Thông cáo Tòa Thánh: Đức Thánh Cha Phanxicô trả lời về hôn nhân đồng tính

WHĐ (6.11.2020) – Đức Tổng Giám mục Marek Zalewski, Đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam, đã gửi đến Hội đồng Giám mục Việt Nam một văn bản (bằng tiếng Ý) ghi lại những lời nhận định của Đức Thánh Cha (bằng tiếng Tây Ban Nha) trong cuộc phỏng vấn vào năm 2019, trong đó có một số phần chưa được phổ biến, thì mới đây đã được tung ra trong một đoạn phim tư liệu của Afineevsky.

Những lời nhận định này của Đức Thánh Cha không đề cập đến Học thuyết Giáo Hội Công Giáo về hôn nhân và gia đình. Bí tích Hôn nhân, cũng như định nghĩa hôn nhân theo luật dân sự, luôn luôn là việc giữa người nam và người nữ.

Tài liệu này cống hiến một số điểm hữu ích, với mong muốn trình bày một cách hiểu thích đáng về những tuyên bố của Đức Thánh Cha.

* * *

Trong những ngày qua, một số khẳng định trong phim tư liệu “Phanxicô”, của đạo diễn Evgeny Afineevsky, đã gây nên những phản ứng và cách giải thích khác nhau. Vì thế, xin được trình bày một số yếu tố hữu ích, theo ý muốn của Đức Thánh Cha, giúp hiểu biết cách thích đáng những tuyên bố của ngài.

Hơn một năm trước, trong một buổi phỏng vấn, Đức Thánh Cha Phanxicô đã trả lời hai câu hỏi riêng biệt ở hai lúc khác nhau, thế rồi chúng đã được biên tập và xuất bản trong đoạn phim nói trên, thành như một câu trả lời duy nhất mà không hề đề cập đến bối cảnh của nó, điều đó đã gây nên những lẫn lộn, bối rối. Điều đầu tiên Đức Thánh Cha đã nói liên quan đến vấn đề mục vụ: trong gia đình, tuyệt đối đừng bao giờ kỳ thị những đứa con có xu hướng tính dục đồng giới. Những lời liên quan đến vấn đề này đó là: «Las personas homosexuales tienen derecho a estar en familia; son hijos de Dios, tienen derecho a una familia. No se puede echar de la familia a nadie ni hacerle la vida imposibile por eso» [“Những người đồng tính luyến ái có quyền sống trong gia đình; họ là con Thiên Chúa, họ có quyền có một gia đình. Không thể loại trừ bất kỳ ai ra khỏi gia đình, hay khiến cho đối với người này đời sống là không thể vì lý do đó”].

Đoạn văn sau đây của Tông huấn Hậu Thượng hội đồng về tình yêu trong gia đình Amoris laetitia (2016) có thể soi sáng cho ý trên: “Cùng với các Nghị phụ Thượng Hội đồng, tôi đã xem xét hoàn cảnh của các gia đình sống kinh nghiệm trong nhà mình có người mang xu hướng đồng tính, một kinh nghiệm không dễ dàng đối với cha mẹ cũng như con cái. Vì vậy, trước hết chúng tôi muốn khẳng định lại rằng mọi người, không phân biệt khuynh hướng tính dục, phải được tôn trọng theo phẩm giá của họ và phải được đón nhận với lòng kính trọng, hết sức tránh “mọi dấu hiệu kỳ thị bất công” và nhất là mọi hình thức gây hấn và bạo lực. Còn đối với gia đình thì cần bảo đảm một sự đồng hành trân trọng, để người có xu hướng đồng tính có thể nhận được sự trợ giúp cần thiết, để họ hiểu và thi hành trọn vẹn thánh ý Thiên Chúa trên cuộc đời của mình” (số 250).

Còn câu hỏi tiếp theo của cuộc phỏng vấn thì liên quan đến một luật địa phương tại Argentina mười năm trước gọi là «matrimonios igualitarios de parejas del mismo sexo» [“các cuộc hôn nhân bình đẳng của các cặp đồng tính”] và liên quan đến những đối chứng phản kháng của Đức Tổng Giám mục Buenos Aires khi đó. Về vấn đề này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã khẳng định rằng «es una incongruencia hablar de matrimonio homosexual» [“thật không hợp lý khi nói về hôn nhân đồng tính”], trong bối cảnh cụ thể như thế, ngài đề cấp đến quyền của những người này, họ có quyền được pháp luật bảo vệ, nên ngài nói thêm: «lo que tenemos que hacer es una ley de convivencia civil; tienen derecho a estar cubiertos legalmente. Yo defendí eso» [“việc chúng ta phải làm là tạo ra một đạo luật về sự chung sống dân sự; họ có quyền được pháp luật bảo vệ. Tôi đã ủng hộ điều này”].

Trong cuộc phỏng vấn năm 2014 Đức Thánh Cha đã phát biểu: “Hôn nhân là việc giữa một người nam và một người nữ. Các nhà nước dân sự muốn biện minh cho việc kết hiệp dân sự để điều chỉnh những tình huống khác nhau của việc chung sống, được thúc đẩy bởi đòi hỏi phải điều chỉnh những tương quan kinh tế giữa con người với nhau, chẳng hạn như bảo đảm có được sự hỗ trợ y tế. Đó là những thỏa thuận chung sống có bản chất khác nhau mà tôi không thể liệt kê hết được. Cần phải xem xét và đánh giá các trường hợp khác nhau trong chính sự đa dạng của chúng”.

Do đó hiển nhiên là Đức Thánh Cha Phanxicô đã đề cập đến những quy định cụ thể của nhà nước, chứ không hề nói về giáo thuyết của Hội Thánh, giáo thuyết mà ngài đã xác nhận nhiều lần trong những năm qua.