GIÁO LÝ VỀ Ý NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ CỦA TUỔI GIÀ
BÀI 3: NGƯỜI GIÀ
CÓ THỂ HƯỚNG DẪN VÀ CỨU CÁC THẾ HỆ TƯƠNG LAI
Hồng
Thủy
Vatican News (16.3.2022) - Tiếp tục loạt bài giáo lý về ý nghĩa và giá trị của tuổi già dưới ánh sáng Lời Chúa, Đức Thánh Cha tập trung vào vai trò của người già trong việc chuyển trao cho thế hệ mới các giá trị đích thực và bền vững của cuộc sống.
Trình thuật trong sách Sáng Thế
thuật lại việc ông Nôê được trao nhiệm vụ phục hồi sự tốt lành của công trình
sáng tạo của Thiên Chúa, điều đã bị hư hoại bởi sự lan tràn của bạo lực và sự
ác. Chính Chúa Giêsu nói về “thời của Nô-ê” để cảnh báo chúng ta về sự cần
thiết phải hoán cải vì Nước Thiên Chúa gần đến.
Đức Thánh Cha nhận định rằng:
trong mọi thời đại, như thời Nô-ê, chúng ta có thể bị cám dỗ chấp nhận tội lỗi
và sự băng hoại là điều bình thường, không nhìn đến những đau khổ bất công của
người nghèo và sự tàn phá môi trường tự nhiên của chúng ta. Trong thời đại của
chúng ta, đây là kết quả của một nền văn hóa vứt bỏ, chú trọng vật chất, ích kỷ
và trống rỗng về mặt tinh thần. Những người cao tuổi, như ông Nô-ê, có thể cảnh
báo chúng ta về mối nguy hiểm này và nhắc nhở chúng ta về ơn gọi mà Thiên Chúa
ban cho chúng ta để trở thành những người bảo vệ và quản lý công trình sáng tạo
của Người.
Bài giáo lý của Đức Thánh Cha
Anh chị em thân mến, chào anh chị
em!
Tường thuật Kinh Thánh - với ngôn
ngữ biểu tượng của thời kỳ khi nó được viết - cho chúng ta biết một điều gây
sốc. Thiên Chúa quá chán ghét sự độc ác lan tràn của loài người, điều đã trở
thành một phong cách sống bình thường, đến nỗi Người nghĩ rằng mình đã sai lầm
khi tạo ra con người và quyết định loại bỏ họ. Một giải pháp triệt để. Nó thậm
chí có thể có một sự đảo ngược nghịch lý về lòng thương xót. Không còn con
người, không còn lịch sử, không còn phán xét, không còn kết án.
Chẳng phải đôi khi nó cũng xảy ra
với chúng ta - bị choáng ngợp bởi cảm giác bất lực trước sự ác hoặc bị mất tinh
thần bởi “những tiên tri nói về sự diệt vong” - đến nỗi chúng ta nghĩ rằng, sẽ
tốt hơn nếu chúng ta không được sinh ra? Chúng ta có nên công nhận một số học
thuyết gần đây, chúng tố cáo loài người là tác nhân gây tổn hại đến quá trình
tiến hóa đối với sự sống trên hành tinh của chúng ta?
Thật vậy, chúng ta đang bị áp
lực, phải chịu những căng thẳng đối nghịch khiến chúng ta bối rối. Một mặt,
chúng ta lạc quan về một tuổi trẻ vĩnh cửu, được nuôi dưỡng bởi sự tiến bộ phi
thường của công nghệ, mô tả một tương lai đầy những máy móc hiệu quả hơn và
thông minh hơn chúng ta, sẽ chữa khỏi bệnh tật của chúng ta và dành cho chúng
ta những giải pháp tốt nhất để không chết. Mặt khác, trí tưởng tượng của chúng
ta ngày càng tập trung vào lời cảnh báo về một thảm họa cuối cùng sẽ hủy diệt
chúng ta. “Ngày sau” - nếu chúng ta vẫn còn, ngày tháng và con người - sẽ phải
bắt đầu lại từ đầu. Tất nhiên tôi không muốn coi nhẹ ý tưởng về sự tiến bộ.
Nhưng dường như hình ảnh đại hồng thủy ngày càng ăn sâu trong tiềm thức của
chúng ta. Hơn nữa, đại dịch hiện nay cũng gây ảnh hưởng trên những quan niệm sống
vô tư, không nghĩ đến tương lai.
Trong trình thuật Kinh Thánh, khi
nói đến việc cứu thoát cuộc sống trên trái đất khỏi băng hoại và lũ lụt, Thiên
Chúa giao nhiệm vụ cho lòng trung tín của người già nhất, “người công chính” Nô-ê.
Phải chăng tuổi già sẽ cứu thế giới? Theo nghĩa nào? Và như thế nào? Và triển
vọng là gì? Sự sống sau cái chết hay chỉ sống sót cho đến cơn hồng thủy?
Vô tư hưởng thụ cuộc sống
Một lời của Chúa Giêsu, lời gợi
lên “thời ông Nô-ê”, sẽ giúp chúng ta khám phá sâu hơn ý nghĩa của đoạn Kinh
Thánh mà chúng ta đã nghe. Khi nói về thời kỳ cuối cùng, Chúa Giêsu nói:
“Và cũng như thời ông Nô-ê, sự việc đã xảy ra cách nào, thì trong
những ngày của Con Người, sự việc cũng sẽ xảy ra như vậy. Thiên hạ ăn
uống, cưới vợ lấy chồng, mãi cho đến ngày ông Nô-ê vào
tàu, và nạn hồng thủy ập tới, tiêu diệt tất cả” (Lc 17,26-27). Thật ra,
chuyện ăn uống, lấy vợ lấy chồng, là những chuyện hết sức bình thường và dường
như không phải là những ví dụ về sự tha hóa. Vậy đâu là sự băng hoại? Trên thực
tế, Chúa Giêsu nhấn mạnh đến sự thực rằng, con người, khi họ giới hạn bản thân
để hưởng thụ cuộc sống, thì họ thậm chí mất đi ý thức về sự băng hoại, điều làm
giảm phẩm giá của họ và đầu độc ý nghĩa của cuộc sống. Và họ thậm chí còn sống
tha hóa một cách vô tư, như thể đó là một phần bình thường của hạnh phúc con
người. Những hàng hóa của cuộc sống được tiêu dùng và hưởng thụ mà không quan
tâm đến phẩm chất thiêng liêng của cuộc sống, không quan tâm đến môi trường
sống của ngôi nhà chung. Mọi người lạm dụng mà không quan tâm đến sự khổ sở và
sự thất vọng mà nhiều người phải gánh chịu, cũng không quan tâm đến sự xấu xa
đầu độc cộng đồng. Miễn là cuộc sống bình thường có thể được lấp đầy bằng “sự
an lành”, chúng ta không muốn nghĩ về những gì làm cho nó trở nên thiếu công lý
và tình yêu.
Tôi tự hỏi, băng hoại có thể trở
thành điều bình thường không? Rất tiếc là nó có thể. Và nó sẽ dẫn đến đâu? Sự vô
tư chỉ nhằm tự lo cho bản thân: đây là cánh cửa dẫn đến sự tha hóa nhấn
chìm cuộc đời tất cả chúng ta. Sự băng hoại được lợi rất nhiều từ sự vô tư, vô
đạo đức này. Sự vô tư này làm yếu đi sự phòng vệ của chúng ta, làm lương tâm
của chúng ta chai cứng và khiến chúng ta - thậm chí vô tình - trở thành đồng lõa.
Vai trò của người già
Tuổi già nằm ở đúng vị trí để
hiểu được sự lừa dối của việc bình thường hóa cuộc sống này, một sự bình thường
bị ám ảnh bởi sự hưởng thụ và trống rỗng của nội tâm: cuộc sống không suy nghĩ,
không hy sinh, không cái đẹp, không chân lý, không công bằng, không tình yêu.
Khả năng cảm nhận đặc biệt của tuổi già về sự quan tâm, suy nghĩ và tình cảm,
điều làm chúng ta nhân bản hơn, một lần nữa trở thành ơn gọi của nhiều người.
Và nó sẽ là một lựa chọn tình yêu của những người cao tuổi đối với những thế hệ
mới. Phúc lành của Thiên Chúa chọn tuổi già, vì đặc sủng này rất nhân bản và
làm cho nên nhân bản.
Đức Thánh Cha kết thúc bài giáo
lý với nhận định: Và ông Nô-ê là tấm gương của tuổi già tích cực này: ông Nô-ê
không rao giảng, không phàn nàn, không phản kháng, nhưng lo cho tương lai của
thế hệ đang gặp nguy hiểm. Ông xây dựng con tàu đón tiếp và đưa người và các
động vật vào đó. Trong mọi hình thức chăm sóc sự sống, ông Nô-ê tuân theo lệnh
truyền của Thiên Chúa, lặp lại cử chỉ dịu dàng và quảng đại của việc sáng tạo,
điều trong thực tế là ý tưởng cảm hứng cho mệnh lệnh của Thiên Chúa: một phúc
lành mới, một thụ tạo mới (St. 8,15-9,17). Ơn gọi của ông Nô-ê vẫn luôn phù
hợp. Một lần nữa, xin thánh tổ phụ cầu bầu cho chúng ta.
Nguồn: vaticannews.va/vi/
