Hỏi đáp Phụng vụ: Tác viên giáo dân mang dây stola như phó tế
Giải đáp của linh mục Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô,
giáo sư phụng vụ và Trưởng khoa thần học tại Đại học “Nữ vương các Thánh Tông đồ”
Hỏi: Tại Việt Nam, tác viên cho rước lễ đeo dây stola của một phó tế, như cha thấy trong hình ảnh đính kèm. Như vậy có đúng không? – N.T., Việt Nam.
Đáp: Vị độc giả của chúng tôi đã đính kèm câu hỏi tấm ảnh của một người đàn ông đang cho rước lễ, mặc y phục rất giống với dây stola của phó tế bên ngoài bộ đồ dân sự của ông cùng với chiếc cà vạt. Trong hình còn có một tác viên ngoại lệ khác cho rước lễ cũng mặc y phục tương tự.
Dựa trên bức ảnh, tôi không thể khẳng định đây có phải là một thực hành trong cả nước, hay chỉ tại một giáo phận hoặc một giáo xứ nào đó. Tôi sẽ giới hạn câu trả lời của tôi đối với những gì thấy được trong bức ảnh mà không đưa ra bất kỳ phỏng đoán nào về sự mở rộng thực hành này.
Huấn thị Redemptionis Sacramentum (Bí tích Cứu độ) đã nói như sau về việc sử dụng các phụ tá mục vụ là giáo dân:
147. Tuy nhiên, khi nào nhu cầu của Giáo hội đòi hỏi, vì thiếu thừa tác viên có chức thánh, người giáo dân có thể đáp ứng một số tác vụ phụng vụ, theo như luật định. Các tín hữu này được kêu gọi và được chỉ định để thi hành một số phận vụ, ít nhiều quan trọng, được ơn Chúa nâng đỡ. Nhiều giáo dân đã và đang phục vụ một cách quảng đại, nhất là trong các xứ truyền giáo, nơi Giáo hội chưa được mở rộng nhiều hay đang bị bách hại, và cả trong những nơi còn thiếu linh mục và phó tế.
149. Gần đây, tại một số giáo phận đã đón nhận Tin Mừng từ lâu, có những tín hữu giáo dân được chỉ định là người “phụ tá mục vụ”, và trong số họ chắc chắn có nhiều người đã phục vụ cho thiện ích của Giáo hội khi giúp đỡ giám mục, các linh mục và phó tế trong nhiệm vụ mục vụ của các ngài. Tuy nhiên, phải thận trọng, để việc ấn định phạm vi của tác vụ này không đồng hoá với sứ vụ mục vụ của các giáo sĩ. Nghĩa là, phải lưu ý để bảo đảm rằng các “phụ tá mục vụ” không đảm nhận những gì thuộc về sứ vụ của các thừa tác viên có chức thánh.
150. Hoạt động của người phụ tá mục vụ phải nhằm tạo điều kiện dễ dàng cho sứ vụ của các linh mục và phó tế, bảo đảm khơi gợi các ơn gọi làm linh mục và phó tế, và các tín hữu giáo dân trong mỗi cộng đoàn được huấn luyện chu đáo để đảm nhận nhiều phận vụ khác nhau trong phụng vụ, theo các đặc sủng khác nhau và phù hợp với quy định của luật.
151. Chỉ khi nào cần thiết thực sự mới được nhờ đến các tác viên ngoại lệ trong việc cử hành phụng vụ. Sự trợ giúp này không nhằm để cho người giáo dân tham dự đầy đủ hơn, nhưng, tự bản tính, nó là bổ sung và tạm thời. Hơn nữa, khi phải nhờ đến các tác viên ngoại lệ giúp đỡ, lại càng cần phải tha thiết cầu xin Chúa sớm gửi đến một linh mục để phục vụ cộng đoàn và gia tăng dồi dào ơn gọi lên chức thánh.
152. Những phận vụ hoàn toàn có tính cách bổ sung này không được trở nên dịp làm lệch lạc hình ảnh của chính sứ vụ linh mục, đến nỗi người linh mục chểnh mảng việc cử hành Thánh Lễ cho dân chúng đã được ủy thác cho mình, hay chăm sóc bệnh nhân, rửa tội trẻ em, chứng hôn và cử hành an táng theo nghi lễ Kitô giáo, là những phận vụ trước hết của linh mục, với sự trợ giúp của các phó tế. Vì thế, trong các giáo xứ, các linh mục không bao giờ được hoán đổi một cách bừa bãi các chức vụ mục vụ với các phó tế hoặc giáo dân, để tránh lẫn lộn về chức năng đặc thù của mỗi người.
153. Hơn nữa, người giáo dân không bao giờ được phép đảm trách chức vụ hay mặc y phục của phó tế hay linh mục, hoặc y phục nào tương tự như thế.
Do đó, mặc y phục tương tự như dây stola của phó tế như trong bức ảnh hẳn là chắc chắn vi phạm quy định nêu ra trong số 153 của Huấn thị trên đây.
Đồng thời trong Thánh lễ, tác viên ngoại lệ cho rước lễ có thể –dù không bắt buộc–, mặc một áo alba hoặc một loại y phục khác được chuẩn nhận, miễn là nó không giống với y phục của linh mục hay phó tế.
Điều này phù hợp với Quy chế Tổng quát Sách Lễ Roma, số 339 như sau: “Tác viên giúp lễ, đọc sách, và các tác viên giáo dân khác có thể mặc áo alba hoặc y phục thích hợp khác được Hội đồng Giám mục chuẩn nhận hợp pháp”.
Có thể như thế vì trong Thánh lễ, áo alba được coi là y phục phụng vụ cơ bản cho tất cả các tác viên phụng vụ chứ không chỉ dành riêng cho các thừa tác viên có chức thánh.
Tuy nhiên, khi cần có một tác viên ngoại lệ cho rước lễ ngoài Thánh lễ, một mình, thì lại khác; trong trường hợp này các ngăn cấm nêu ra tại số 153 của Huấn thị Redemptionis Sacramentum sẽ được áp dụng.
(Zenit)
