồ và dâng lễ tại Đền thờ Thánh Phaolô Ngoại thành. Được đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện San Camillo, nhưng ngài đã qua đời lúc 22g15 (giờ Rôma), hưởng thọ 74 tuổi.

Đức cha Khảm cho biết thêm, “Đức Thánh Cha đã nói mấy lời trước Thánh lễ, chia buồn với các giám mục Việt Nam ... mới hôm trước chúng tôi gặp Đức Thánh cha ... thế mà hôm sau ngài bất ngờ qua đời ... thật là một cú sốc”.

Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc là Giám mục của thành phố lớn nhất trong nước, ngài là “một người rất thông minh”, có “mối tương quan tốt đẹp với tất cả mọi người” và đã xây dựng “một bầu khí hiệp thông thực sự trong giáo phận của ngài” (Zenit).

Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm, Giám mục giáo phận Mỹ Tho và là Tổng thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam, nói với Vatican News: “Đây là một cú sốc đối với các giám mục, và cả với Đức Thánh Cha nữa”.

Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng được bổ nhiệm làm Giám quản Tông toà

Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh

Ngày thứ Năm 08/3/2018, Bộ Loan báo Tin mừng cho các Dân tộc (Bộ Truyền giáo) đã bổ nhiệm Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng làm Giám quản Tông tòa Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh “do trống tòa và theo sự xếp đặt của Tòa Thánh” (sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis).

Sau đây là Sắc lệnh bổ nhiệm:

Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh trống tòa từ ngày 07/3 vừa qua, khi Tổng giám mục giáo phận là Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc qua đời.

Đức cha Giám quản Giuse Đỗ Mạnh Hùng sinh tại Sài Gòn ngày 15/9/1957; thụ phong linh mục cho Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh ngày 30/8/1990; được Đức giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm làm Giám mục Phụ tá Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh ngày 25/6/2016; và Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc truyền chức giám mục ngày 04/8/2016.

Thứ Sáu 09/3/2018

Hội đồng Giám mục Việt Nam

Hội nghị thường niên kỳ I/2018

Sáng thứ Sáu 09/3, quý Đức cha dâng Thánh lễ tại nhà nguyện Foyer Phát Diệm. Đức cha Antôn Vũ Huy Chương chủ sự Thánh lễ. Ngài mời gọi cộng đoàn phụng vụ cầu nguyện cho Hội nghị thường niên của Hội đồng Giám mục Việt Nam, và tiếp tục cầu nguyện cho Đức Tổng Giám mục Phaolô.

Vào lúc 8g00, quý Đức cha bắt đầu Hội nghị thường niên kỳ I/2018 tại phòng hội lớn của nhà Foyer Phát Diệm. Ngay những phút đầu tiên, Hội đồng Giám mục Việt Nam thinh lặng tưởng nhớ Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, mới về với Chúa. Sau đó, quý Đức cha tiến hành bầu người thay thế Đức Tổng Giám mục Phaolô làm Chủ tịch Uỷ ban Giáo lý Đức tin, và Đức cha Gioan Đỗ Văn Ngân, Giám mục phụ tá Giáo phận Xuân Lộc đã được Hội đồng Giám mục tín nhiệm trong trách vụ này.

Tiếp đó, quý Đức cha bổ nhiệm cha Giuse Đào Nguyên Vũ,S.J., làm Chánh Văn phòng của Hội đồng Giám mục Việt Nam, kiêm quản lý Văn phòng của Hội đồng Giám mục. Đồng thời, đặt cha Gioan Kim Khẩu Phan Văn Định làm linh mục thư ký giáo tỉnh Sài Gòn.

Quý Đức cha dành nhiều thời gian soạn thảo Thư Mục Vụ gửi cộng đồng Dân Chúa, đúc kết chuyến đi Ad Limina và bàn về vấn đề xin phong thánh cho hai Đức cha: Lambert de la Motte và François Pallu. Sau đó, Hội đồng Giám mục lắng nghe các Uỷ ban trình bày hoạt động trong thời gian qua.

Thăm Bộ Ngoại giao của Tòa thánh

Hồi 19g30, quý Đức cha đi thăm Bộ Ngoại giao của Tòa thánh. Tại đây, Hội đồng Giám mục được Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Bộ trưởng; Đức Ông Antoine Camilleri, Thứ trưởng và Đức Ông Phanxicô Xaviê Cao Minh Dung, Tham tán Phủ Quốc Vụ Khanh của Tòa thánh, đón tiếp một cách rất thân tình và cởi mở. Sau khi chia buồn với Hội đồng Giám mục Việt Nam vì sự ra đi của Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, Đức Tổng Giám mục Bộ trưởng muốn được lắng nghe quý Đức cha chia sẻ những sinh hoạt tôn giáo tại Việt Nam, những khó khăn và những thuận lợi. Quý Đức cha đã trình bày một cách cởi mở cho ngài. Tiếp dó, Đức Tổng Giám mục chia sẻ những công việc ngoại giao của Tòa thánh trên lãnh vực quốc tế, và hy vọng một ngày nào đó, Tòa thánh sẽ có bang giao chính thức với Việt Nam.

Thứ Bảy 10/3/2018

Thăm Phủ Quốc Vụ Khanh của Tòa thánh

Sáng thứ Bảy 10/3, vào lúc 10g00, quý Đức cha trong Hội đồng Giám mục Việt Nam tới thăm Phủ Quốc Vụ Khanh của Tòa thánh. Đức Hồng y Quốc Vụ Khanh Pietro Parolin tiếp đoàn rất thân tình. Ngài ra tận hành lang đón từng Đức cha. Cùng với Đức Hồng y, còn có Đức Ông Phanxicô Xavie Cao Minh Dung, Tham Tán Phủ Quốc Vụ Khanh.

Mở đầu cuộc gặp gỡ, Đức Hồng y chia buồn với Hội đồng Giám mục Việt Nam và Giáo hội tại Việt Nam vì sự ra đi của Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc. Tiếp đó, ngài chào mừng quý Đức cha đã có chuyến Ad Limina thật ý nghĩa, có dịp yết kiến Đức Thánh Cha và các Bộ của Tòa thánh, có thời gian sống bên nhau thân mật, hiệp thông và huynh đệ. Thay mặt Hội đồng Giám mục Việt Nam, Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh kính chào Đức Hồng y, bày tỏ tâm tình biết ơn ngài, với vai trò Quốc Vụ Khanh, đã luôn quan tâm tới Giáo hội tại Việt Nam. Cuộc gặp gỡ kéo dài 1 giờ 30 phút, xoay quanh tình hình Giáo hội tại Việt Nam, về đời sống đức tin của cộng đồng Dân Chúa.

Dâng Thánh lễ cầu cho Đức Tổng Giám mục Phaolô trong Đền thờ Thánh Phêrô

Buổi chiều, lúc 17g00, tại Đền thờ thánh Phêrô, Đức Hồng y Pietro Parolin đã chủ tế Thánh lễ cầu nguyện cho Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc. Đồng tế Thánh lễ đặc biệt này, có các Đức cha trong Hội đồng Giám mục Việt Nam, Đức Tổng Giám mục mục Paul Richard Gallagher, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và rất đông các thành viên của Liên tu sĩ Việt Nam tại Rôma. Mở đầu Thánh lễ, Đức Hồng y Quốc Vụ Khanh chia sẻ việc ra đi của Đức Tổng Giám mục Phaolô tại Rôma, nơi có phần mộ của hai thánh Tông đồ Phêrô, Phaolô và rất đông các thánh, quả là một ơn phúc rất lớn.

Trong bài giảng, Đức cha Giuse Võ Đức Minh khai triển Lời Chúa trong Tin Mừng theo thánh Matthêu (Mt 5,1-12) ghi lại lời Chúa Giêsu dạy về “Tám mối phúc thật”. Liên hệ tới cuộc đời của Đức Tổng Giám mục Phaolô, Đức cha Giuse chia sẻ 3 điểm chính yếu trong suốt cuộc đời của ngài. Ngài là một con người của niềm vui, một niềm vui thánh thiện, niềm vui của người luôn có Chúa nơi mình. Ngài là một con người của cầu nguyện và chiêm niệm. Khi tới nhà thờ thánh Tôma, nhà thờ hiệu tòa của Đức Hồng y Phêrô, ngài lặng lẽ vào trong nhà thờ, quỳ gối xưng tội. Khi đến nhà thờ Đức Mẹ Cầu Thang, nhà thờ hiệu tòa của Đức Hồng y Phanxicô, ngài lặng lẽ ngồi lần hạt kính Đức Mẹ. Ngài là một con người muốn đến với hết mọi người, bất luận người đó là ai. Trong tâm hồn của ngài, không có ai là kẻ thù.

Thánh lễ thật cảm động, hình ảnh Đức Tổng Giám mục Phaolô như hiển hiện sống động trong tâm trí những người tham dự. Thánh lễ kết thúc, nhiều người còn muốn tiếp tục ngồi lại cầu nguyện cho Đức Tổng Giám mục rất kính yêu và gần gũi.

HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM

Hội Nghị Thường Niên Kỳ I/2018 (09-10/3/2018)

BIÊN BẢN

Hội đồng Giám mục Việt Nam đã họp Hội nghị thường niên kỳ I/2018 tại Foyer Phát Diệm - Rôma, từ ngày 09/3/2018 đến 10/3/2018, với sự tham dự đông đủ tất cả các thành viên của Hội đồng Giám mục.

Hội đồng Giám mục dành những phút đầu tiên để tưởng nhớ tới Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc vừa về với Chúa đêm 06/3/2018, giờ Rôma (tức 4 giờ 15, ngày 07/3/2018, giờ Việt Nam).

Trong Hội nghị lần này, Hội đồng Giám mục:

1. Bầu Đức cha Gioan Đỗ Văn Ngân làm Chủ tịch Uỷ ban Giáo lý Đức tin thay Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc.

2. Bổ nhiệm cha Giuse Đào Nguyên Vũ làm Chánh văn phòng của Hội đồng Giám mục Việt Nam, kiêm quản lý Văn phòng của Hội đồng Giám mục; đồng thời đặt cha Gioan Kim Khẩu Phan Văn Định làm linh mục thư ký giáo tỉnh Sài Gòn.

3. Soạn thảo Thư Mục Vụ gửi cộng đồng Dân Chúa.

4. Đúc kết chuyến Ad Limina: Những hoa trái thiêng liêng và những kinh nghiệm quý báu.

5. Bàn thảo về tiến trình xin phong thánh cho Đức cha Lambert de la Motte và Đức cha François Pallu, cùng với các đấng tử đạo Việt Nam trong hồ sơ của Tòa thánh.

6. Nghe phúc trình của các Uỷ ban:

● Uỷ ban Giáo dục Công giáo trình bày về cơ sở và hoạt động của Học viện Công giáo.

● Uỷ ban Phụng tự trình bày về bản dịch Sách Lễ Rôma và Sách Các Bài Đọc.

● Uỷ ban Văn hóa trình bày về việc chuyển cơ sở tới Trung tâm Hành hương Đức Mẹ La Vang và việc soạn thảo Bản văn về việc tôn kính ông bà tổ tiên.

● Uỷ ban Loan báo Tin mừng trình bày hoạt động của Uỷ ban, việc chuẩn bị Đại hội và việc hoàn thành Cẩm nang Loan báo Tin mừng .

● Uỷ ban Tu sĩ chia sẻ về hoạt động của các dòng tu, tiến trình thành lập các dòng tu mới theo Giáo luật.

Hội đồng Giám mục ấn định Hội nghị thường niên kỳ II/2018 sẽ được tổ chức tại Tòa Giám mục Mỹ Tho, từ ngày 8/10/2018 đến 12/10/2018.

Foyer Phát Diệm - Rôma, ngày 10/3/2018

Tổng thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam

 + Phêrô Nguyễn Văn Khảm

Giám mục giáo phận Mỹ Tho

 (đã ký)

******************

THƯ MỤC VỤ HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM

GỬI CỘNG ĐỒNG DÂN CHÚA SAU HỘI NGHỊ THƯỜNG NIÊN KỲ I/2018

Anh Chị Em thân mến,

Từ ngày 03 đến ngày 10 tháng 3 năm 2018, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã thực hiện chuyến viếng thăm mộ hai Thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô (Ad Limina Apostolorum) theo quy định của Giáo luật. Từ Rôma, chúng tôi, các Giám mục của 26 giáo phận tại Việt Nam, kính gửi đến Anh Chị Em lời chào thân ái trong tình hiệp thông. Nguyện xin ân sủng và bình an của Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, ở cùng tất cả Anh Chị Em.

1. Trong chuyến hành hương về cội nguồn này, trước hết chúng tôi đến viếng mộ hai Thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô, nền tảng và cột trụ của Hội Thánh. Đây là dịp để chúng tôi được mời gọi ý thức hơn về sứ vụ tông đồ mà chúng tôi được hồng phúc đón nhận như những người kế vị. Đồng thời, hơn bao giờ hết, chúng tôi khắc ghi lời tuyên xưng đức tin của các ngài vào Chúa Giêsu là “Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16,16). Đức tin ấy, các Thánh Tông đồ đã tuyên xưng không những qua đời sống hy sinh phục vụ, mà còn bằng cả cái chết vì Danh Chúa. Xin Anh Chị Em thêm lời cầu nguyện cho chúng tôi biết noi gương các ngài trong trách nhiệm giáo dục đức tin và sứ vụ tông đồ đã được trao phó.

2. Một điểm nhấn quan trọng chuyến hành hương này là buổi yết kiến Đức Thánh Cha Phanxicô, Mục tử tối cao của Hội Thánh hữu hình. Đây là cơ hội tuyệt hảo cho chúng tôi cảm nghiệm và phát huy mối hiệp thông giữa các Giám mục với Đấng kế vị Thánh Phêrô, cũng như giữa Hội Thánh địa phương và Hội Thánh hoàn vũ. Trong dịp này, Đức Cha Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam đã trân trọng dâng lên Đức Thánh Cha tấm lòng hiếu thảo, yêu mến và vâng phục của mọi tín hữu Công giáo tại Việt Nam, và bày tỏ ước mong được đón tiếp Đức Thánh Cha đến thăm đất nước chúng ta. Đức Thánh Cha vui mừng đón nhận những tâm tình quý mến này và vui lòng ban phép lành Tòa Thánh cho tất cả Anh Chị Em.

Trong cuộc yết kiến, Đức Thánh Cha đã bày tỏ tình ưu ái đặc biệt đối với cộng đồng tín hữu Công giáo Việt Nam. Ngài vui mừng và thán phục khi nghe nói đến số đông ơn gọi linh mục, tu sĩ và đời sống thánh hiến. Đức Thánh Cha cũng lưu ý việc đào tạo chủng sinh và tu sĩ, đặc biệt là chất lượng và đời sống nội tâm. Đây là những điều kiện cần thiết để thực hiện sứ mạng tông đồ trong một thế giới đang ảnh hưởng nghiêm trọng bởi trào lưu tục hóa và hưởng thụ. Một cách đặc biệt, vị Mục tử tối cao của Giáo Hội mời gọi cộng đoàn Dân Chúa tại Việt Nam hãy nhiệt thành hơn nữa trong sứ vụ truyền giáo. Ngài nhấn mạnh đến việc loan báo Tin Mừng với niềm vui, qua đó lời loan báo của chúng ta mang tính thuyết phục đối với đồng bào không cùng tôn giáo. Để lời loan báo mang lại hiệu quả, cũng cần phải có những chứng từ mạnh mẽ và cụ thể trong đời sống, trong mối tương quan với tha nhân. Đức Thánh Cha cũng bày tỏ mối quan tâm đối với các gia đình công giáo, ước mong họ sẽ là những chứng tá sống động về đời sống đức tin và niềm vui của tình yêu.

3. Trong khuôn khổ chuyến viếng thăm Ad Limina, các Giám mục chúng tôi cũng đến thăm và làm việc với các Bộ và các Văn phòng của Tòa Thánh, là những cơ quan được thiết lập để giúp Đức Thánh Cha trong sứ vụ điều hành Hội Thánh toàn cầu. Đây cũng là dịp để chúng tôi chia sẻ tình hình Hội Thánh địa phương, với những thuận lợi và thách đố, đồng thời đón nhận chỉ dẫn trong những lãnh vực chuyên biệt, nhằm phục vụ Hội Thánh địa phương cách hữu hiệu hơn.

4. Sau khi đã hoàn thành chuyến viếng thăm Ad Limina, chúng tôi dành thời gian để tổ chức Hội nghị kỳ I năm 2018 tại Foyer Phát Diệm, Rôma. Như thường lệ, chúng tôi chia sẻ những thành quả và những lo toan của các giáo phận. Đồng thời, được soi sáng bởi huấn từ của Đức Thánh Cha và các cơ quan trung ương Hội Thánh, chúng tôi đã thảo luận và đề ra những định hướng mục vụ, hầu cổ võ đời sống đức tin và chứng tá nơi mọi thành phần Dân Chúa. Một cách đặc biệt, chúng tôi nhắc lại định hướng mục vụ năm 2018 là “Đồng hành với các gia đình trẻ” và việc kỷ niệm 30 năm các vị Tử Đạo tại Việt Nam được nâng lên hàng hiển thánh (1988-2018).

5. Trong thời gian ở Rôma, một thành viên của Hội đồng Giám mục, Đức Cha Phaolô Bùi Văn Đọc, Tổng Giám mục Tổng Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam, Chủ tịch Uỷ ban Giáo lý Đức tin trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam, đã an nghỉ trong Chúa lúc 22g45 đêm 6-3-2018, giờ Rôma (tức 4g15 ngày 7-3-2018, giờ Việt Nam). Là một mục tử cần mẫn, luôn nhiệt thành và hy sinh phục vụ đoàn chiên Chúa trao phó tại Giáo phận Mỹ Tho và Tổng Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, sinh thời, Đức Tổng Giám mục Phaolô là một thành viên nhiệt thành và đáng kính của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Ngài đã có những đóng góp tích cực và kiêm nhiệm những chức vụ quan trọng trong Hội đồng Giám mục. Đây là một mất mát lớn đối với Hội Thánh Công giáo Việt Nam, cách riêng đối với Tổng Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Trong tâm tình hiệp thông và trong niềm hy vọng nơi Đức Kitô phục sinh, chúng ta nguyện xin Chúa đón nhận người tôi tớ trung thành vào hưởng hạnh phúc vinh quang với Ngài.

Thưa Anh Chị Em,

Chuyến hành hương về Rôma của chúng tôi đã kết thúc tốt đẹp. Cám ơn Anh Chị Em đã cầu nguyện và hiệp thông với chúng tôi. Chúng ta hãy đón nhận và thực hành giáo huấn của Đức Thánh Cha để xây dựng tình hiệp nhất thân thương giữa những người đồng đạo và mối hài hòa thân thiện với những người đồng bào. Noi gương các Thánh Tử Đạo tại Việt Nam, mỗi tín hữu chúng ta hãy nhiệt thành và can đảm làm chứng cho đức tin trong bối cảnh xã hội Việt Nam đang đổi thay từng ngày. Chứng tá ấy phải được khởi đi từ gia đình, nhờ đó lan toả và trở nên men, muối và ánh sáng cho mọi môi trường xã hội.

Nhờ lời chuyển cầu của Đức Trinh Nữ Maria, hai Thánh Tông Đồ Phêrô và Phaolô và các Thánh Tử Đạo tại Việt Nam, xin Chúa chúc lành cho Anh Chị Em.

Làm tại Rôma, ngày 10 tháng 3 năm 2018

+ Phêrô Nguyễn Văn Khảm

 + Giuse Nguyễn Chí Linh

Giám mục Mỹ Tho Tổng Giám mục Huế

Tổng thư ký Giám quản Tông Tòa Thanh Hoá

Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam

*****

Hành hương về cõi Vĩnh hằng

Tưởng nhớ Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc

Tiểu sử Đức TGM Phaolô Bùi Văn Đọc

• 11/11/1944: Sinh tại Đà Lạt

• 1956-1963: Học tại Tiểu chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn

• 1963-1964: Học tại Đại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn

• 1964-1970: Học tại Đại học Truyền giáo Urbaniana, Rôma

• 17/12/1970: Thụ phong linh mục tại Nhà thờ Chính tòa Đà Lạt

• 1971-1975: Giáo sư Tiểu chủng viện Simon Hòa, Đại chủng viện Minh Hoà, Đại học Đà Lạt

• 1975-1995: Giám đốc Đại chủng viện Minh Hoà

• 1996-2008: Giáo sư Thần học Tín lý tại Đại chủng viện Sài Gòn, Hà Nội, Huế

• 1995-1999: Tổng đại diện Giáo Phận Đà Lạt

• 26/3/1999: Được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II bổ nhiệm làm Giám mục Chính Tòa Giáo Phận Mỹ Tho

• 20/5/1999: Thụ phong Giám mục tại Nhà Thờ Chính Tòa Đà Lạt, do Đức Tổng Giám Mục Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn chủ phong; Châm ngôn Giám mục: “Chúa là nguồn vui của con”

• 27/5/1999: Nhận chức tại Giáo Phận Mỹ Tho

• 28/9/2013: Được Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm làm Tổng Giám Mục phó Tổng Giáo Phận TP. HCM

• 2013-2016: Chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Việt Nam

• 22/3/2014: Tổng Giám Mục Chính Tòa Tổng Giáo Phận TP. HCM

• 07/3/2018: Về nhà Cha lúc 4g15 tại Rôma, hưởng thọ 74 tuổi.

Trước sự ra đi trở về nhà Cha của Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, Đức Giám mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm, Giám mục Giáo phận Mỹ Tho, Tổng Thư ký HĐGMVN, đã có bài tưởng nhớ Đức Tổng giám mục Phaolô:

Hành hương ad limina và Hành hương về cõi Vĩnh hằng

Từ ngày 01 đến 11 tháng 3 năm 2018, Hội đồng Giám mục Việt Nam đi Rôma để viếng mộ hai thánh Tông đồ Phêrô, Phaolô, và yết kiến Đức Giáo hoàng Phanxicô. Quen gọi là đi ad limina, tên gọi tắt của cụm từ La-tinh Visitatio ad limina apostolorum. Dù sức khỏe không tốt lắm, Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc vẫn có mặt từ đầu và tham dự mọi sinh hoạt của Hội đồng Giám mục.

Thứ Bảy 03/3, đoàn Giám mục đến viếng mộ Thánh Phêrô và dâng Thánh Lễ tại Nhà nguyện kính ngai tòa Thánh Phêrô, sau đó đến Trường Thánh Phaolô (Collegio San Paolo) gặp gỡ đông đảo các linh mục, tu sĩ Việt Nam đang tu học tại Rôma.

Chúa nhật 04/3, tất cả các Giám mục đến thăm và dâng lễ tại Nhà thờ Thánh Tôma, Nhà thờ hiệu tòa của Đức Hồng y Phêrô, Tổng Giám mục Hà Nội.

Thứ Hai 05/3, Hội đồng Giám mục Việt Nam được Đức Giáo hoàng Phanxicô dành cho một cuộc gặp gỡ và trò chuyện cởi mở, thân tình về tất cả những điều các giám mục quan tâm. Đồng thời, Đức Thánh cha cũng nêu câu hỏi để biết rõ hơn về tình hình Hội Thánh tại Việt Nam, nhất là việc đào tạo chủng sinh và linh mục, trong chủng viện cũng như sau khi chịu chức. Trong buổi gặp gỡ đó, Đức Tổng Phaolô đã nêu câu hỏi về tình trạng sức khỏe của Đức Bênêđictô XVI, và Đức Giáo hoàng Phanxicô cho biết Đức Bênêđictô XVI còn rất minh mẫn, chỉ gặp khó khăn trong việc đi lại vì chân đã yếu.

Thứ Ba 06/3 là một ngày vất vả. Trước khi đến dâng lễ tại Đền thờ Thánh Phaolô ngoại thành, các giám mục đã đến viếng mộ Đức Cố Hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận tại Nhà thờ Đức Mẹ Cầu Thang (Scala). Hôm đó trời lạnh và mưa, lại phải đi bộ từ đường lớn vào Nhà thờ ở trong hẻm, nên thật vất vả đối với các vị cao niên, cách riêng là Đức Tổng Phaolô. Dù mệt, ngài vẫn cố gắng bước từng bước đến Nhà thờ, âm thầm cầu nguyện trước mộ Đức Cố Hồng y Phanxicô.

Rời Nhà thờ Đức Mẹ Cầu Thang, các Giám mục đến viếng mộ Thánh Phaolô và dâng lễ tại Đền thờ Thánh Phaolô ngoại thành. Chính Đức Tổng Phaolô chủ sự Thánh Lễ trọng thể này và sau Thánh Lễ, ngài còn chụp hình chung với các giám mục và cộng đoàn tham dự Thánh Lễ. Nhìn ngài có vẻ mệt mỏi với những bước đi nặng nhọc nhưng ngài vẫn cố gắng chủ sự Thánh Lễ từ đầu đến cuối.

Sau Thánh Lễ, trong khi dùng bữa trưa tại một địa điểm gần đó, Đức cha Luy Tuấn chạy vào nói nhỏ với tôi, “Đức Tổng Phaolô phải nhập viện rồi”. Suốt buổi chiều hôm đó, ai cũng lo lắng về tình hình sức khỏe của Đức Tổng Phaolô vì nghe nói ngài bị hôn mê. Gần 12 giờ đêm, hai Đức cha phụ tá của Tổng giáo phận Sài Gòn gõ cửa phòng và báo cho tôi biết Đức Tổng đã về với Chúa.

Hành hương về cõi Vĩnh hằng

Nhìn từ bên ngoài, cái chết của Đức Tổng Phaolô có vẻ cô đơn, lạnh lẽo. Ngài qua đời khi đang ở nước ngoài, xa quê hương, xa giáo phận, xa gia đình. Ngài qua đời, hoàn toàn vắng bóng người thân, thi thể được quàn trong bệnh viện, chờ ngày được vận chuyển về quê nhà theo đường hàng không! Rất cô đơn. Và lạnh lẽo, giữa mùa Đông băng giá.

Thế nhưng, trong tầm nhìn đức tin, sự ra đi của ngài mang ý nghĩa rất đặc biệt. Ngài ra đi sau khi chủ sự Thánh Lễ trọng thể, với sự hiện diện của tất cả Hội đồng Giám mục, đại diện 26 giáo phận trên toàn cõi Việt Nam. Ngài lại chủ sự Thánh Lễ đó tại Đền thờ Thánh Phaolô, Thánh Bổn mạng của ngài. Và sau khi ban phép lành kết thúc Thánh lễ, chúc cộng đoàn ra đi bình an, chính ngài đã ra đi bình an về với Chúa. Bỗng nhớ lại lời một bài hát về linh mục: “Con muốn chết ở chân bàn thờ...”. Còn kết thúc nào đẹp hơn cho cuộc đời một người dâng mình cho Chúa?

Chưa từng có giám mục Việt Nam nào qua đời khi đang đi ad limina. Chưa từng có giám mục nào đang coi sóc giáo phận ở Việt Nam mà lại chết ở Rôma, thủ đô của Hội thánh Công giáo, nơi chôn táng hai Thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô, và biết bao vị thánh khác. Hiếm có giám mục Việt Nam nào vừa qua đời đã được đích thân Đức Giáo Hoàng loan báo và dâng lễ cầu nguyện cho. Cũng hiếm có giám mục Việt Nam nào được Đức Hồng y Quốc vụ khanh Tòa Thánh chủ sự Thánh Lễ đưa chân. Rất nhiều điều đặc biệt đã diễn ra trong cái chết của Đức Tổng Phaolô!

Điều đặc biệt nhất là với Đức Tổng Phaolô, hành hương ad limina đã trở thành cuộc hành hương về vĩnh cửu và thể hiện ý nghĩa trọn vẹn của hành hương. Hành hương ad limina là trở về với cội nguồn đức tin, qua lời tuyên xưng của Thánh Phêrô vào Chúa Giêsu là “Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16,16). Hành hương ad limina là trở về với cội nguồn sứ vụ tông đồ, sứ vụ được Chúa Giêsu trao cho Phêrô: “Anh là Phêrô, nghĩa là Đá, trên Đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy và quyền lực tử thần sẽ không thắng nổi” (Mt 16,18); và “Hãy làm cho anh em của anh nên vững mạnh” (Lc 22,32). Cội nguồn đức tin và sứ vụ đó là Chúa Giêsu, và xa hơn nữa, là chính Chúa Cha, Đấng đã sai Chúa Giêsu đến trong thế gian, để “những ai tin vào Con của Ngài thì không phải chết nhưng được sống đời đời” (Ga 3,16). Và như thế, với Đức Tổng Phaolô, hành hương ad limina 2018 không chỉ là đến viếng mộ hai Thánh Tông Đồ và gặp gỡ Đức Giáo hoàng, nhưng là gặp gỡ chính Thiên Chúa Tình Yêu. Ở đó, Thiên Chúa Ba Ngôi không còn là một đề tài thần học mà Đức Tổng Phaolô say mê nghiên cứu và giảng dạy suốt nhiều năm, nhưng đã thành thực tại sống động, bao la như đại dương, dịu dàng như lòng mẹ, êm ái như sóng vỗ.

Và cũng chính ở đó, châm ngôn đời giám mục của Đức Tổng Phaolô nên trọn vẹn: AdDeum laetitiae meae - Chúa là nguồn vui của con. ■

Gm. Phêrô Nguyễn Văn Khảm

Tổng thư ký HĐGMVN

*****

Linh cữu Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc

trở về Việt Nam, Thánh lễ phát tang,

canh thức cầu nguyện và lễ viếng

Tại Tòa Tổng giám mục Sài Gòn - Tp. HCM

WHĐ (16/3/2018) - Linh cữu của Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc - bất ngờ qua đời vì đột quỵ trong chuyến hành hương ad limina tại Roma vừa qua vào lúc 22g45 đêm 6-3-2018, giờ Rôma (tức 4g15 ngày 07/3/2018, giờ Việt Nam) - đã về đến Tòa Tổng giám mục Saigon -TP.HCM lúc 20g00 tối thứ Năm 15/3/2018. Đông đảo linh mục tu sĩ và giáo dân đã đến Tòa giám mục từ sớm, chờ đón vị mục tử của mình trở về để chịu tang ngài.

Thánh lễ phát tang cử hành lúc 20g30 do Đức cha Giám quản giáo phận Giuse Đỗ Mạnh Hùng chủ tế và Đức cha Phụ tá Luy Nguyễn Anh Tuấn giảng lễ. Mở đầu bài chia sẻ, Đức cha Luy nêu lên hình ảnh một vận động viên chạy đường dài, vất vả, nhiều lúc đuối sức muốn quỵ ngã tưởng như phải bỏ cuộc, cuối cùng cũng thu hết sức tàn lực kiệt để về đích. Đức Giêsu cũng mang thân phận con người, cũng chạy đường trường như thế và có lúc như muốn buông xuôi: xin Cha cất chén đắng cho con; nhưng sau cùng Người đã thắng được ý mình và thi hành trọn vẹn ý Chúa Cha, đón nhận vác lấy thập giá và chịu đóng đinh. Vì thế Thiên Chúa đã suy tôn Người, cho Người được vinh quang siêu vời. Những người môn đệ của Chúa Giêsu cũng không hơn Thầy, Thầy đi đâu thì môn đệ cũng theo đó. Phaolô thành Tarsô là môn đệ của Chúa Giêsu nên số phận cũng không khác Thầy: chịu biết bao nỗi gian lao nhọc nhằn.và cuối cùng bị chém đầu ở bên ngoài thành Rôma. Từ hình ảnh của Phaolô thành Tarsô, Đức cha Luy dẫn đến một Phaolô khác: Phaolô thành Đà Lạt, chính là Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc. Cuộc viếng thăm mộ hai thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô trở thành cuộc vượt qua cuối cùng của Đức Tổng Phaolô. Đức cha Luy kể lại những ngày cuối cùng của Đức Tổng Phaolô ở Rôma như một vận động viên kiên trì, can trường bước đi, dù chỉ còn chút sức tàn nhưng vẫn cố gắng thi hành bổn phận cho đến cùng. Sở dĩ Đức Tổng làm được như vậy là nhờ đời sống cầu nguyện và lòng yêu mến Đức Mẹ, cũng vì thế mà ngài luôn có được niềm vui - chính là câu châm ngôn giám mục ngài đã chọn: Chúa là nguồn vui của con.

Sau thánh lễ phát tang, các tu sĩ, các hội đoàn và giáo dân canh thức cầu nguyện đến 5 giờ sáng hôm sau.

Tại nhà thờ chính tòa

Đúng 5 giờ sáng thứ Sáu 16/3, linh cữu của Đức Tổng giám mục Phaolô đã được rước ra Nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn và đến 6 giờ, cha Tổng Đại diện Inhaxiô Hồ Văn Xuân cùng với quý cha trong giáo phận dâng lễ cầu nguyện cho Đức Tổng giám mục Phaolô tại chính nơi đã là ngai tòa giám mục của ngài.

Chia sẻ trong Thánh lễ, cha Giuse Bùi Công Trác, giám đốc Đại chủng viện, làm nổi bật câu châm ngôn giám mục của Đức Tổng giám mục Phaolô: Chúa là nguồn vui của con. Có rất nhiều niềm vui trong cuộc đời của Đức Tổng Phaolô: niềm vui được chào đời, niềm vui khi bắt đầu bước chân vào Chủng viện, niềm vui được gửi đi học ở Roma, niềm vui lãnh nhận sứ vụ tông đồ... “Chúa là nguồn vui của con” còn là lời nhắc nhớ mỗi người chúng ta về Lời Chúa vừa được nghe. Hành trình của Chúa Kitô như hạt lúa được gieo vào cánh đồng nhân loại này, Ngài là hạt giống bị chôn vùi trên đồi Canvê để làm cho cả hoàn vũ được hồi sinh nhờ sự phục sinh của Ngài. Đó cũng là hành trình của Đức Tổng Phaolô qua nhiều chức vụ, làm trổ sinh nhiều hoa trái thiêng liêng cho Giáo hội. Giờ đây sứ vụ đã mãn, hành trình đã đến cuối đường, Đức Tổng trở về với Thiên Chúa là Cha đầy lòng xót thương để được tái sinh vào cõi trường sinh. Cuộc đời và cái chết của Đức Tổng Phaolô nhắc cho chúng ta về cuộc sống mong manh, nay còn mai mất, về việc phải chuẩn bị từng ngày trong đời bằng cách sám hối và tin vào Tin Mừng, về lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa. Xin cho chúng ta cũng biết lấy Chúa làm nguồn vui mà đi hết hành trình trần thế để mai sau cũng được hưởng niềm vui Nước Trời, như lời Thánh vịnh: Trước Thánh nhan ôi vui sướng tràn trề, ở bên Ngài hoan lạc chẳng hề vơi.

Bài giảng tại Nhà thờ Chính tòa 16/3/2018

cầu cho Đức Cố Tổng giám mục Phaolô

“Ad Deum Laetitiae Meae - Chúa là niềm vui của con ”

Đó là câu châm ngôn đời giám mục của Đức Tổng, vị cha chung giáo phận, vừa giã từ trần thế để về nhà Cha trên trời. Nghe tin ngài mất, ai cũng bàng hoàng, không nghĩ đó là sự thật. Nay cha đang nằm đó giữa đoàn con, trong nhà thờ Chánh toà, nơi có ngai tòa của cha. Trong nỗi buồn thương ngậm ngùi, chúng ta hãy lắng nghe lời của thánh Phaolô nói với Timôthêô:

“Con thân mến... cha đã chiến đấu trong trận chiến chính nghĩa, đã chạy đến cùng đường và đã giữ vững đức tin. Từ đây triều thiên công chính đã dành cho cha” (x. 2Tm 4, 6-8.17-18). Đức Tổng Phaolô đã theo Chúa, và đã trung thành với Chúa cho đến hơi thở cuối cùng. Trong niềm tin, chúng ta biết rằng chính lúc Đức Tổng khép đôi mắt trần thế, Đức Tổng sẽ được chiêm ngưỡng vinh quang Thiên Chúa, Đấng mà Đức Tổng hết lòng tin tưởng.

“Chúa là niềm vui của con”, nhắc đến một ngày xa lắm, ngày Đức Tổng mở mắt chào đời và được rửa tội đi vào lòng Giáo Hội với tên thánh Phaolô. Không ai ngờ rằng 74 năm sau, ngài nhắm mắt xuôi tay, giã từ trần thế để đi vào quê hương vĩnh cửu, sau thánh lễ cử hành bên mộ thánh quan thầy tại Rôma.

“Chúa là niềm vui của con”, còn nhắc đến năm 1956, khi ngài tập tễnh bước vào đời tu tại Tiểu Chủng Viện rồi Đại Chủng Viện thánh Giuse Sài Gòn. Không ai ngờ rằng 62 năm sau, chính ngôi nhà nguyện cổ, nơi ngày xưa Đức Tổng từng tham dự thánh lễ, nơi ghi dấu những năm tháng đầu đời dâng hiến, nay là nơi ngài an nghỉ ngàn thu.

“Chúa là niềm vui của con”, còn nhắc đến hành trình đầu tiên của Đức Tổng, năm 1964, khi thầy đại chủng sinh Phaolô Bùi Văn Đọc bỡ ngỡ đặt chân đến Rôma, bắt đầu những tháng ngày du học. Không ai ngờ rằng 54 năm sau, chuyến đi cuối cùng của Đức Tổng cũng lại là chuyến đi định mệnh tại kinh thành muôn thuở, khởi đầu cuộc sống vĩnh hằng.

“Chúa là niềm vui của con”, còn nhắc đến ngày 20/5/1999, ngày Đức Tổng lãnh nhận sứ vụ kế vị các tông đồ, với lời chúc bình an của các giám mục Việt Nam lúc ấy. Không ai ngờ rằng 19 năm sau, Đức Tổng thanh thản về với Chúa sau lời chúc bình an của tất cả các giám mục Việt Nam đương nhiệm, qua chuyến hành hương viếng mộ hai thánh Tông Đồ Phêrô và Phaolô.

“Chúa là niềm vui của con”, còn nhắc nhớ đến đúng một năm trước, ngày 06/3/2017, Đức ông Phêrô Nguyễn Quang Sách, người anh họ của Đức Tổng qua đời. Không ai ngờ rằng lần này, đúng ngày 06.03.2018, giờ Rôma, đến lượt Đức Tổng ra trình diện Chúa. Thế là, hai anh em lại được gặp nhau sau một năm xa cách, trên quê trời vĩnh phúc.

“Chúa là niềm vui của con”, còn nhắc đến thánh lễ an táng cha giáo Giuse Maria Đỗ Đình Ánh mà Đức Tổng chủ sự gần một năm trước. Tâm tình bàng hoàng xót thương và những vất vả ngược xuôi để đưa cha giáo về Việt Nam, nay được lặp lại nơi chính Đức Tổng. Những ngày này, cả Tổng giáo phận, cả Giáo Hội Việt Nam van nài tha thiết, để xin Chúa sớm đưa Đức Tổng về quê cha đất tổ, trong vòng tay yêu thương của đoàn con, của Tổng giáo phận, của gia đình. Nay vị cha chung đã về, dù âm dương cách biệt, chúng con cũng phần nào mãn nguyện, dẫu cho lòng vẫn ngậm ngùi.

“Chúa là niềm vui của con”, châm ngôn của Đức Tổng còn là lời nhắc nhớ chúng con về Lời Chúa chúng con vừa nghe. Hành trình của chính Đức Kitô, Chúa chúng ta, như hạt lúa được gieo vào cánh đồng nhân loại này, Ngài là hạt giống bị chôn vùi trên đồi Canvê Thập Giá, để rồi, qua sự Phục sinh, Ngài đã làm cho cả hoàn vũ được hồi sinh.

Đó cũng là hành trình sứ vụ của Đức Tổng, qua nhiều chức vụ (linh mục, cha giáo, tổng đại diện, giám mục, Tổng Giám mục, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam...), đã làm trổ sinh nhiều hoa trái thiêng liêng cho Giáo hội. Giờ đây, sứ vụ đã mãn, hành trình đã đến cuối đường, nay Đức Tổng trở về với Thiên Chúa là Cha đầy lòng xót thương, để được tái sinh vào cõi trường sinh bất tử. Cuộc đời và cái chết của Đức Tổng nhắc nhớ chúng con về thân phận mỏng manh đời người vì:

“Kiếp phù sinh, tháng ngày vắn vỏi,

tươi thắm như cỏ nội hoa đồng.

Một cơn gió thoảng là xong,

chốn xưa mình ở cũng không biết mình” (Tv 103).

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết: “Càng sống nhiều, chúng ta thấy cái chết càng dễ dàng đến với bất cứ ai. Chết quá dễ mà sống thì quá khó. Hôm qua gặp nhau đấy, ngày mai lại mất nhau. Sống có hẹn hò hôm nay, hôm mai, chết không có một cuộc hẹn hò nào trước... Người ở lại bao giờ cũng nhớ thương một hình bóng đã mất. Khó mà quên nhanh, khó mà xoá đi trong lòng một nỗi ngậm ngùi”.

Cuộc đời và cái chết của Đức Tổng còn nhắc chúng con phải chuẩn bị từng ngày, vì “mỗi người chúng ta sẽ phải trả lẽ về chính mình với Thiên Chúa” (Rm 14, 8). Có như thế, chúng con mới cảm nghiệm được lòng Chúa xót thương như lời Chúa phán qua miệng tiên tri Isaia: “Có phụ nữ nào quên được đứa con thơ của mình, hay chẳng thương đứa con mình đã mang nặng đẻ đau? Cho dù nó có quên đi nữa, thì Ta, Ta cũng chẳng quên ngươi bao giờ” (Is 49, 15).

Ở bên Chúa, xin Đức Tổng cầu thay cho chúng con. Xin cho chúng con cũng biết lấy “Chúa làm niềm vui” mà đi hết hành trình trần thế, để mai sau, cha con gặp lại nhau trên thiên quốc. Lúc ấy, đúng như lời thánh vịnh:

“Trước Thánh Nhan, ôi vui sướng tràn trề.

Ở bên Ngài, hoan lạc chẳng hề vơi” (Tv 16).

Lạy Chúa, chúng con phó dâng linh hồn Đức Tổng Phaolô cho Chúa.

Chúng con cầu xin Chúa Hằng sống và quyền năng, thương đến người tôi tớ tốt lành và trung tín.

Xin cho ánh sáng ngàn thu chiếu soi trên linh hồn Đức Tổng, để ngài được hưởng vinh phúc với các thánh trên thiên đàng, nhờ lòng Chúa xót thương. Amen.

Lm. Giuse Bùi Công Trác,

Giám Đốc ĐCV Sài Gòn.

Sau thánh lễ là các giờ viếng và cầu nguyện của toàn giáo phận (theo liên hạt); xen giữa các giờ viếng này có các phái đoàn chính quyền, ngoại giao, tôn giáo bạn, các đoàn từ các giáo phận trong giáo tỉnh đến kính viếng.

Tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận

Sau một ngày quàn tại Nhà thờ chính toà, đến 20g00, linh cữu của Đức Tổng giám mục Phaolô được di quan vào Trung tâm mục vụ và 21g15 Thánh lễ cầu nguyện cho Đức Tổng Phaolô bắt đầu. Đức cha Giám quản giáo phận Giuse Đỗ Mạnh Hùng chủ tế, đồng tế với ngài còn có 10 Đức cha của các giáo phận và 240 linh mục. Hiệp dâng thánh lễ có khoảng 10 ngàn người, gồm rất đông tu sĩ nam nữ và giáo dân đã tham gia đoàn rước linh cữu Đức Tổng giám mục Phaolô từ Nhà thờ chính toà.

Trong bài giảng lễ, cha Phaolô Vũ Chí Hỷ - nghĩa tử của Đức Tổng giám mục Phaolô- mời cộng đoàn cảm nhận bầu khí của một đêm tĩnh lặng, tràn ngập sầu thương vì Đức Tổng Phaolô ra đi đột ngột. Tuy nhiên, đó không phải là cái chết của ai đó trên bình diện tự nhiên, ở đâu đó... mà là của một người cha của Tổng giáo phận thân yêu, một người rất thân thiết.

Đêm nay còn là một đêm thật lạ. Trong khung cảnh phụng vụ chúng ta cảm thấy toát lên từ cõi tê tái muộn phiền một bầu khí thật linh thánh, một sự bình an trầm lắng ấm áp. Tất cả dường như tập trung vào cây nến Phục sinh, tựa như ánh sáng ngàn thu xua tan mọi quyền lực sự chết, để bừng lên niềm tin yêu hy vọng hòa theo lời của Đức Giêsu vừa được công bố: “Chính Ta là sự sống lại và là sự sống. Ai tin Ta thì dù có chết cũng được sống, và ai sống mà tin Ta sẽ không chết bao giờ”.

Niềm tin ấy giúp chúng ta nhìn mọi thực tại một cách khác biệt. Niềm tin ấy giúp chúng ta vượt lên mọi lẽ thường tình tự nhiên của sự chết để tâm trí đắm chìm vào sự bình an linh thánh đêm nay và để cho linh cữu Đức Tổng Phaolô ở đây dù chết mà vẫn còn có thể quy tụ chúng ta từ muôn nơi, muôn tình huống sống vào sự hiệp thông của cộng đoàn Giáo hội, để không còn ai xa lạ với Chúa và với nhau. Niềm tin ấy còn là nhịp cầu nối liền sự chết và sự sống: chết - tin - và sống. Như thế chết không còn là chết mất, chết hết mà thực sự là cánh cửa mở ra cho một chân trời ý nghĩa cao sâu hơn, kết nối hai bến bờ thế giới, đưa chúng ta vào một cuộc chết đi như thân phận hạt lúa miến chịu biến tan để trổ sinh hoa trái dồi dào hơn cho cuộc sống mới ở nơi Thiên Chúa.

Trong những ngày qua, có nhiều người bảo rằng cái chết của Đức Tổng Phaolô là một cái chết rất đẹp, vẻ đẹp hoạ hiếm vì chưa từng có một giám mục Việt Nam nào qua đời trong cuộc hành hương ad limina, ở ngay thủ đô của Giáo hội hoàn vũ. Đó phải chăng cũng là một vẻ đẹp lành thánh, một hồng ân cao quý, một diễm phúc mà Thiên Chúa tặng ban cho những ai tin tưởng và yêu mến Người... Còn kết thúc nào đẹp hơn, ý nghĩa hơn cho cuộc đời trần thế, cho cuộc hành trình đức tin của một người sống đời dâng hiến, khi tất cả đều quy chiếu vào một điều tốt nhất, và chỉ một điều cần thiết thôi là được tiếp đón Chúa và kết hiệp với Người trong Thánh Thể.

Sau Thánh lễ, nhiều giáo dân và các hội đoàn, các giới còn ở lại bên linh cữu Đức Tổng Phaolô để canh thức cầu nguyện suốt đêm cho đến trước Thánh lễ an táng vào lúc 8g sáng hôm sau, thứ Bảy 17/3.

Thánh lễ an táng Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc

Sáng thứ Bảy 17/3, Thánh lễ an táng cử hành tại Trung tâm mục vụ với sự tham dự của đông đảo tu sĩ nam nữ và giáo dân trong và ngoài giáo phận. Đặc biệt, còn có sự hiện diện của quý vị đại diện chính quyền và đại diện ngoại giao đoàn.

Đúng 8g00, đoàn đồng tế gồm quý Đức cha trong Hội đồng Giám mục và một số quý cha tiến ra lễ đài trong lời nguyện xin tha thiết của Thánh vịnh 118: “Cửa công chính hãy mở cho tôi vào, cho tôi vào tạ ơn Chúa...”

Trước khi bước vào Thánh lễ, Đức Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch HĐGMVN thay lời cho quý Đức cha chính thức nói lời chia buồn với gia đình Tổng giáo phận Sài Gòn - Tp.HCM và tất cả quý Đức cha cùng niệm hương trước linh cữu của Đức Tổng giám mục Phaolô.

Sau đó, cha Phanxicô Xaviê Lê Văn Nhạc, niên trưởng Hội đồng linh mục giáo phận, đọc tiểu sử của Đức Tổng giám mục Phaolô; và cha Phêrô Kiều Công Tùng, chưởng ấn Tòa giám mục, đọc các thư chia buồn của Đức giáo hoàng Phanxicô, của Đức hồng y Parolin, của Bộ Truyền giáo.

Ngay sau đó, Thánh lễ do Đức cha Chủ tịch HĐGMVN chủ tế bắt đầu với bài hát ca nhập lễ, tuyên xưng niềm hy vọng hằng sống: “Tôi tin rằng Đấng cứu chuộc tôi hằng sống và ngày tận thế tôi sẽ từ bụi đất sống lại. Và trong thân thể này tôi sẽ được chiêm ngưỡng Đấng cứu chuộc tôi”.

Sau bài Phúc âm (Gioan 17, 20-26), Đức Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn chia sẻ Lời Chúa với cộng đoàn phụng vụ.

Suy niệm đoạn Tin Mừng này ghi lại lời cầu nguyện của Chúa Giêsu, Đức hồng y Phêrô nói đến bối cảnh của lời cầu nguyện: trước khi đi vào cuộc khổ nạn, trước khi đón nhận thập giá và cái chết, Chúa Giêsu đã cầu nguyện với Chúa Cha, cầu nguyện cho các môn đệ của Người và cho tất cả những ai sẽ tin vào Người nhờ lời rao giảng của các tông đồ. Nói cách khác: trước giờ chết Chúa Giêsu quên đi chính mình để chỉ nghĩ đến mỗi người chúng ta; vì thế lời nguyện của Chúa Giêsu cũng được gọi là lời nguyện của Vị thượng tế. Người cầu nguyện không chỉ với tính cách là con, mà còn với tính cách linh mục, như của lễ sắp hiến tế, nên lời cầu nguyện ấy có một giá trị rất đặc biệt. Vì thế chúng ta tin rằng lời cầu nguyện ấy phải được thực hiện. Và có thể nói, đang thực hiện trong giây phút này.

Trong lời cầu nguyện này, Chúa Giêsu tỏ cho thấy niềm tin mãnh liệt của Người. Chẳng những tin vào thế hệ Người đang đào tạo, mà còn tin vào tương lai, vả cả đến khi Người trở lại nữa. Tin rằng Nước Chúa sẽ được đón nhận và lan tỏa.

Chúa Giêsu tin vào các thế hệ tương lai, dù biết họ có nhiều khuyết điểm, giới hạn, kể cả tội lỗi và sa ngã, như Người đã tin vào các tông đồ và sai đi đến tận cùng thế giới.

Nền tảng của niềm tin ấy là “sự hiệp nhất”. Sự hiệp nhất của Chúa Cha và Chúa Con trong Chúa Thánh Thần. Sự hiệp nhất của Chúa Cha và Chúa Con làm cho các môn đệ hiệp nhất với nhau, và đó là dấu chỉ Người bởi Thiên Chúa Cha mà đến. Bởi thế, hiệp nhất không chỉ là ân ban mà còn là trách nhiệm, vì dựa trên sự hiệp nhất ấy mà lời rao giảng của Giáo hội trở nên đáng tin cậy.

Tiếp theo, Giáo hội đã đón nhận và sống sự loan báo của Chúa Kitô như thế nào? -Giáo hội với tất cả những giới hạn của mình, luôn thể hiện Tin Mừng, lời rao giảng của Chúa và vẫn luôn trung thành với sứ vụ ấy từ 2000 năm nay. Nếu có những lúc rời xa ơn gọi, rời xa con đường của Chúa thì Giáo hội biết cảnh tỉnh. Và Vatican II chính là lời nhắc nhở Giáo hội dừng lại để xét mình và canh tân.

Tới đây, Đức hồng y Phêrô đã trích dẫn và nhấn mạnh tư tưởng của Chân phước Giáo hoàng Phaolô VI trong Thông điệp Ecclesiam Suam; đó là Thông điệp đầu tay của ngài, công bố ngày 06/8/1964, trong bối cảnh của Công đồng Vatican II: “Vào giờ phút này của lịch sử thế giới, sự đối thoại là thái độ mà Hội Thánh cần có khi tiếp xúc với nhân loại... Tin Mừng không quá nuôi ảo tưởng về sự tốt lành của bản tính con người, nhưng cũng không thúc thủ trước sự sa đọa của bản tính con người. Nhận thức có tội lỗi nhưng không thất vọng . Đời sống Kitô giáo khác biệt với đời sống phàm tục. Hội thánh khác biệt với nhân loại, tuy vậy Hội thánh không chống đối nhân loại nhưng kết hợp với họ. Hội thánh sống trong thế giới nhưng không thuộc về thế gian. Hội thánh có một sứ mạng phải thực hiện, một sứ điệp phải loan truyền. Hội thánh có nhiệm vụ loan báo Tin Mừng, do sự uỷ thác của Chúa Kitô cho các thánh tông đồ. Đó là tiền đề dẫn đến sự đối thoại. Hội thánh cần đối thoại với thế giới. Hội thánh trở thành Lời, trở thành sứ điệp, trở thành đối thoại.” Đức Phaolô VI khẳng định rằng đối thoại là đường lối hoạt động của ngài, một hướng đi mà vị tiền nhiệm - thánh Gioan XXIII - đã mở ra: “Đối thoại là một phương thế để đưa sứ điệp Kitô giáo vào tư tưởng của thời đại. Trước khi kêu gọi thế gian trở lại thì cần phải đến gần và lắng nghe thế gian”.

Đức Tổng giám mục Phaolô được đào tạo ở Rôma, trong chính bầu khí của Vaticanô II nên chịu ảnh hưởng của tư tưởng Vaticanô. Trở về Việt Nam ngài áp dụng tư tưởng ấy trong sứ vụ của mình là giảng dạy, rồi làm Giám đốc Chủng viện. Đức Tổng Phaolô gọi đó là “Đối thoại cứu độ”.

Khi đón nhận ý tưởng của Công đồng, ý tưởng trích ra từ Thông điệp Ecclesiam Suam, Đức Tổng giám mục Phaolô đã cảm nghiệm được rằng đó là chân lý và đã sống niềm xác tín đó cho đến giây phút cuối.

Người ta có thể gán cho Đức TGM Phaolô nhiều tính từ (thơ ngây, cấp tiến, đỏ.) nhưng theo lương tâm, Đức hồng y Phêrô bảo rằng đó là một con người sống lý tưởng của mình, xác tín của mình vì nếu không có đối thoại và đối thoại cứu độ thì không có Thiên Chúa, không có ơn cứu độ. Vì xét cho cùng, đối thoại là nếp sống giữa Chúa Cha và Chúa Con trong Chúa Thánh Thần, đối thoại là mầu nhiệm nhập thể làm người, Thiên Chúa đến với con người, chấp nhận thân phận con người.

Theo từ ngữ đối thoại - colloquium: “loqui” là nói, “co” là cùng; là nói với nhau, có nói, có nghe, có trao đổi để làm sáng tỏ vấn đề. Không được có thái độ loại trừ, kết án, thì mới có thể chia sẻ Tin Mừng, nói về vẻ đẹp của Tin Mừng; Giáo hội phải sống thái độ đối thoại thì người ta mới có thể tin vào Giáo hội.

Cuối cùng, nếu có thể thay lời của Đức Tổng giám mục Phaolô nói với mọi người chỉ một câu, thì theo Đức hồng y Phêrô, ngài sẽ lấy câu nói của Thánh tông đồ Phaolô: “Tôi đã chiến đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin” (2Tm 4,7).

Sau lời nguyện hiệp lễ, trước linh cữu của Đức Tổng Phaolô, cha Inhaxiô Hồ Văn Xuân thay mặt cộng đoàn Dân Chúa nói lời từ biệt vị cha chung của giáo phận.

Tiếp theo, Đức cha Giám quản Giuse Đỗ Mạnh Hùng, trưởng ban tổ chức tang lễ, bày tỏ lòng biết ơn Đức Thánh Cha Phanxicô, cám ơn giới chức chính quyền và ngoại giao, cám ơn các thành phần Dân Chúa trong và ngoài giáo phận, cùng quý khách và nhiều người đã hiệp thông, giúp đỡ bằng nhiều cách trong tang lễ của Đức Tổng Giám mục Phaolô.

Sau khi Đức cha Antôn Vũ Huy Chương, giám mục giáo phận Đà Lạt, cử hành nghi thức phó dâng và từ biệt, linh cữu được di chuyển vào Nhà nguyện Tiểu Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn để Đức Tổng Giám mục Phaolô an nghỉ bên cạnh phần mộ của Đức cố Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình. Nghi thức tại phần mộ do Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm, giám mục giáo phận Mỹ Tho, chủ sự. 

Trích Tập san Hiệp Thông / HĐGM VN, Số 106 (Tháng 5 & 6 năm 2018)