|
Đáp ca : Tv 127,1-2.3.4-5 (Đ. c.1) Tung hô Tin Mừng: Cl 3,15a.16a |
A. PHỤNG VỤ LỜI CHÚA
Bài đọc 1 : Hc 3,2-6.12-14
Ai kính sợ Đức Chúa thì hiếu thảo với cha mẹ.
Bài trích sách Huấn ca.
2 Đức Chúa làm cho người cha được vẻ vang vì con cái,
cho người mẹ thêm uy quyền đối với các con.
3 Ai thờ cha thì bù đắp lỗi lầm,
4 ai kính mẹ thì tích trữ kho báu.
5 Ai thờ cha sẽ được vui mừng vì con cái,
khi cầu nguyện, họ sẽ được lắng nghe.
6 Ai tôn vinh cha sẽ được trường thọ,
ai vâng lệnh Đức Chúa sẽ làm cho mẹ an lòng.
12 Con ơi, hãy săn sóc cha con, khi người đến tuổi già ;
bao lâu người còn sống, chớ làm người buồn tủi.
13 Người có lú lẫn, con cũng phải cảm thông,
chớ cậy mình sung sức mà khinh dể người.
14 Vì lòng hiếu nghĩa đối với cha sẽ không bị quên lãng,
và sẽ đền bù tội lỗi cho con.
Đó là lời Chúa.
Đáp ca : Tv 127,1-2.3.4-5 (Đ. c.1)
Đ. Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ Chúa, ăn ở theo đường lối của Người.
1 Hạnh phúc thay bạn nào kính sợ Chúa,
ăn ở theo đường lối của Người.
2 Công khó tay bạn làm, bạn được an hưởng,
bạn quả là lắm phúc nhiều may. Đ.
3 Hiền thê bạn trong cửa trong nhà
khác nào cây nho đầy hoa trái ;
và bầy con tựa những cây ô-liu mơn mởn,
xúm xít tại bàn ăn. Đ.
4 Đó chính là phúc lộc Chúa dành cho kẻ kính sợ Người.
5 Xin Chúa từ Xi-on xuống cho bạn muôn vàn ơn phúc.
Ước chi trong suốt cả cuộc đời,
bạn được thấy Giê-ru-sa-lem phồn thịnh. Đ.
Bài đọc 2 : Cl 3,12-21
Đời sống gia đình theo tinh thần của Chúa.
Bài trích thư của thánh Phao-lô tông đồ gửi tín hữu Cô-lô-xê.
12 Thưa anh em, anh em là những người được Thiên Chúa tuyển lựa, hiến thánh và yêu thương. Vì thế, anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà và nhẫn nại. 13 Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em người này có điều gì phải trách móc người kia. Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cũng vậy, anh em phải tha thứ cho nhau. 14 Trên hết mọi đức tính, anh em phải có lòng bác ái : đó là mối dây liên kết tuyệt hảo. 15 Ước gì ơn bình an của Đức Ki-tô điều khiển tâm hồn anh em, vì trong một thân thể duy nhất, anh em đã được kêu gọi đến hưởng ơn bình an đó. Bởi vậy, anh em hãy hết dạ tri ân.
16 Ước chi lời Đức Ki-tô ngự giữa anh em thật dồi dào phong phú. Anh em hãy dạy dỗ khuyên bảo nhau với tất cả sự khôn ngoan. Để tỏ lòng biết ơn, anh em hãy đem cả tâm hồn mà hát dâng Thiên Chúa những bài thánh vịnh, thánh thi và thánh ca, do Thần Khí linh hứng. 17 Anh em có làm gì, nói gì, thì hãy làm hãy nói nhân danh Chúa Giê-su, và nhờ Người mà cảm tạ Thiên Chúa Cha.
18 Người làm vợ hãy phục tùng chồng, như thế mới xứng đáng là người thuộc về Chúa. 19 Người làm chồng hãy yêu thương chứ đừng cay nghiệt với vợ. 20 Kẻ làm con hãy vâng lời cha mẹ trong mọi sự, vì đó là điều đẹp lòng Chúa. 21 Những bậc làm cha mẹ đừng làm cho con cái bực tức, kẻo chúng ngã lòng.
Đó là lời Chúa.
Tung hô Tin Mừng: Cl 3,15a.16a
Ha-lê-lui-a. Ha-lê-lui-a. Ước chi lòng anh em phấn khởi vì được Đức Ki-tô ban tặng bình an, và ước chi lời Người hằng sinh hoa kết quả dồi dào trong anh em. Ha-lê-lui-a.
Tin Mừng : Mt 2,13-15.19-23
Hãy đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập.
Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Mát-thêu.
13 Khi các nhà chiêm tinh đã ra về, thì sứ thần Chúa hiện ra báo mộng cho ông Giu-se rằng : “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập, và cứ ở đó cho đến khi tôi báo lại, vì vua Hê-rô-đê sắp tìm giết Hài Nhi đấy !” 14 Ông Giu-se liền trỗi dậy, và đang đêm, đưa Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập. 15 Ông ở đó cho đến khi vua Hê-rô-đê băng hà, để ứng nghiệm lời Chúa phán xưa qua miệng ngôn sứ : Ta đã gọi con Ta ra khỏi Ai-cập.
19 Sau khi vua Hê-rô-đê băng hà, sứ thần Chúa lại hiện ra với ông Giu-se bên Ai-cập, 20 báo mộng cho ông rằng : “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người về đất Ít-ra-en, vì những kẻ tìm giết Hài Nhi đã chết rồi.” 21 Ông liền trỗi dậy đưa Hài Nhi và mẹ Người về đất Ít-ra-en. 22 Nhưng vì nghe biết Ác-khê-lao đã kế vị vua cha là Hê-rô-đê, cai trị miền Giu-đê, nên ông sợ không dám về đó. Rồi sau khi được báo mộng, ông lui về miền Ga-li-lê,
23 và đến ở tại một thành kia gọi là Na-da-rét, để ứng nghiệm lời đã phán qua miệng các ngôn sứ rằng : Người sẽ được gọi là người Na-da-rét.
Đó là lời Chúa.
B. CHIA SẺ LỜI CHÚA
Vào Chúa nhật trong Tuần Bát Nhật Giáng Sinh, Giáo Hội mời ta cử hành lễ Thánh Gia Chúa Giê-su, Đức Ma-ri-a và Thánh Cả Giu-se, gương mẫu cho tất cả các gia đình Công Giáo chúng ta.
Bài Tin Mừng
Trong bài Tin Mừng, chúng ta thấy Thánh Gia trải qua nhiều khó khăn. Hài Nhi mới sinh có thể bị giết chết : “Khi các nhà chiêm tinh đã ra về, thì sứ thần Chúa hiện ra báo mộng cho ông Giu-se rằng : ‘Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập và cứ ở đó cho đến khi tôi báo lại, vì vua Hê-rô-đê sắp tìm giết Hài Nhi đấy !’” Tình hình thật bi đát đối với Thánh Gia, khiến “ông Giu-se liền trỗi dậy, và đang đêm, đưa Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập”.
Trong thực tế, nhiều gia đình cũng gặp những tình huống bi đát như vậy. Biết bao người bị buộc phải rời bỏ quê hương xứ sở, nhiều gia đình phải chạy trốn chiến tranh, khủng bố, tìm nơi ẩn náu an toàn ở một nơi khác cách xa quê cha đất tổ của mình. Chúng ta phải đồng cảm và xót thương họ, chắc chắn Chúa luôn quan tâm đến số phận của họ như đã quan tâm đến sự an nguy của từng thành viên Thánh Gia. Về phía chúng ta, đừng dửng dưng trước nỗi thống khổ của những người đang gặp hoạn nạn, nhưng hãy tận tình giúp đỡ họ trong khả năng của mình. Thánh Gia là một gia đình liên kết chặt chẽ với nhau vì luôn làm theo thánh ý Chúa. Thánh Giu-se và Đức Ma-ri-a lúc nào cũng vâng lệnh Chúa truyền qua thiên sứ. Tuy nhiên, trong những hoàn cảnh khó khăn, chỉ tâm tình, ước muốn vâng theo ý Chúa mà thôi thì chưa đủ mà phải bằng hành động, bằng việc làm cụ thể. Trong trường hợp của Đức Ma-ri-a và thánh Cả Giu-se, thánh ý của Thiên Chúa là rất rõ ràng, là Người muốn hình thành Thánh Gia, một gia đình đặc biệt bởi Đức Ma-ri-a thụ thai bởi phép Chúa Thánh Thần. Việc vâng theo thánh ý Chúa tạo nên sự liên kết mật thiết giữa Đức Mẹ và thánh Giu-se. Cả hai Đấng chăm sóc Chúa Hài Nhi hết lòng hết sức để bảo vệ và giúp Hài Nhi lớn lên trong ân sủng Chúa. Tình hiền phụ và mẫu tử của các ngài thật nồng nàn và quảng đại biết bao.
Tất cả các gia đình chúng ta phải luôn cố gắng vâng theo thánh ý của Thiên Chúa là thánh ý của tình yêu. Cách chung các gia đình cần xây dựng trên nền tảng tình yêu mà Thiên Chúa muốn. Để có thể mãi kết hợp với nhau, mỗi người phải biết luôn vâng theo thánh ý Chúa. Tất cả mọi gia đình phải là tổ ấm yêu thương : tình yêu vợ chồng, tình phụ tử, tình mẫu tử và tình hiếu thảo. Thiên Chúa là Tình Yêu, nên ta có thể nói rằng Thiên Chúa tạo dựng đời sống gia đình của con người theo hình ảnh Người.
Nhiều lần Cựu Ước nhắc đến bổn phận hiếu thảo đối với cha mẹ. Trong thư gửi tín hữu Ê-phê-xô, thánh Phao-lô nhắc lại điều răn phải thờ cha kính mẹ phát xuất từ một lời hứa : “Hãy tôn kính cha mẹ. Đó là điều răn thứ nhất có kèm theo lời hứa : để ngươi được hạnh phúc và hưởng thọ trên mặt đất này” (Ep 6,2-3). Như vậy, ai tôn kính cha mẹ sẽ được Chúa chúc phúc. Điều đó cho thấy Thiên Chúa đặc biệt quan tâm đến gia đình và đặc biệt hơn nữa là lòng yêu mến và biết ơn của con cái đối với cha mẹ, không chỉ từ lúc ấu thơ mà ngay khi đã trưởng thành, suốt đời con cái phải biết ơn và thảo kính đối với cha mẹ, vì đã nhận được sự sống từ các ngài. Vì thế lòng biết ơn là một bổn phận. Tuy trong đời sống gia đình, đôi khi có những bất đồng ý kiến, những bất hoà, nhưng không bao giờ con cái được thiếu lòng biết ơn đối với cha mẹ. Trong khi Cựu Ước nói về việc thờ cha kính mẹ, tôn vinh các ngài, thì không chỉ nhắm tới những lời nói suông, hay chỉ những tâm tình hiếu thảo, mà phải thể hiện bằng những sự giúp đỡ cụ thể trong lúc các ngài gặp khó khăn về kinh tế cũng như khi sức khoẻ đã giảm sút vì tuổi cao sức yếu. Sách Huấn ca nhấn mạnh đến vinh dự mà cha mẹ được hưởng và cho thấy tầm quan trọng của bổn phận mà con cái phải làm : “Lòng hiếu nghĩa đối với cha mẹ sẽ không bị quên lãng, và sẽ đền bù tội lỗi cho con.” Việc làm này giống như một thứ bí tích xoá bỏ mọi lỗi lầm : “Ai kính mẹ thì tích trữ kho báu.” Quả thật, một gia đình sống trên thuận dưới hoà, hiếu thảo đối với cha mẹ sẽ được Chúa ban muôn phúc lành. Trong gia đình như vậy ngự trị một bầu khí bình an, chan hoà, vui tươi và tràn ngập yêu thương.
Ngoài ra, sách Huấn ca còn đề cập đến tuổi già của người cha, nhiều khi trí nhớ không còn như xưa : “Con ơi, hãy săn sóc cha con khi người đến tuổi già ; bao lâu người còn sống, chớ làm người buồn tủi. Người có lú lẫn, con cũng phải cảm thông, chớ cậy mình sung sức mà khinh dể người. Vì lòng hiếu nghĩa đối với cha sẽ không bị quên lãng, và sẽ đền bù tội lỗi cho con.” [cũng như hàn gắn mọi rạn nứt trong gia đình]. Tất cả chúng ta hãy kính trọng và thương yêu những người cao tuổi, đau yếu, bệnh tật và đôi khi lú lẫn vì trí nhớ không còn minh mẫn nữa. Gánh nặng này phải được các thành viên trong gia đình gánh bằng tình yêu.
Bài Đọc 2
Trong bài đọc 2, thánh Phao-lô còn chỉ cho ta biết đời sống gia đình theo tinh thần của Chúa : “Anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà và nhẫn nại.”
Chúng ta là những người được Thiên Chúa tuyển chọn, chúng ta phải trở nên thánh vì chúng ta đã được thánh hoá nhờ bí tích Thánh Tẩy và được Chúa yêu thương. Tất cả mọi ơn lành chúng ta nhận được từ Chúa phải giúp chúng ta có những tâm tình thương xót, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà, nhẫn nại : tất cả những tâm tình này làm cho mối liên hệ thân thiết giữa các thành viên trong gia đình trở nên tốt đẹp hơn. Thánh Phao-lô mời gọi chúng ta hãy tha thứ cho nhau khi có những bất hoà, xung khắc. “Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em người này có điều gì phải trách móc người kia.” Mỗi người phải luôn sẵn sàng quên đi những trái ý, phiền lòng, tha thứ cho nhau để tái lập sự hài hoà, bình an, niềm vui trong gia đình.
Anh em hãy hành động như Chúa : “Anh em cũng phải tha thứ cho nhau, như Chúa đã tha thứ cho anh em.” Chúa đã luôn tha thứ cho chúng ta, thì chúng ta cũng phải luôn sẵn sàng tha thứ cho anh em mình. Để cho tâm trí chúng ta luôn sẵn sàng tha thứ cho người khác, chúng ta cần phải đón nhận Lời Chúa, lắng nghe và đem ra thực hành : “Ước chi Lời Đức Ki-tô ngự giữa anh em thật dồi dào phong phú.” Tự sức riêng mình, chúng ta không thể làm được việc này, nhưng nếu chúng ta biết đón nhận Lời Chúa thì chính Lời Chúa sẽ biến đổi con người chúng ta từ bên trong, chúng ta sẽ được chữa lành và có được những tâm tình nhân hậu, kiên nhẫn và xót thương. “Anh em có làm gì, nói gì, thì hãy làm, hãy nói nhân danh Chúa Giê-su, và nhờ Người mà cảm tạ Thiên Chúa Cha.” Như thế, đời sống gia đình dần dần đạt tới sự trọn lành, ngập tràn hạnh phúc. Thánh Phao-lô cũng đưa ra những lời khuyên ngắn gọn nhưng rất quan trọng đối với mỗi thành viên trong gia đình. Đối với người vợ, ngài khuyên hãy tùng phục chồng, như thế mới xứng đáng là người thuộc về Chúa. Trong thực tế, người cha là người điều khiển gia đình cùng với người mẹ, hai người phải đồng thuận với nhau thì đời sống gia đình mới êm ấm được. Đối với người chồng, thánh Phao-lô khuyên hãy yêu thương chứ đừng cay nghiệt với vợ. Tình yêu là nền tảng của gia đình và người chồng phải luôn sống tình yêu này thì đời sống gia đình mới bình an và hạnh phúc được. “Con cái phải vâng lời cha mẹ trong mọi sự, vì đó là điều đẹp lòng Chúa. Những bậc làm cha mẹ thì đừng làm cho con cái bực tức, kẻo chúng ngã lòng.” Điều quan trọng trong việc giáo dục con cái là tình yêu nhưng không nuông chiều và tính kỷ luật cũng không thể thiếu.
* Gia đình phải là một tổ ấm yêu thương, là trường đào tạo tông đồ, là Giáo Hội tại gia luôn có Chúa Ba Ngôi ngự trị.
Có thể kể chuyện về hai gia đình gương mẫu :
1. Gia đình cha và mẹ của thánh Tê-rê-xa Hài Đồng Giê-su : ông Martin và bà Marie Guérin.
2. Gia đình thánh Luigi Quattrocchi và Maria Corsini.
Cầu nguyện :
Lạy Thánh Gia Na-da-rét, xin phù hộ, chở che và hướng dẫn các gia đình Công Giáo chúng con luôn sống trên thuận dưới hoà, đùm bọc lẫn nhau trong tình bác ái.
Tự vấn :
Các bậc làm cha mẹ thử xét mình xem mình có quan tâm đến việc giáo dục đức tin và nhân bản cho con cái không ?
C. BÀI ĐỌC THÊM
1. Không ai có thể cản trở ý định của Thiên Chúa
(J. Potel, “Giê-su, lịch sử đích thực”, Centurion, 494, tr. 99-100).
Không ai có thể cản trở ý định của Thiên Chúa. Vua Pha-ra-ô đã tính trừ khử mọi trẻ em Do-thái. Chương trình thất bại vì Mô-sê được công chúa con Pha-ra-ô cứu. Thiên Chúa đã giải thoát dân Người và đã dẫn đưa dân về miền Đất Hứa. Hôm nay, lại một nghịch lý nữa, Đấng Cứu Thế tị nạn sang Ai-cập ! Điều đó chứng tỏ rằng Thiên Chúa vẫn tự mình hướng dẫn các biến cố, như những lời Kinh Thánh được Thánh Mát-thêu trưng dẫn đã chứng tỏ. Đấng Cứu Thế xuất hiện như một Mô-sê mới, như sự nhập thể của Ít-ra-en mới khi vượt qua sa mạc Xi-nai, cũng như xưa, dân được tuyển chọn đã đi dưới sự hướng dẫn của Mô-sê.
Cuộc lưu đày này chỉ là tạm bợ. Thiên Chúa gọi Người trở lại Ít-ra-en. Người ta tưởng Đấng Cứu Thế sẽ định cư ở Giu-đê, nơi Người sinh ra, hoặc ở Giê-ru-sa-lem. Nhưng con trai Hê-rô-đê, vua Ác-khê-lao, cũng tàn ác như cha. Nên Thiên Chúa sai Giu-se đem gia đình đến định cư tại Na-da-rét trong miền Ga-li-lê. Thánh Mát-thêu nhìn thấy trong sự kiện này ứng nghiệm một lời tiên tri : “Người sẽ được gọi là người Na-da-rét” : từ ngữ có nghĩa là “người tuân giữ”, như những đứa trẻ, Gio-an Bao-ti-xi-ta chẳng hạn, được cung hiến cho Thiên Chúa ngay từ trong lòng mẹ. Nhưng từ ngữ chỉ giản đơn nói Người là cư dân Na-da-rét. Thánh Mát-thêu đua tranh với các ráp-bi Do-thái về sự tinh tế trong việc sử dụng các bản văn Kinh Thánh ! Dù sao, điều chính yếu là Đức Giê-su Đấng Cứu Thế sẽ tỏ mình ra trước hết tại Ga-li-lê của các dân tộc, trong thành phố mà dân Do-thái và dân ngoại chung sống, cũng như trong các cộng đoàn Ki-tô hữu vào lúc ngài soạn thảo sách Tin Mừng, có lẽ khoảng năm 80.
2. Những truyện kể dạy ta đọc lại lịch sử
(Mgr. L. Daloz, “Le règne des cieux s’est approché”, Desclée de Brouwer, 1994, tr. 21).
Những truyện ấy dạy ta đọc lại lịch sử. Ánh mắt ta thường dừng lại nơi những biến cố dễ thấy nhất ; những biến cố ấy thường mờ đục và có khi nghiền nát ta … Để đọc được niềm hy vọng trong lịch sử đời ta, lịch sử thế giới, lịch sử đời sống, cần phải nghe lời Thiên Chúa nói với ta như nói với thánh Giu-se. Nếu ta chăm chú lắng nghe và trung tín với Lời Người, thì Người sẽ trở thành ánh sáng xuyên thủng lớp mờ đục của các biến cố. Lời Chúa sẽ cho ta thấy đâu là thánh ý của Người đối với thế giới, và với ta. Lời Chúa giúp ta nhận định điều quan trọng. Lời Chúa cho thấy những dấu chỉ hy vọng trong những hoàn cảnh vô vọng đối với loài người. Lời Chúa dạy ta biết sống như thánh Giu-se với sự mau mắn và thấu hiểu xuyên qua tấm màn các biến cố. Chỉ đọc thoáng qua, ánh sáng Lời Chúa giống như “một giấc mơ”, một không tưởng. Tuy nhiên, đó chính là mặc khải lớn nhất, mặc khải của con mắt đức tin. Lúc đó bóng tối đức tin biến thành ánh sáng rực rỡ, sự vâng lời của đức tin trở thành con đường tự do. Không hẳn là ngay sau đó ta nhận ra sự hiện diện của Thiên Chúa trong các biến cố đời mình đâu. Mỗi biến cố không mang trong mình trọn vẹn ý nghĩa : nó chỉ thúc đẩy ta hành động, truy tìm, đức tin đâu miễn cho ta khỏi do dự, nghi nan, tăm tối. Đức tin chỉ khơi dậy tự do và trách nhiệm. Ta đâu thể bước đi mà không lầm lạc, không yếu đuối, không tội lỗi. Chỉ đến chung cuộc, khi ta thấy Thiên Chúa diện đối diện, ý nghĩa trọn vẹn của đời ta mới được giải mã. Chỉ đến chung cuộc của thời gian mục đích mà thế giới hướng tới mới biểu lộ. Từ nay tới lúc ấy, ta phải luôn kiên nhẫn và trung thành : chúng ta bước tới trong đức tin.
