Sống Đức Tin thể hiện bằng
Đức Ái để “đất chúng ta trổ sinh hoa trái”
Kính gửi cộng đoàn dân Chúa giáo phận Bắc Ninh,
1. Khởi nguồn từ Thư Chung hậu Đại
Hội Dân Chúa năm 2010 của Hội đồng Giám mục Việt Nam mời gọi các tín hữu cùng nhau bồi đắp nền văn minh tình thương và sự sống, đồng thời, nhân dịp kỷ niệm 150 năm ngày 100 vị đầu mục Bắc Ninh tử đạo, giáo phận chúng ta đã tiến hành hai kỳ Họp Mặt Giáo
Phận vào cuối tháng Ba và cuối tháng Chín năm 2012. Các
đại biểu đại diện cho mọi thành phần dân Chúa, các đoàn thể và ủy ban trong
giáo phận đã về tham dự họp mặt tại Trung tâm Mục vụ chan chứa tình anh chị em
dưới mái nhà Cha chung. Trong hai kỳ Họp Mặt, các đại biểu đã cùng lắng nghe
nhau trình bày để tìm ra những thao thức và những định hướng cho đời sống và hoạt
động của Giáo hội tại giáo phận Bắc Ninh trong hoàn cảnh hiện nay. Tất cả nhằm
làm cho giáo phận trổ sinh hoa trái. Các đại biểu đã tập trung bàn thảo 3 điểm
chính: (1) gia đình, (2) giáo dục nhân bản và đức tin, (3) linh mục.
2. Thật
là một sự trùng hợp tuyệt vời, những trăn trở thao thức của Họp Mặt Giáo Phận về
đời sống đức tin đã được tiếp nối bằng Năm Đức Tin do Đức giáo hoàng đương kim
khai mở, nhằm mục đích khơi dậy nơi mỗi tín hữu khát vọng tuyên xưng đức tin
trong sự toàn vẹn và với một niềm xác tín được đổi mới, trong niềm tín thác và
hy vọng.[1] Thế nên, Năm Đức Tin là một cơ hội để chúng ta nhìn lại cách sống
và thực hành đức tin của mỗi người. Khi chúng ta nhìn lại đời sống đức tin thì đừng
bao giờ quên lời bất hủ của thánh Giacôbê: Đức tin không có hành động là đức
tin chết.[2]
3. Giờ đây,
từ những đúc kết của 2 kỳ cuộc Họp Mặt Giáo Phận, tôi nêu ra những định hướng
cho Năm Đức Tin và những năm tiếp theo. Trước hết về gia đình. Để xây dựng
mỗi gia đình trở thành mái ấm chan chứa hạnh phúc yêu thương thì điều cốt yếu
là phải thấy được phẩm giá cao cả của hôn nhân Kitô giáo: đó là một ơn gọi và một
bí tích. Phải xác tín rằng: chính Thiên Chúa xe duyên và chúc phúc cho các đôi
vợ chồng nên một xương một thịt. Thế cho nên, đời sống hôn nhân gia đình là dấu
chỉ diễn tả tình yêu giữa Chúa Kitô và Hội Thánh: Hội Thánh được gọi là hiền
thê của Đức Kitô, và Đức Kitô đã yêu thương Hội Thánh đến hiến mình cho Hội
Thánh trên Thánh Giá cũng như trong bí tích Thánh Thể. Trong đời sống đạo,
tôi mời gọi anh chị em quan tâm xây dựng gia đình mình thành mái nhà 3 chữ T, đó
là nhà Thờ, nhà Trường và nhà Thương: gia đình trở nên ngôi nhà thờ phượng
Chúa, trường dạy đức tin và mái ấm tình thương.[3]
Từ mỗi gia đình
nhỏ mở rộng ra những gia đình lớn hơn là cộng đoàn xứ họ, giáo phận và Giáo hội.
Thành phần đông đảo nhất, mạnh mẽ nhất của Giáo hội là anh chị em giáo dân. Thế
nên, anh chị em được mời gọi sống đạo một cách tích cực và chủ động, luôn sẵn
sàng đóng góp sáng kiến, công sức của mình cho Giáo hội, nhằm xây dựng Giáo hội
tại nơi mình sống thành Giáo hội tham gia - mọi người đều tích cực đóng góp phần
mình vào Giáo hội. Qua đó, chúng ta có được sự hiệp thông mật thiết giữa các
thành phần trong Giáo hội, làm cho Giáo hội thực sự trở thành một đại gia đình
có Chúa là Cha và mọi người là anh chị em thân thiết với nhau.
4. Tiếp đến
về giáo dục nhân bản và đức tin. Nền giáo dục Việt Nam hiện nay được nhiều
người nhìn nhận là chẳng những lạc hậu mà còn lạc hướng: kiến thức không giỏi
mà đạo đức lại hầu như thiếu vắng. Đặc biệt là gần như người ta hoàn toàn không
biết đến lương tâm. Do đó xã hội xảy ra nhiều tệ nạn và tội ác. Trong môi trường
xã hội đương thời, người trẻ cần phải được học những kỹ năng sống như câu thành
ngữ: học ăn học nói học gói học mở. Người trẻ lẫn người lớn cần được
giáo dục để có một lương tâm trong sáng và ngay thẳng, mang trong mình những
tâm tư của Đức Kitô Giêsu[4]. Đừng bao giờ quên điều răn thứ 4 của Đức Chúa Trời
dạy mọi người sống phải có lòng thảo hiếu với cha mẹ ông bà tổ tiên và biết
kính trên nhường dưới. Trong việc giáo dục nhân bản và đức tin, các bậc cha mẹ
phải là những thày cô đầu tiên của con cái. Cha mẹ giáo dục con từ lúc còn thơ
và bằng gương sáng: Uốn cây từ thuở còn non - Dạy con từ thuở con còn ngây
thơ. Khi mẹ cho con bú sữa thì cũng cho bú luôn cả Đức tin bằng những lời
ru và lời nói thấm đẫm tính tôn giáo. Về nhân bản, ông bà cha mẹ không chỉ dạy
con cháu sống lễ phép, chăm ngoan, thảo hiếu, mà chính ông bà cha mẹ cần phải sống
lịch sự, ngay thẳng và tử tế để con cháu noi theo. Về đức tin, ông bà cha mẹ phải
xây dựng một bầu khí đạo đức trong gia đình: cùng nhau đọc kinh cầu nguyện, đọc
và suy niệm Lời Chúa, siêng năng tham dự Thánh lễ, sống tin tưởng và phó thác,
thúc giục và tạo điều kiện thuận lợi cho con cháu tham dự các lớp học kinh bản
giáo lý để sống đạo và chuẩn bị lãnh nhận các bí tích. Mọi người nên học thuộc
lòng những câu Kinh Thánh chủ chốt giúp mỗi người có thể trở thành một trang
Kinh Thánh sống động.
Trong các xứ họ, cha xứ cần làm mẫu gương về
nhân bản và đức tin, cũng như có chiều sâu nội tâm, thể hiện qua đức ái mục tử,
ngõ hầu có thể chiếu sáng như những vì sao trên vòm trời.[5] Cha xứ cần nỗ lực
tổ chức các lớp học về giáo lý, đức tin và nhân bản. Ban hành giáo và các hội đoàn
cộng tác nhiệt tình với cha xứ trong lãnh vực giáo dục này. Về phía giáo phận cần
thường xuyên tổ chức những khoá đào tạo nhằm nâng cao đời sống nhân bản và đức
tin. Ban Giáo lý và Phong trào Thiếu Nhi Thánh Thể cần có chương trình giáo dục
đức tin và nhân bản chung cho toàn giáo phận. Các em thiếu nhi phải được giáo dục
đức tin một cách hệ thống và nền tảng, để khi lớn lên đi học tập làm việc ở môi
trường xã hội mới, các em vẫn vững vàng sống chứng nhân đức tin và có khả năng
loan truyền đức tin, kể chuyện Chúa Giêsu và Giáo hội cho những người khác. Cần
khuyến khích giới trẻ tham gia vào các hội đoàn và những sinh hoạt cộng đồng, để
ngày càng có thêm nhiều người trẻ quảng đại cống hiến và can đảm sống đức tin
cách sinh động và trưởng thành. Nhờ đời sống nhân bản và đức tin vững mạnh, giới
trẻ Công giáo sẽ góp phần tích cực vào việc xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
5. Đời sống của
các xứ họ, các hội đoàn và toàn thể giáo phận tùy thuộc rất nhiều ở lòng nhiệt
thành và năng lực của các linh mục. Có thể nói các linh mục nắm giữ chìa
khóa trong công cuộc canh tân Hội Thánh nói chung và ở bình diện giáo phận và
các xứ họ nói riêng. Nhờ bí tích truyền chức thánh, linh mục hành động
trong tư cách Chúa Kitô là Đầu và là Mục tử, nên linh mục luôn được mời gọi trở
nên những mục tử như lòng Chúa mong ước. Đừng bao giờ quên hình ảnh Chúa Giêsu
là mục tử nhân lành đến để chiên được sống và sống dồi dào.[6] Trong Năm
Đức Tin này, các linh mục được mời gọi chu toàn trách nhiệm làm người canh giữ đời
sống đức tin của dân Chúa. Trách nhiệm này đòi hỏi hai mặt: một mặt là trình
bày giáo lý lành mạnh, mặt khác là cảnh giác trước những sai lạc trong đời sống
đức tin. Để được như thế, các linh mục phải không ngừng vun trồng sự hiểu biết
về Thiên Chúa và về nhân loại cách thích hợp và liên tục. Để có thể sống ơn gọi
linh mục cách phong phú và thi hành thừa tác vụ cách hiệu quả, linh mục cũng
không được sao lãng việc tuân giữ những kỷ luật phụng vụ và kỷ luật trong đời sống
bản thân, qua việc chu toàn đọc các giờ kinh phụng vụ, cử hành các bí tích, nhất
là Thánh lễ một cách sốt sáng, luôn ý thức sống ba lời khuyên Phúc Âm: tuân phục,
thanh bần và khiết tịnh. Hãy ghi lòng tạc dạ lời thánh Phêrô: Anh em hãy chăn
dắt đoàn chiên mà Thiên Chúa đã giao phó cho anh em: lo lắng cho họ không phải
vì miễn cưỡng, nhưng hoàn toàn tự nguyện như Thiên Chúa muốn, không phải vì ham
muốn lợi lộc thấp hèn, nhưng vì lòng nhiệt thành tận tuỵ. Đừng lấy quyền mà thống
trị những người Thiên Chúa đã giao phó cho anh em, nhưng hãy nêu gương sáng cho
đoàn chiên.[7] Sống được như thế, linh mục mới trở nên đồng hình đồng dạng
với Chúa Kitô đến độ khi gặp linh mục, người ta phải thốt lên: chúng tôi không
thấy các linh mục mà chúng tôi thấy Chúa Kitô!
Mặt khác, toàn thể cộng đồng dân Chúa, cụ thể là
giáo dân ở các xứ họ, cũng cần tôn trọng, cộng tác và trợ giúp các linh mục như
những người cha tinh thần của mình. Linh mục vẫn là con người, nên cũng rất cần
được anh chị em cảm thông, chia sẻ và nâng đỡ. Linh mục là người của Chúa, của
Giáo Hội, không chỉ như là một quan chức của chính quyền. Giáo dân cần nhìn các
linh mục với con mắt siêu nhiên. Đó là những người được Thiên Chúa gọi và chọn để
chăm sóc đoàn chiên của Chúa. Đôi khi các linh mục không đáp ứng được những chờ
đợi của giáo dân vì sức của các ngài có hạn; tuy nhiên, thỉnh thoảng cũng vì những
đòi hỏi của giáo dân không chính đáng. Đặc biệt các Ban Hành Giáo và các đoàn
thể hãy tích cực cộng tác với các linh mục để phục vụ các xứ họ tốt đẹp nhất.
Giáo hội xác tín rằng thiếu các linh mục thì sứ mệnh của Hội Thánh khó hoàn
thành được. Hy vọng trong tương lai gần, giáo phận sẽ có thêm linh mục để nhu cầu
thiêng liêng của giáo dân được đáp ứng hiệu quả hơn.
6. Mùa Vọng sắp tới.
Trong đời sống, không ai lại không nuôi niềm hy vọng những điều tốt đẹp đến cho
mình. Và khi hy vọng, người ta tin rằng ai đó sẽ có thể lấp đầy những thiếu vắng
của ta và biến ước mơ của ta thành hiện thực. “Ai đó” trong Mùa Vọng này
chính là Chúa Giêsu, Đấng có khả năng thoả mãn mọi khát vọng hạnh phúc vô biên
trong lòng chúng ta. Mùa Vọng là mùa Hội Thánh khơi lên trong chúng ta và mọi
người niềm hy vọng vào Chúa Giêsu đem đến cho cả nhân loại cũng như từng người ơn
bình an và niềm vui. Đó là niềm vui tuyệt diệu mà một bệnh nhân tại làng phong
Quả Cảm thường chia sẻ với mọi người: “Trước khi rửa tội, tôi chưa bao giờ
biết vui là gì; sau khi được rửa tội, tôi không bao giờ biết buồn là gì.”
7. Cuối cùng, thưa
anh chị em, mọi thành phần dân Chúa gồm cả linh mục, tu sĩ và giáo dân đang sống
chung trong giáo phận Bắc Ninh còn nhiều gian khó, giáo phận không phải là một
mâm cỗ cho chúng ta ngồi thưởng thức, nhưng là một cánh đồng để chúng ta lao
tác. Chúng ta không có sẵn những mảnh đất đầy hoa thơm trái ngọt, nhưng chúng
ta cố gắng canh tác, vững tin Chúa sẽ cho trổ sinh hoa trái từ những mảnh đất
khô cằn. Chúng ta hoàn toàn tin tưởng và dạt dào hy vọng vào điều đó vì như lời
thánh Phaolô: Tôi trồng, Apolo tưới và Thiên Chúa sẽ cho mọc lên [8].
Nguyện xin Mẹ Mân Côi và các Thánh Tử Đạo Bắc
Ninh hộ giúp chúng ta. Xin Chúa chúc lành cho từng anh chị em và cho toàn thể
gia đình giáo phận chúng ta. Nhờ ơn phúc từ Trời và sự nỗ lực cố gắng của mọi
người, chúng ta có quyền tin tưởng và hi vọng rằng: đất chúng sẽ ta trổ sinh
hoa trái [9] dồi dào.
Bắc Ninh, ngày 1 tháng 12 năm 2012
(ấn ký)
+ Cosma Hoàng Văn Đạt
Giám mục Bắc Ninh
–––––––––––––––––––––––––––––––
[1]
x. Tự sắc Porta Fidei, số 9
[2]
x. Gc 2,17
[3]
x. Thư mục vụ Năm Đức Tin của HĐGMVN, số 9
[4] x. Pl 2,5
[5] x. Pl 2,15
[6] x. Ga 10,10
[7] x. 1 Pr 5,2-3
[8] x. 1Cr 3,6
[9] x. Tv 85,13