VATICAN – Cuộc phỏng vấn Đức giáo hoàng Phanxicô cho thấy ngài có một đường lối tương tự với đường lối của vị tiền nhiệm của ngài.
Trong một cuộc trao đổi với
giám đốc nhật báo L’Eco di Bergamo của Italia (được đăng trên báo này trong
số ra ngày 24/5/2018), Đức giáo hoàng Phanxicô nói rằng ở cấp độ toàn cầu, ngài lo ngại về “tình trạng mất quân bình, vốn luôn gắn liền với nạn bóc lột vô tội vạ: bóc lột cả con người lẫn thiên nhiên”. Và ngài nói thêm: “Tuy
nhiên, nhiệm vụ thực sự của
Giáo hội không phải là thay đổi
chính phủ, mà là đem luận lý của Tin Mừng vào tư duy và hành động của
những người cầm quyền”.
Những lời soi sáng này nhắc
nhở chúng ta về sứ mệnh đặc biệt của Giáo hội, vì Giáo hội không phải là và không bao giờ nên được coi là một “thực thể chính trị”, và mục tiêu hành động của Giáo
hội không bao giờ là thúc đẩy
việc thay đổi chính quyền hay chế độ.
Tất nhiên, như thế không có
nghĩa là im lặng trước những bất
công hay kêu gọi người Kitô hữu cứ sống bình lặng và bàng quan. Nhưng
nghĩa là không bao giờ được quên bản chất thật sự của Giáo hội là gì và phải tránh đừng để cho Giáo hội bị lợi dụng.
Những lời của Đức giáo hoàng Phanxicô cho chúng ta chiếc chìa khóa để hiểu được thái độ của Toà thánh đối với chính phủ Bắc Kinh chẳng
hạn. Cuộc đàm phán lâu dài và khó
khăn được tiến hành bởi các cộng sự viên gần gũi nhất của Đức
giáo hoàng nhằm đạt được thỏa thuận
về việc bổ nhiệm giám mục
không phải được thúc đẩy bởi bất kỳ một động cơ “chính
trị” nào, mà hoàn toàn
chỉ có mục tiêu Phúc âm, đó là vun trồng sự hiệp
nhất của Giáo hội ở Trung Quốc qua mối liên kết không thể thiếu với người kế vị Thánh Phêrô, một yếu tố nền
tảng của chính Giáo hội, và do đó cho phép tín hữu Công
giáo Trung Quốc được sống đức
tin của mình.
Điều này đã được Đức hồng y Quốc vụ khanh Toà thánh Pietro Parolin giải thích, khi nói về các cuộc đàm phán với Bắc Kinh:
“Tôi muốn nhắc lại một lần nữa những lời của Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI trong Thư gửi người Công
giáo Trung Quốc. Ngài dạy rằng
sứ mệnh của Giáo hội không phải
là thay đổi cơ cấu hay sự quản
lý của Nhà nước, mà là công bố
cho mọi người biết
Chúa Kitô, Đấng Cứu rỗi thế gian, nhờ quyền năng của Thiên Chúa. Giáo hội ở Trung Quốc không muốn thay thế Nhà nước, nhưng muốn được bình
an đóng góp cách tích cực cho thiện
ích của tất cả mọi người. Do đó, sứ
điệp của Toà thánh là một sứ điệp thiện
chí, với hy vọng tiếp tục cuộc đối thoại đang được thực hiện để đóng góp cho đời sống của Giáo hội
Công giáo ở Trung Quốc, cho thiện ích của người dân Trung Quốc và cho hoà bình trên thế giới”.
Đức hồng y Parolin đề cập đến cách đối thoại của Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI với Trung Quốc. Một cung cách phù hợp với những lời của Đức
giáo hoàng Phanxicô. Vào tháng Mười
Một 2016, Đức hồng y Jaime Ortega y Alamino, nguyên Tổng giám mục Havana, đã thổ lộ một cuộc nói chuyện của ngài với Đức giáo hoàng Ratzinger vào mùa hè năm 2012, tức là mấy tháng trước khi Đức giáo
hoàng từ nhiệm. Đó là cuộc nói chuyện về Cuba và các mối quan hệ giữa
Giáo hội và chính phủ Cộng sản trên đảo Caribê.
Đức hồng y Ortega nói: “Trong cuộc đàm thoại cuối cùng của chúng tôi vào tháng Sáu hay tháng Bảy 2012, Đức giáo hoàng Bênêđictô nhắc lại chuyến viếng thăm của ngài đến Cuba và nói: “Cuộc gặp gỡ Chủ tịch Raul
Castro thật thú vị. Ông
ấy là người muốn thực hiện nhiều
thay đổi. Chúng ta phải giúp ông
ấy. Giáo hội phải nhắm đến đối thoại. Giáo hội không ở trong thế gian để thay đổi các chính phủ, nhưng để đi vào trái tim của mọi người bằng Tin Mừng. Đó luôn là con đường của Giáo hội”. Ngài nói như thế khi nhìn nhận một thực tế là ngài đã có thể
đến thăm Cuba, và trước đó là Đức Gioan Phaolô II, bởi vì chúng ta đã vẫn giữ quan điểm đối
thoại này. Ngài nói rằng
không có con đường nào khác”.
Mấy tháng sau, trong Mật
nghị Hồng y năm 2013, Đức hồng y Ortega kể lại lời của Đức giáo hoàng Ratzinger cho Đức hồng y Bergoglio, và Đức hồng y người
Argentina đáp lại: “Câu nói của Đức giáo hoàng Bênêđictô cần được in trên biểu ngữ và
đặt ở lối vào của mọi thành phố trên
thế giới”.
(Vatican Insider, 25/5/2018)
Minh Đức