SỨ
ĐIỆP NGÀY THẾ GIỚI TRUYỀN THÔNG 2021: LÀM CHỨNG CHO SỰ THẬT VÀ VẠCH TRẦN TIN GIẢ
Chuyển ngữ: N.Nguyệt
& Biên Tú
Từ:
CNA
TGPSG (24.1.2021) – Vài tuần sau
khi trở thành chủ đề của một câu chuyện “tin giả”, vào thứ Bảy 23.1.2021,
Đức Thánh Cha Phanxicô (ĐTC) đã đưa ra một cảnh báo mới về hiện
tượng “tin giả”
Trong Sứ điệp ngày Thế giới
Truyền Thông, được công bố vào ngày 23-1-2021, ĐTC nói rằng ai
cũng nhận thấy “nguy cơ thông tin sai lệch lan truyền trên mạng xã hội”.
ĐTC viết: “Từ lâu, chúng ta
đã biết, tin tức và thậm chí cả hình ảnh có thể dễ dàng bị thao túng
vì lý do nào đó, đôi khi đơn giản chỉ vì ích kỷ”.
“Điều quan trọng trong vấn đề này
không phải là cho rằng Internet xấu xa, mà là thúc đẩy sự
phân định và có trách nhiệm nhiều hơn đối với nội dung
được gửi và nhận”.
“Tất cả chúng ta đều phải chịu
trách nhiệm về những giao tiếp do ta tạo ra, về thông tin
ta chia sẻ, về sự kiểm soát tin giả khi ta vạch trần nó. Tất
cả chúng ta phải là chứng nhân cho sự thật, phải đi,
để thấy và chia sẻ. ”
Đầu tháng này, có một tin
đồn sai sự thật đã được chia sẻ rộng rãi trên internet rằng: Cảnh sát
Ý đã bắt giữ Đức Giáo hoàng trong bối cảnh Vatican “mất điện”. Tin giả này
được đăng trên một trang web của Canada - trước đó cũng đã đăng
một tuyên bố hư cấu rằng cựu Tổng thống Hoa Kỳ - Barack
Obama - đã bị bắt vì tội gián điệp.
Trong Sứ điệp Ngày Thế giới
Truyền Thông, ĐTC cũng nhấn mạnh đến những phẩm chất tích cực của
Internet. Ngài nói: “Công nghệ kỹ thuật số cho chúng ta khả năng
thông tin trực tiếp kịp thời thường khá hữu ích”.
“Chúng ta có thể nghĩ đến một số
tình huống khẩn cấp trong đó internet là nơi đầu tiên đưa tin và truyền
đạt những thông báo chính thức. Đó là một công cụ mạnh mẽ, đòi hỏi tất
cả chúng ta phải có trách nhiệm trong tư cách là người sử dụng và hưởng dùng”.
“Tất cả chúng ta có thể đóng
góp cho xã hội và lưu ý về nhiều câu chuyện hơn, bao gồm cả những câu
chuyện tích cực, chính là nhờ Internet mà biết được những sự kiện mà các
phương tiện truyền thông truyền thống nhiều khi đã bỏ qua.”
ĐTC đã ký Sứ điệp Ngày
Thế giới Truyền Thông vào ngày 23-1-2021, áp lễ Thánh Phanxicô
Salêsiô – bổn mạng các nhà văn và nhà báo.
Ngày Thế giới Truyền Thông được
Đức Giáo hoàng Phaolô VI thiết lập năm 1967, sẽ được cử hành vào Chúa
nhật 16-5-2021 tại nhiều quốc gia trong năm nay. Đây là ngày mừng trọng thể Chúa
Thăng Thiên ở những nơi chuyển từ ngày mừng vào thứ
Năm (13-5-2021) sang Chúa nhật.
Trong sứ điệp này,
ĐTC đã tha thiết kêu gọi các nhà báo hãy tái dấn thân để ‘tường
thuật với những nghiên cứu tận nguồn’.
ĐTC viết: “Nhiều người hiểu biết sâu
sắc đã bày tỏ lo ngại về nguy cơ: các phóng sự điều tra tận gốc
- trên báo chí, truyền hình, truyền thanh,
trang web - đang bị thay thế bằng loại phóng
sự làm theo mẫu có sẵn, tường thuật theo ý đồ.”
“Cách tường thuật này ngày
càng ít có khả năng nắm bắt sự thật về sự việc và cuộc sống
cụ thể của con người, càng không nắm bắt được sự thật về những
hiện tượng xã hội quan trọng hoặc những phong trào tích cực của quần
chúng”.
ĐTC tiếp tục: “Cuộc khủng hoảng của công
nghệ phát hành có nguy cơ dẫn đến những bài phóng sự được tạo ra trong
các tòa soạn, trước máy tính cá nhân hoặc công ty và trên mạng xã hội, mà không
bao giờ “ra đường”, gặp gỡ trực tiếp mọi người để nghiên cứu các câu chuyện
hoặc để xác minh trực tiếp các tình huống nhất định.”
“Nếu không mở lòng thực
hiện các cuộc gặp gỡ này, ta sẽ chỉ là những khán giả đơn thuần,
vì tất cả những cải tiến kỹ thuật sẽ làm ta có cảm giác như
đang đắm chìm trong một thực tế rộng lớn và tức thời.”
“Bất kỳ công cụ nào cũng sẽ chỉ
hữu ích và có giá trị khi nó thúc đẩy ta đi ra ngoài và xem những thứ mà nếu không đến, ta
sẽ không biết, để đăng trên internet những tin tức không có sẵn ở bất
kỳ nơi nào khác, để gặp gỡ những người mà nếu không đến
thì ta sẽ không bao giờ có thể gặp được họ."
ĐTC gợi lên những chủ đề cụ
thể cho các nhà báo tìm hiểu. Ngài nói: “Chúng ta có thể có
nguy cơ tường thuật đại dịch và mọi cuộc khủng hoảng, chỉ qua lăng
kính của các nước giàu, với những thông tin bị che đậy. Ví
dụ, có vấn nạn về vắcxin và chăm sóc y tế nói chung, là những thứ có
nguy cơ loại trừ những nước nghèo.”
“Ai sẽ cho ta biết về thời
gian chờ đợi điều trị tại các ngôi làng nghèo đói ở châu Á, châu Mỹ
Latinh và châu Phi? Sự khác biệt về kinh tế và xã hội ở cấp độ toàn cầu có nguy
cơ quyết định thứ tự phân phối vắcxin chống Covid, người
nghèo thì luôn ở cuối tuyến và quyền mọi người được chăm
sóc sức khỏe đã được khẳng định trên nguyên tắc, nhưng lại
vô hiệu trong thực tế”.
“Tuy nhiên, ngay cả trong thế giới của
những người may mắn hơn, người ta cũng thường che giấu phần lớn bi kịch
xã hội của những gia đình nhanh chóng rơi vào cảnh nghèo đói - những người
không còn cảm thấy xấu hổ khi phải xếp hàng trước các tổ chức từ thiện, chờ
đợi để nhận được một gói lương thực: sẽ không có xu hướng đưa
tin về những bi kịch này."
ĐTC cũng ca ngợi “sự can đảm dấn
thân” của các nhà báo, quay phim, biên tập và đạo diễn, những người đã liều mạng
để khám phá sự thật: “Nhờ những nỗ lực của họ, giờ đây chúng ta đã biết, chẳng
hạn, về những khó khăn mà các nhóm thiểu số bị bức hại ở nhiều nơi trên thế giới,
nhiều trường hợp áp bức và bất công gây ra cho người nghèo và môi trường, cũng
như nhiều cuộc chiến tranh mà nếu không có những nhà báo dấn thân
này, các sự thật đó sẽ bị bỏ qua.”
“Sẽ là một tổn thất không chỉ cho việc
đưa tin, mà cho cả xã hội và nền dân chủ nói chung, nếu những tiếng nói
đó bị mất dần đi. Toàn bộ gia đình nhân loại của chúng ta sẽ trở nên
nghèo nàn".
Chủ đề của Ngày Thế giới Truyền
thông lần thứ 55 năm nay là “Hãy đến mà xem” (Ga
1:46). Truyền thông bằng cách gặp gỡ mọi người như chính họ là.”
ĐTC đã trích dẫn lời khuyên mà Chân
phước người Tây Ban Nha - Manuel Lozano Garrido
(1920-1971) - đã từng đưa ra cho các nhà báo đồng nghiệp: “Hãy mở to
mắt ngạc nhiên với những gì bạn nhìn thấy, hãy để bàn tay của bạn chạm
vào sự tươi mới và sức sống của mọi thứ, để khi người khác đọc những gì bạn viết,
họ cũng có thể tận mắt chạm vào phép màu rực rỡ của cuộc sống”.
ĐTC cũng trích dẫn lời của William
Shakespeare khi ông lên án “những lời hùng biện trống rỗng” mà ông thấy
nó tràn lan trong cuộc sống công cộng.
Trích dẫn từ “Người lái buôn
thành Venice”, ĐTC viết: “Cái này hay cái kia ‘chỉ nói lên vô số
điều vô nghĩa…’ Giống như hai hạt lúa mì được giấu trong
hai thùng trấu: bạn sẽ tìm kiếm chúng cả ngày và
khi tìm được chúng rồi, bạn sẽ thấy chúng chẳng hề
đáng cho bạn tìm kiếm".
“Những lời lẽ khó nghe của nhà viết
kịch người Anh cũng có thể áp dụng cho chúng ta với tư cách là
những nhà truyền thông Kitô giáo. Tin Mừng Phúc Âm lan rộng khắp
thế giới là kết quả của những cuộc gặp gỡ giữa người với người, giữa trái
tim với trái tim của những người chấp nhận lời mời “Hãy đến mà
xem” và bị ấn tượng trước “sự vượt trội” của lòng
nhân đạo tỏa sáng qua ánh mắt, lời nói và cử chỉ, của những người làm
chứng cho Chúa Giêsu Kitô."
ĐTC nói rằng tất cả các Kitô hữu đều
phải đối mặt với một thách thức: “truyền thông bằng cách gặp gỡ người khác: ở
nơi họ sống và như chính họ là.”
Cuối cùng, ngài kết luận bằng một
lời cầu nguyện:
Xin ban cho chúng con ơn nhận biết nơi ở của Chúa trong thế giới của chúng con và ban sự trung thực cần thiết để chúng con biết kể lại cho người khác những gì chúng con đã thấy.
Nguồn: tgpsaigon.net