LỜI CHỦ CHĂN GIÁO PHẬN VĨNH LONG THÁNG 10/2023
DUY TRÌ HIỆP
NHẤT TRONG KHÁC BIỆT
Kính
gởi Quý Cha, quý Tu sĩ nam nữ và tất cả anh chị em Giáo phận Vĩnh Long.
Thưa
anh chị em, trong năm nay chúng ta sẽ chọn mười hai đề tài dựa theo chủ đề mục
vụ năm 2022 của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam: Đồng hành với người trẻ trong đời
sống Giáo hội và xã hội. Giáo phận Vĩnh Long, trong Gợi ý Mục vụ lần X, sẽ nói
về Hiệp thông: Duy trì Hợp nhất trong Khác biệt được trích trong Hiến Chế Tín
Lý về Giáo Hội (Lumen Gentium), Hiến Chế Mục Vụ về Giáo Hội trong Thế
Giới Ngày Nay (Gaudium et Spes), Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo
(GLHTCG) và Thư gửi các Giám mục của Giáo hội Công giáo về một số khía cạnh của
Giáo Hội của Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, ngày 28 tháng 5 năm 1992.
1.
Hiện tượng Khác biệt
a)
Các Giáo Hội khác nhau. Sự đa dạng là một sự kiện trong lịch sử Giáo Hội. Dựa
vào lịch sử Giáo Hội sơ khai, chúng ta thấy có sự đa dạng phát sinh từ sự phát
triển sinh hoạt của các cộng đoàn trong các bối cảnh khác nhau của cuộc sống.
Sau Lễ Hiện Xuống, khi Kitô giáo bắt đầu lan rộng khắp thế giới, các cộng đồng
đầu tiên tự tổ chức theo nhiều khuôn mẫu khác nhau, đảm nhận những thách thức
cụ thể mà họ gặp phải, tùy theo địa điểm và thời gian. Sách Tân Ước viết ra sự
đa dạng trong tổ chức và hoạt động của các cộng đoàn Kitô hữu đầu tiên này; các
cộng đồng đó sống ở Giêrusalem và Giuđêa, Antiôkhia, Êphêxô, Rôma, Galát hay
Maxêđônia không giống nhau. Mỗi cộng đoàn có lối sống văn hóa khác nhau, nhưng
họ tin rằng có một Giáo hội duy nhất của Chúa Kitô, một Giáo hội thiết lập sự
hiệp nhất của họ.
Trong
lịch sử Giáo Hội, qua dòng thời gian, chúng ta còn thấy ngoài Giáo Hội Công
Giáo, còn xuất hiện các Giáo Hội Chính Thống (1054), Tin Lành (Tk XVI), Anh
Giáo (Tk XVI) … Rất đa dạng. Nhưng mọi người đều tin rằng Giáo Hội của Chúa
Kitô là một và ở mọi nơi đều giống nhau, bất chấp những thành tựu cụ thể khác
nhau mà Giáo Hội nhận được ở những nơi khác nhau. Cuộc sống của các Giáo Hội
khác nhau cho thấy một cách dứt khoát rằng sự hiệp nhất Giáo Hội không có nghĩa
là sự đồng nhất, nhưng trái lại, bao hàm sự đa dạng.
b)
Tình trạng đa phức này cũng được nhận ra trong các thực tại đa dạng, hoặc là
nơi các tác vụ, các đoàn sủng, các lối sống, và các hình thức tông vụ ở trong
mỗi Giáo Hội địa phương, hoặc là nơi những truyền thống phụng vụ cũng như văn
hóa khác nhau giữa các Giáo Hội địa phương. “Có nhiều đặc sủng khác nhau,
nhưng chỉ có một Thần Khí. Có nhiều việc phục vụ khác nhau, nhưng chỉ có một
Chúa. Có nhiều hoạt động khác nhau, nhưng vẫn chỉ có một Thiên Chúa làm mọi sự
trong mọi người” (1Cor 12, 4-6) (x. Lumen Gentium, số 23).
2.
Trách nhiệm hiệp nhất
Dĩ
nhiên, sự đa dạng xuất hiện như một công việc của Chúa Thánh Thần, Đấng hướng
dẫn Giáo Hội và giữ Giáo Hội trong sự hiệp nhất, xuyên suốt lịch sử và trong
các bối cảnh văn hóa xã hội khác nhau trên thế giới. Sự hiệp nhất của Giáo Hội
là hiệp thông, ngụ ý rằng sự đa dạng không bao giờ được nghiền nát bởi tiêu
chuẩn hóa (dù là Giáo lý hay Mục vụ) nhưng được tích hợp vào một sự hiệp nhất
đa dạng và năng động, phát triển theo địa điểm : bên trời Âu, cũng như bên trời
Á và thời gian: quá khứ, hiện tại và tương lai. Như đã nói hiệp nhất Giáo Hội
không gây trở ngại cho sự đa dạng, nhưng cũng nên có một sự hiệp nhất nào đó
dành cho tất cả mọi thành phần cùng tuyên xưng danh Chúa. Đây là trách nhiệm
Đức Giáo Hoàng, Đấng kế vị thánh Phêrô, vị cha chung của Giáo Hội Công Giáo.
Ngài phó thác một phần trách nhiệm cho các Giám mục địa phương ở khắp nơi trên
thế giới, và cho hết mọi người trong Giáo Hội. Tất cả đều có trách nhiệm kêu
mời, đóng góp vào sự hiệp nhất, bởi vì tất cả đều là anh em, là con cái của
Chúa, không phân biệt màu da, ngôn ngữ, chủng tộc, giàu nghèo, hay phân biệt
giai cấp xã hội.
3.
Nền tảng của sự hiệp nhất
Đề
tài rất rộng, ở đây chúng ta chỉ nhấn mạnh sự Hiệp nhất bắt nguồn từ Thiên Chúa
Ba Ngôi. Sự hiệp nhất của Giáo Hội bắt nguồn từ sự hiệp nhất của các Ngôi vị
thần linh trong Thiên Chúa: “Chỉ có một thân thể, một Thần Khí, cũng như anh
em đã được kêu gọi để chia sẻ cùng một niềm hy vọng. Chỉ có một Chúa, một niềm
tin, một phép rửa. Chỉ có một Thiên Chúa, Cha của mọi người, Đấng ngự trên mọi
người, qua mọi người và trong mọi người” (Eph 4, 4-6; Ga 17,21). Như một
hồng ân thiêng liêng cho Giáo Hội, sự hiệp nhất của Giáo Hội xuất hiện như một
sự rạng rỡ của sự hiệp nhất Ba Ngôi của Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần.
Công
đồng Vatican II hoàn toàn nằm trong truyền thống các Giáo phụ. Công đồng tái
khẳng định rằng Giáo Hội được sinh ra từ tình yêu của “Chúa Cha muôn đời, do
Chúa Kitô là Ðấng Cứu Ðộ thiết lập trong thời gian, được qui tụ trong Chúa
Thánh Thần” (GS, số 40). Hiến Chế Tín Lý Lumen Gentium cũng
xác định “Như thế Giáo Hội phổ quát xuất hiện như “một dân tộc hiệp nhất do
sự hiệp nhất giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần”” (LG số
4) với mục đích cứu rỗi và cánh chung.
4.
Phương tiện của sự hiệp nhất
Đức
tin được mạc khải; Bí tích, đặc biệt là BTTT; Đức Ái.
Bằng
cách hệ thống hóa các tuyên bố của Công đồng, Sách Giáo Lý Hội Thánh
Công Giáo liệt kê các phương tiện thiết yếu mà sự hiệp nhất đòi hỏi để
bảo tồn tính toàn vẹn và duy nhất của sự hiệp thông Giáo Hội (GLHTCG, số 814;
xem LG, 14): Trên hết là Đức Ái kế đến là:
-
Nhờ việc tuyên xưng một đức tin duy nhất đã tiếp nhận từ các Tông Đồ;
-
Nhờ sự cử hành chung việc phượng tự thần linh, nhất là các bí tích;
-
Nhờ sự kế nhiệm tông truyền qua bí tích Truyền Chức Thánh, điều này duy trì sự
hòa hợp huynh đệ của gia đình Thiên Chúa.
Cho
nên, không một người hay Cộng đồng nào có thể tuyên bố là được hiệp nhất trọn
vẹn và rõ ràng với Giáo Hội ngoại trừ với điều kiện thuộc về Giáo Hội qua việc
tuyên xưng đức tin của Giáo Hội, cử hành các Bí tích của Giáo Hội, và tư cách
thành viên phải tuân theo hiến chế phẩm trật của Giáo Hội.
Kết
luận
Hằng
năm, chúng ta có tuần lễ cầu cho sự hiệp nhất (từ ngày 18 đến ngày 25 tháng
Giêng). Xin Chúa cho anh em chúng ta sống tình huynh đệ Kitô giáo, sống dưới sự
hiện diện của Thiên Chúa Ba Ngôi. Xin Chúa cho “Phát huy hiệp nhất mà không
gây trở ngại cho đa dạng, cũng như nhìn nhận và phát huy đa dạng mà không gây
trở ngại cho hiệp nhất, nhưng lại làm cho nó càng thêm phong phú hơn” (Thư
gửi các Giám mục của Giáo hội Công giáo số 15), mặc dù có những quan điểm, nghi
thức, con số Bí tích khác nhau, nhưng dù sao đi nữa, chúng ta đều là những gia
đình các con cái của Thiên Chúa.
Vĩnh Long, ngày 20 tháng 9 năm 2023
+ Phêrô Huỳnh Văn Hai
Giám mục Giáo phận Vĩnh Long
