SỰ THA THỨ - PHÉP THỬ CỦA TÌNH YÊU VÀ LÒNG CHUNG THỦY TRONG HÔN NHÂN

Tác giả: Aug. Trần Cao Khải

WHĐ (14.8.2020) – Có thể nói, tất cả những ai đã trải qua đời sống hôn nhân gia đình đều có chung một nhận định này là, tha thứ là một việc làm khó khăn nhất mà họ phải thực thi khi xảy ra sự cố bất đồng giữa hai vợ chồng. Chính vì mức độ khó khăn đặc biệt đó mà nhiều cặp đôi đã phải ly thân hoặc ly hôn. Lý do chủ yếu chỉ là vì họ không thể tha thứ cho nhau sau cãi vã mâu thuẫn. Nhiều người đã không ngần ngại nói rằng càng yêu, càng gắn bó với nhau thì khó tha thứ cho nhau. 

Thực vậy, tha thứ luôn là thử thách khó khăn nhất của hôn nhân. Tha thứ được mô tả là hình thức tối thượng của tình yêu, bởi nó kiểm tra độ sâu sắc, sức mạnh tình cảm của một cặp đôi. Sự tha thứ được ví như một nghệ thuật có thể khiến ai đó phải mất cả đời để có thể thành thạo, một điều mà con người không ngừng học hỏi trong cả cuộc đời mình.

Nữ tiến sĩ Nathalie Sommer, một chuyên gia về quan hệ hôn nhân của Đại học Yale, Mỹ, nhận định rằng tha thứ là một trong những khía cạnh quan trọng và khó khăn nhất của một mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu chúng ta muốn có một mối quan hệ thực sự sâu sắc, mỗi người buộc phải học cách tha thứ. [1]

Tha thứ trong cuộc sống hôn nhân và trong quan hệ vợ chồng luôn là một thách đố khiến chúng ta phải luôn tỉnh táo, thông minh và đầy bản lãnh để học tập và thực hành nghệ thuật này mỗi khi xảy ra xung đột mâu thuẫn.

Tuy nhiên, xét về mặt thực tế, chúng ta sẽ phát hiện ra có những điều tưởng chừng như là tha thứ nhưng thực ra không phải vậy. Chẳng hạn, tha thứ không phải là miễn chuẩn trách nhiệm cho người có lỗi; tha thứ không đòi hỏi người có lỗi phải thể hiện lòng hối lỗi và đền bù; tha thứ cũng không phải là thừa nhận mình sai; tha thứ không phải là hòa giải vv. [2]

Vậy câu hỏi đặt ra là sự tha thứ theo đúng nghĩa phải như thế nào?

I.- THẾ NÀO LÀ THA THỨ?

1.1. LM Giuse Đỗ Văn Thụy, trong cuốn “Tân Phúc Âm Hóa Lòng Tha Thứ” đã diễn giải về khái niệm của tha thứ, như sau:

Tha thứ là một trong những khái niệm mà chúng ta luôn cho rằng mình có thể định nghĩa, nhưng khi được hỏi, chúng ta lại ngập ngừng. Vậy chúng ta hãy thử định nghĩa sự tha thứ như thế nào?

Theo Edward M.Hallowell, “Tha Thứ là từ bỏ giận dữ oán thù”.

Với từ gốc Hy Lạp thì có nghĩa là “làm cho tự do”, như trong “trả tự do cho người nô lệ”. Trớ trêu thay, khi chúng ta tha thứ, người nô lệ mà chúng ta trả tự do là chính bản thân mình. Chúng ta giải thoát bản thân ra khỏi tình trạng nô lệ cho lòng căm thù.

Như vậy, để tha thứ, chúng ta phải từ bỏ lòng oán thù hay sự giận dữ. Không phải chúng ta quên, phớt lờ hay bỏ qua cho bất cứ ai hoặc bất cứ việc gì. Chúng ta chỉ phải từ bỏ sự giận dữ và oán thù của mình. Chỉ cần làm như thế nhưng dường như chúng ta cũng không thể làm được, nhất là khi bị tổn thương quá nặng nề. [3]

1.2. Trong bài viết có tựa đề “Hãy biết tha thứ”, một tác giả thuộc Viện Tâm Lý Học đã đưa ra khái niệm khác về tha thứ, như sau:

Tha thứ là gì? Tha thứ không phải là một cảm giác, tha thứ là cách thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực nhanh nhất, hiệu quả nhất. Tha thứ làm chúng ta dễ chịu hơn, nhẹ nhõm hơn, đó là một lựa chọn quan trọng và khó khăn để quên đi những điều không hay xảy ra. nó sẽ giải thoát ta ra những u buồn, sợ hãi trong lòng. Sau khi bạn tha thứ, bạn không phải để xóa bỏ sai lầm mà để thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực tâm trí, cũng chính là bạn đang giải phóng tự do cho chính mình. Trút bỏ những tổn thương, cứ để thời gian làm mờ vết sẹo ấy, bạn sẽ thấy, tha thứ là cách tốt nhất để tâm hồn thanh thản. [4]

1.3. Riêng Từ điển Công Giáo, thì định nghĩa như sau: Tha là bỏ qua lỗi lầm của người khác; thứ là tha cho người có lỗi. Tha thứ là bỏ qua, không còn để ý đến sai phạm của người khác. Tha thứ là sẵn sàng bỏ qua những tức giận, bực bội, thù oán, không còn trách cứ, trừng phạt người đã xúc phạm đến mình hay đến người khác.

Hiệu quả của sự tha thứ là đem lại bình an, hạnh phúc, tạo nên sự an hòa cho mọi người.

Ơn cứu chuộc được ban cho nhân loại qua sự tha thứ và lòng thương xót của Thiên Chúa nhờ Đức Ki-tô (x. Lc 7,36-50; Ga 8,1). Sự tha thứ này được trao lại cho Hội thánh qua các Tông đồ (x. Mt 18,18) và được Hội thánh thực hiện nhờ Bí tích Hòa Giải. Ngoài ra, Chúa Giê-su còn đòi buộc con người phải tha thứ cho nhau như Người đã làm (x. Mt 18,35). [5]

Xét như vậy, ta thấy rằng sự tha thứ trong đời sống con người nói chung và trong hôn nhân gia đình nói riêng là một bằng chứng của một tình thương đích thực, đồng thời đó cũng là điều kiện cần thiết nhằm duy trì mối quan hệ bền vững giữa người với người.

Khi ra tòa xin ly hôn, thường đôi bạn nói rằng họ không hợp nhau. Thực ra, xét sâu xa hơn thì trong nhiều trường hợp, lý do chủ yếu vẫn là một trong hai bạn hay cả hai bạn không muốn tha thứ cho nhau. Trên đời này, không có một con người nào hoàn hảo, cũng không có một cuộc hôn nhân nào toàn bích cả.

Thánh Gia-cô-bê đã viết: “Tất cả chúng ta thường vấp ngã” (Gc 3,2). Vì thế trong đời sống vợ chồng, không ai là không mắc lỗi lầm và không ai có thể tránh được bất hòa, mâu thuẫn, xung khắc nhau. Ông bà thường nói, chén bát còn có thể va chạm huống cho là con người “bá nhân bá tính”. Cho nên vấn đề là khi người ta xúc phạm hay làm tổn thương nhau, người ta có đủ can đảm tha thứ cho nhau không.

Ở đây, chúng ta nhận ra hai khía cạnh căn bản của tha thứ: - Tha thứ là bằng chứng về một tình yêu đích thực và - Tha thứ là điều kiện giúp hôn nhân bền vững.

II.- THA THỨ CHỨNG MINH TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC

Một danh nhân đã nói, “Không thể có tình yêu nếu không có tha thứ. Không thể tha thứ nếu không có tình yêu” (Bryant McGill).

Quả thực tha thứ và yêu thương là cặp đôi gắn bó với nhau như hình với bóng. Khi hai người chấp nhận tha thứ cho nhau mỗi khi họ xúc phạm hay làm tổn thương nhau, thì điều đó chứng tỏ họ còn yêu nhau và yêu nhau thực tình. Ngược lại, nếu hai người cứ khăng khăng bảo vệ ý kiến và quan điểm riêng của mình mà không thể hiện lòng bao dung, tha thứ cho bạn đời, thì điều đó chứng tỏ tình yêu giữa hai vợ chồng có “vấn đề”.

Ông bà ta thường nói “Thương nhau chín bỏ làm mười”. Thực vậy, chỉ có lòng khoan dung mới giúp cho đôi bạn giữ được tình yêu nồng ấm, duy trì được sự trung thành lâu dài, gia tăng được sự tin tưởng cần thiết, nhờ đó dù gặp nhiều sóng gió và thử thách trên đời, đôi bạn vẫn song hành với nhau cho đến cuối đời.

Người ta nói rằng, hôn nhân không phải là luống hồng nhưng là bãi chiến trường. Điều đó có nghĩa là cuộc sống vợ chồng không phải lúc nào cũng êm ả như mặt nước hồ thu. Trái lại, mỗi người phải chiến đấu với chính mình, với tính kiêu căng, ích kỷ, tự mãn, nóng giận, hẹp hòi của cá nhân mình, đồng thời phải thích nghi với bạn đời khác tính khác nết của mình. Tình yêu luôn là yếu tố hóa giải mọi bất đồng: “Yêu nhau trăm sự chẳng nề, một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng” (Ca dao VN). Nữ diễn giả nổi tiếng người Mỹ Louise Hay đã nói như sau: “Tình yêu thương luôn là biện pháp để chữa lành mọi vết thương. Và con đường dẫn đến tình yêu thương là sự tha thứ.Tha thứ hòa tan oán ghét”.

Thực vậy, tha thứ được mô tả là hình thức tối thượng của tình yêu, bởi nó kiểm tra độ sâu sắc, sức mạnh tình cảm của một cặp đôi. Sự tha thứ được ví như một nghệ thuật có thể khiến ai đó phải mất cả đời để có thể thành thạo, một điều mà con người không ngừng học hỏi trong cả cuộc đời mình.

Tha thứ không có nghĩa là yếu đuối, nhượng bộ. Trái lại, nó cho thấy sức mạnh của chính mỗi người, khiến họ trở nên mạnh mẽ hơn. Tha thứ là biểu hiện của một tình yêu vô điều kiện, nếu không có điều đó, sẽ rất khó để các cặp đôi có thể vượt qua những cơn bão, hay những trở ngại trong mối quan hệ. [1]

III.- THA THỨ LÀ ĐIỀU KIỆN CỦA HÔN NHÂN BỀN VỮNG

Ai trong chúng ta cũng đều biết rằng hôn nhân không phải là một đóa hoa hồng xinh đẹp mà là một cuộc chiến cam go, trong đó hai bạn nam nữ là những chiến binh cực kỳ dũng cảm. Cuộc sống sau đám cưới là những chuỗi ngày phải đấu tranh gian khổ để duy trì hạnh phúc, bình an trong gia đình. Sớm muộn người ta sẽ phải trải qua những lúc “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” hay những tình huống dở khóc dở cười “ông nói gà, bà nói vịt”, “trống đánh xuôi kèn thổi ngược” vv…

Tác giả Dale Carnegie trong quyển “Tâm lý vợ chồng” khi đề cập đến những va chạm hằng ngày xảy ra trong cuộc sống lứa đôi đã viết như sau: “Cuộc sống vợ chồng là một cuộc sống tế nhị, con người khi lập gia đình phải hiểu được những khó khăn, phiền phức trong cuộc sống lứa đôi đó, mới có thể mang lại cho nhau nguồn hạnh phúc chân thật đúng như lòng mình mong muốn. Yêu tức là thừa nhận, yêu là tha thứ, đó là một chuyện đương nhiên không ai không biết, nhưng không phải vì thế mà câu chuyện vợ chồng trở thành đơn giản, mọi người đều thừa biết là thế, song cuộc sống vợ chồng vẫn là một cuộc sống phiền toái luôn luôn phức tạp…”.

Một trong những điều kiện quan trọng nhất để duy trì hôn nhân bền vững, đó là phải biết tha thứ cho những lầm lỗi của nhau. Người xưa nói, lỗ nhỏ đắm thuyền, một hành vi thiếu khoan dung, quảng đại dù nhỏ cũng có thể gây cuộc hôn nhân của đôi bạn bị chao đảo, mất hướng. Một hành vi cố chấp, cứng cỏi, thiếu khoan nhượng có thể làm tan vỡ cả một công trình mà hai người mất bao thời gian xây dựng, vun đắp. Vì vậy, có người đã nói: “Người không biết tha thứ phá gãy cây cầu mà chính mình phải đi qua” (George Herbert).

Thực vậy, theo một bài báo có tựa đề “Ba bí quyết tha thứ để giữ hạnh phúc gia đình” [6] thì khi tỷ lệ ly hôn vẫn tiếp tục tăng, để duy trì và bảo vệ hạnh phúc gia đình, các cặp vợ chồng hãy chọn một quy tắc đơn giản, đó là tha thứ. Đây là điều tốt nhất có thể làm và thực sự là cách duy nhất giữ cho hôn nhân vẫn còn nguyên vẹn cho đến cuối cuộc đời.

 Cũng theo bài báo trên, tha thứ là quá trình tự nguyện và có chủ ý. Ta không thể tìm thấy sự tin tưởng nếu không sẵn lòng tha thứ cho bạn đời. Đó là yếu tố quan trọng giúp ta vượt qua những tan vỡ và chữa lành vết thương tình cảm bằng nhiều cách. Đặc biệt, trong hôn nhân, tha thứ còn truyền cảm hứng cho tình yêu.

Hàn gắn niềm tin bị đổ vỡ bắt đầu từ tha thứ. Nếu muốn vãn hồi cuộc hôn nhân đang gặp “nguy hiểm”, ta cần biết tha thứ. Nếu chỉ biết bám víu vào niềm tin đã mất, ta sẽ bị sa lầy, nhưng nếu có thể tha thứ cho lỗi lầm của bạn đời, ta lại nhanh chóng có được niềm tin để không kết thúc cuộc hôn nhân.

IV- NHỮNG HOA QUẢ CỦA SỰ THA THỨ

Lợi ích trước mắt của sự tha thứ trong đời sống hôn nhân gia đình, đó là điều đó đem lại bình an và hạnh phúc cho đôi bạn. Văn hào Alfred Musset đã nói: “Trong tình yêu, niềm khoái lạc nhất là lúc làm lành với nhau sau khi cãi vã”.

Khi hai người chấp nhận hòa giải và tha thứ cho nhau thì tình yêu sẽ bừng sáng trở lại và cuộc sống trở nên dễ chịu hơn trước. Quả thực, tha thứ làm chúng ta dễ chịu hơn, nhẹ nhõm hơn, đó là một lựa chọn quan trọng và khó khăn để quên đi những điều không hay xảy ra. nó sẽ giải thoát ta ra những u buồn, sợ hãi trong lòng.

Sau khi ta tha thứ, ta không phải để xóa bỏ sai lầm mà để thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực tâm trí, cũng chính là ta đang giải phóng tự do cho chính mình. Trút bỏ những tổn thương, cứ để thời gian làm mờ vết sẹo ấy, ta sẽ thấy tha thứ là cách tốt nhất để tâm hồn thanh thản.

Đối với Ki-tô hữu, tha thứ là lệnh truyền của Chúa. Nếu chúng ta biết tha thứ cho nhau, thì đó là chúng ta đang thực hành điều mà Chúa mong đợi nơi mỗi gia đình, nơi mỗi đôi vợ chồng. Chúng ta tha thứ để được-thứ-tha.

Thánh Phao-lô đã khuyên nhủ tín hữu như sau: “Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển lựa, hiến thánh và yêu thương. Vì thế, anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa và nhẫn nại. Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em người này có điều gì phải trách móc người kia. Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cũng vậy, anh em phải tha thứ cho nhau” (Cl 3, 12-13).

Đức thánh GH Gio-an Phao-lô II trong Tông huấn về những bổn phận của gia đình Kitô hữu đã khuyên nhủ chúng ta như sau: “Chỉ có một tinh thần hi sinh cao cả mới giúp gìn giữ được và kiện toàn được sự hiệp thông gia đình. Thực vậy, sự hiệp thông này đòi hỏi mọi người và mỗi người biết quảng đại và mau mắn mở lòng ra để thông cảm, bao dung, tha thứ cho nhau, và hòa giải với nhau. Không có gia đình nào mà không biết rằng sự ích kỷ, những bất hòa, những căng thẳng, những xung đột đã làm hại cho sự hiệp thông gia đình biết chừng nào, và đôi khi còn có thể làm tiêu tan sự hiệp thông ấy: chính từ đó mà xuất phát muôn vàn hình thức chia rẽ khác nhau trong đời sống gia đình”.

Thánh Phao-lô luôn khuyên nhủ chúng ta sống bí tích và mầu nhiệm hôn nhân dựa trên mẫu mực tình yêu và mối tương quan gắn bó giữa Chúa Ki-tô và Hội thánh. Đức Ki-tô đã yêu thương Hội thánh, đã hiến mình vì Hội thánh, đã chăm sóc, nuôi dưỡng Hội thánh, đã hy sinh cứu chuộc Hội thánh thế nào thì vợ chồng cũng phải sống và đối xử với nhau như vậy.

Một cách cụ thể, thiết thực hơn, tình yêu trong hôn nhân Ki-tô hữu cũng phải phỏng theo lòng mến Ki-tô giáo, là điều mà thánh Phao-lô đã nhắc nhở trong thư 1Cor: “Lòng mến thì nhẫn nhục, hiền hậu, không ghen tương, không vênh vang, không tự đắc, không làm điều bất chính, không tìm tư lợi, không nóng giận, không nuôi hận thù, không mừng khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy điều chân thật. Lòng mến tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả, chịu đựng tất cả…” (x. 1Cor 13, 4-7).

Thiết nghĩ, sống trọn vẹn lòng mến như thế, tức là phải hy sinh, phải từ bỏ chính mình, phải quảng đại bao dung, phải biết tha thứ, phải chấp nhận cái chết-vì-yêu như Đức Ki-tô. Xây dựng trên nền tảng tình yêu ấy, cuộc hôn nhân của chúng ta sẽ bền vững và hạnh phúc lâu dài ./.

_________________

[1] https://vnexpress.net/tha-thu-thu-thach-kho-khan-nhat-cua-hon-nhan-4140238.html

[2] LM Giuse Đỗ Văn Thụy – Tân Phúc Âm Hóa Lòng Tha Thứ - NXB Tôn Giáo – 2015 trang 21-24

[3] LM Giuse Đỗ Văn Thụy Sđd trang 27

[4] http://nghethuatsong.com.vn/v409/hay-biet-tha-thu.html

[5] Mục từ Tha Thứ - Từ điển Công Giáo – HĐGMVN/ UBGLĐT – NXB TG trg 783

[6] https://doanhnhansaigon.vn/di-nghi-viet/3-bi-quyet-tha-thu-de-giu-hanh-phuc-gia-dinh-1067610.html