Ngày 04 tháng 12
THÁNH GIOAN ĐAMAS, LINH MỤC, TIẾN SĨ HỘI THÁNH
Thánh Gioan chào đời tại thành Đamas nước Syria, trong một gia đình Kitô hữu gốc Ả Rập có thế lực. Ngay khi còn trẻ, Gioan đã được kế thừa từ cha mình chức vụ quản lý tài chính của triều đình Caliph. Tuy nhiên, sau khi học xong triết học và thần học tại Constantinople dưới sự hướng dẫn của Đan sĩ Cosma, ngài bị bắt đem về Syria như một người nô lệ, đây là biến cố có ý nghĩa quyết định cho đời ngài. Chẳng bao lâu sau, Gioan từ bỏ đời sống nơi triều đình để dấn thân vào đời sống đan tu.
Chọn nếp sống khổ hạnh
Khoảng vào năm 700, Gioan quyết định bước vào đời sống khổ hạnh. Sau khi từ bỏ mọi sự, phân phát của cải cho người nghèo, trả tự do cho các người hầu rồi đi bộ hành hương khắp miền Palestine, ngài gia nhập Đan viện Thánh Saba, một đan viện ở giữa Giêrusalem và Bêlem. Nơi đây, Gioan trở thành đan sĩ cùng với anh trai mình, sau này là Giám mục thành Mayoune. Sau đó, Thầy Gioan được truyền chức linh mục và đảm nhiệm sứ vụ giảng thuyết chính tại Vương cung thánh đường Mộ Thánh ở Giêrusalem. Phần lớn cuộc đời ngài gắn bó với nơi này, ngài nuôi dưỡng đức tin của mình bằng suy gẫm, cầu nguyện cá nhân và kết hợp với đời sống của Giáo hội, nơi chính ngài đã để lại những đóng góp to lớn qua nhiều bản văn, các công trình thần học và tác phẩm thi ca.
Nhà thần học bảo vệ việc tôn kính ảnh tượng thánh
Vào thời Gioan Đamas, các ảnh tượng thánh chưa được phổ biến trong đời sống Kitô hữu do truyền thống Cựu ước cấm tạc vẽ hình ảnh Thiên Chúa. Đặc biệt, Hoàng đế Byzantin Lêô Isauric phát động cuộc bách hại nghiêm khắc chống lại việc tôn kính ảnh tượng. Thánh Gioan được Đức Giáo hoàng Grêgôriô III trao phó, đã trở thành người bảo vệ không mệt mỏi trước phong trào bài ảnh tượng, và ngài dùng thần học như một “vũ khí” chính trong cuộc hộ giáo này. Lập luận của ngài là một trong những nền tảng của đức tin Kitô giáo dựa trên mầu nhiệm Nhập thể: Chính Thiên Chúa đã trở nên người phàm, Đấng vô hình đã trở nên hữu hình bằng xương bằng thịt. Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI đã nhắc lại trong bài giáo lý tại buổi tiếp kiến chung ngày 06 tháng 5 năm 2009 rằng Thánh Gioan Đamas là “người đầu tiên phân biệt giữa việc thờ phượng và tôn kính trong phụng vụ Kitô giáo công khai cũng như riêng tư: việc thờ phượng chỉ dành cho Thiên Chúa, còn việc tôn kính thì có thể sử dụng hình ảnh để hướng lòng trí về Đấng được diễn tả qua hình ảnh ấy”.
“Thánh Tôma của Đông phương”
Thánh Gioan Đamas không chỉ nổi tiếng vì vốn kiến thức thần học sâu rộng, ngài còn được mệnh danh là “Thánh Tôma của Đông phương”, vì thế ngài được Đức Lêô XIII tuyên phong là Tiến sĩ Hội thánh vào năm 1890. Tác phẩm chính của ngài là De Fide orthodoxa (Về đức tin chính thống), một tổng hợp độc đáo tư tưởng của các Giáo phụ Hy Lạp và các quyết nghị về giáo lý của các Công đồng thời đó, cho đến nay vẫn là điểm tham chiếu quan trọng cho thần học Công giáo và Chính thống giáo. Ngài còn để lại tác phẩm De haeresibus trình bày những lạc giáo lan rộng trong thời ngài. Những luận thuyết của Thánh Gioan Đamas, cùng với Thánh Germain thành Constantinople, tiếp tục có giá trị tại Công đồng Nicêa II năm 787, ngay cả khi ngài đã qua đời.
Phép lạ bàn tay
Theo một niềm tin khá phổ biến, Thánh Gioan Đamas đã nhận được một phép lạ đặc biệt nhờ Đức Trinh nữ Maria. Khi còn làm việc ở triều đình, có lần ngài bị vu cáo phản loạn và bị kết án chặt đứt bàn tay phải, bấy giờ ngài tha thiết cầu nguyện trước ảnh tượng Đức Mẹ, và Mẹ đã cho tay ngài được lành lặn cách nhiệm mầu. Để tạ ơn, ngài đã cho làm một bàn tay bằng bạc và gắn vào tượng Đức Mẹ, từ đó hình thành lòng sùng kính Đức Mẹ với ba bàn tay trong truyền thống Đông phương.
Đây là lời cầu nguyện của Thánh Gioan Đamas kính dâng Đức Mẹ:
“Kính mừng Mẹ Maria, niềm hy vọng của các Kitô hữu! Xin đón nhận lời khẩn cầu của một tội nhân yêu mến Mẹ tha thiết, hết lòng tôn kính Mẹ và đặt trọn nơi Mẹ niềm hy vọng cứu rỗi. Con được sống nhờ những ơn phúc của Mẹ, và Mẹ là bảo đảm chắc chắn cho phần rỗi của con. Vì thế, con nài xin Mẹ giải thoát con khỏi gánh nặng tội lỗi, xua tan bóng tối tâm hồn, tháo cởi những ràng buộc trần thế, đẩy xa các cám dỗ, và hướng dẫn cuộc đời con, để nhờ Mẹ và dưới sự dẫn dắt của Mẹ, con đạt tới hạnh phúc đời đời trên Thiên đàng.”
Maria Hải Châu, SSS
Chuyển ngữ từ: vaticannews.va/fr
