LÀM THẾ NÀO ĐỂ THOÁT RA
KHỎI NỖI HỔ NHỤC
Tác giả: Edifa
Chuyển ngữ: Nguyệt Nguyễn
Từ: Aleteia
TGPSG (6.1.2020)
-- Nỗi hổ nhục có thể cô lập chúng ta và thúc bách chúng ta
thu mình lại, nhưng ta vẫn có khả năng thoát ra khỏi nó.
Có lẽ chúng ta đã từng trải qua nhiều tình
huống khiến bản thân cảm thấy nhục nhã. Đó là một cảm xúc rất
khó chịu, làm ta đỏ mặt, mắt nhìn xuống và chỉ muốn mặt
đất nuốt chửng mình đi cho rồi.
Sau khi không vâng lời và ăn ‘trái cây biết Thiện
Ác’, Ađam và Evà cũng đã xấu hổ nhục nhã khi thấy
mình trần truồng. Nhưng cảm giác này xuất hiện khi nào và tại
sao? Và làm thế nào để thoát ra khỏi nó?
Nỗi hổ nhục chạm vào căn tính của chúng ta
Trong cuốn sách Mourir de dire: La
honte (Đau chết đi được khi nói đến nỗi hổ nhục), ông Boris
Cyrulnik - là bác sĩ tâm thần kinh và chuyên gia về hành vi con người - đã gọi nỗi hổ nhục là
“chất độc của tâm hồn”. Ông cũng nói: “Làm thế nào để chúng ta không nhốt mình
trong đó như trốn trong tủ tối? Làm thế nào để chúng ta có thể trưởng thành
trong vô số các phản ứng theo cảm xúc mà nó tạo ra trong chúng
ta? Và làm thế nào để có thể lấy lại được sự tự do và tự
hào mà không rơi vào một thái cực khác của sự vô liêm sỉ (không biết
xấu hổ), nghĩa là thờ ơ với người khác và có thể dẫn đến điều tồi tệ
nhất?
Các nhà tâm lý học đã nói với chúng ta rằng, ta
cảm thấy hổ nhục khi ta để cho người khác nhận ra rằng
ta đã không đạt được các tiêu chuẩn: ‘phù hợp, tự lực tự cường,
tính dục và năng lực cạnh tranh’ (một cách tốt đẹp hoặc thậm
chí là tốt nhất, đặc biệt trong lĩnh vực chuyên môn) mà tập
thể của mình mong muốn.
Nỗi hổ nhục ảnh hưởng đến căn tính
của ta, đến cách ta đối mặt với bản thân, đối mặt với người khác, và
hủy hoại căn tính của ta. Tôi thấy nhục nhã vì đã quá ích kỷ
trong tình huống như vậy. Tôi tưởng mình đã hào phóng hơn. Tôi xấu hổ
khi biết người khác nhận định về hành vi của tôi.
Cyrulnik giải thích: “Cảm giác này luôn nảy sinh
cách thầm kín ở sâu bên trong tôi, nơi tôi diễn đạt những
gì tôi không thể nói ra bên ngoài, bởi vì tôi rất sợ những gì người
khác nghĩ về tôi.”
Sự thú nhận - con đường để sửa chữa
Nỗi hổ nhục cũng có thể nảy sinh do bị người
khác lăng nhục, chẳng hạn như mất thể diện do người khác cố
tình trêu tức. Nỗi hổ nhục không được kềm chế có thể dẫn đến bùng nổ
bạo lực do lòng tự trọng bị tổn thương, cần được khôi phục. Việc thừa nhận bản
thân “có lỗi” và bày tỏ sự xấu hổ về một hành vi nào
đó có thể loại chúng ta ra khỏi tập thể, nhưng cũng có thể
có tác động tích cực. Như câu tục ngữ, "Nhận tội, là đã được
tha tội một nửa rồi." Để nhận tội, bạn phải cảm
thấy xấu hổ vì đã phạm tội và ý thức về nó.
Cảm thấy hổ nhục vốn dĩ đã là tự lên án
hành vi của mình. Thú nhận là mình xấu hổ sẽ đưa đến việc sửa
chữa nó. Chúng ta có thể thấy trong đoạn Tin Mừng kể về người phụ
nữ ngoại tình, Chúa Giêsu cảm nhận được nỗi hổ nhục của người
phụ nữ ấy và Ngài xót thương cô. Chẳng phải Ngài
đã nâng cao phẩm giá đã mất của người phụ nữ này qua
câu nói: "Hãy đi và đừng phạm tội nữa" hay sao?
Nguồn: tgpsaigon.net