Nhà thờ Chính tòa
Giáo phận Đà Nẵng
GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC
VỀ GIÁO PHẬN ĐÀ NẴNG
I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH
Nhìn vào trang sử hình thành và
phát triển của các giáo phận ở Việt Nam, Giáo phận Đà Nẵng là một trong các
giáo phận đàn em, nhưng Đà Nẵng là nơi đóng góp những trang sử đầu, chính thức
khai mở công cuộc truyền giáo tại Việt Nam, đặc biệt tại Đàng Trong.
Ngày 18/01/1615, tàu Bồ Đào Nha từ
Macao chở hai linh mục dòng Tên là cha Francesco Buzomi (Ý), cha Diego Carvalho
(Bồ Đào Nha), thầy António Dias (Bồ Đào Nha), hai thầy Giuse và Phaolô (Nhật) đến
Cửa Hàn (tên cũ của Đà Nẵng), rồi vào Hội An (Hải Phố) truyền giáo. Phái đoàn lập
cư sở đầu tiên tại Hội An. Sau đó, các ngài lập thêm các cư sở Thanh Chiêm (Phước
Kiều, Quảng Nam), Nước Mặn (Quy Nhơn).
Năm 1617, Hội An đón thêm một
linh mục dòng Tên nữa là cha Francisco Pina. Sau một thời gian ở tại Hội An, cha
Pina đi vào Nước Mặn (Quy Nhơn) vào năm 1618. Ngài đã làm việc tại cư sở Nước Mặn
cho đến năm 1621 thì trở lại Hội An và sống tại Dinh trấn Quảng Nam, tức Kẻ
Chiêm, Phước Kiều ngày nay cho đến ngày qua đời vào năm 1625. Ngài được xem là
người khai sinh chữ Quốc ngữ ngày nay. Đồ đệ nổi tiếng của ngài là cha
Alexandre de Rhodes.
Một giáo sĩ dòng Tên khác là Cha
Alexandre de Rhodes (cha Đắc Lộ) đến Hội An lần đầu tiên vào năm 1624, sau đó
Ngài ra Đàng Ngoài. Năm 1640, ngài trở lại Hội An để thay cha Buzomi điều khiển
công việc truyền giáo tại đây. Cha Đắc Lộ lập hội Thầy Giảng và Nhà Đức Chúa Trời
tại Hội An để huấn luyện giáo dân bản xứ giúp chăm sóc các họ đạo và như để
thay thế các ngài trong nhiều trường hợp. Nổi bật là thầy Anrê Phú Yên được
phúc tử đạo tại họ đạo Phước Kiều, cách Hội An 7 km, vào ngày 26/07/1644.
Năm 1659, Toà Thánh thiết lập hai
giáo phận Tông Tòa ở Việt Nam, Đà Nẵng thuộc Giáo phận Đàng Trong do Đức cha
Lambert de la Motte làm Đại diện Tông toà đầu tiên. Khi đó, Đà Nẵng đã có nhiều
cư sở, địa sở do các cha dòng Tên coi sóc. Tháng 12/1671, Đức cha Lambert de la
Motte tới thăm mục vụ tại vùng đất Đà Nẵng. Tháng 01/1672, ngài tổ chức công
nghị giáo phận đầu tiên tại Hội An.
Năm 1844, Toà Thánh chia Giáo phận
Đàng Trong thành hai giáo phận Đông và Tây, Đà Nẵng thuộc giáo phận Đông Đàng
Trong, trở thành một trong những trung tâm truyền giáo mạnh nhất của giáo đoàn
Đàng Trong (từ sông Gianh trở vào), là nơi dừng chân hoặc ẩn náu cho các nhà
truyền giáo.
Năm 1850, Toà Thánh chia giáo phận
Đông Đàng Trong thành giáo phận Đông và Bắc, vùng đất Đà Nẵng thuộc giáo phận
Đông. Thời kỳ này, hàng giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân phải chịu bách hại nặng nề
do các chiếu chỉ cấm đạo của các vua Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức. Đỉnh điểm
là vào năm 1885, phong trào Văn Thân bách hại tàn khốc khắp nơi. Tại hai giáo xứ
An Sơn và Vân Đõa, hàng trăm giáo hữu bị thiêu sống trong nhà thờ, bị chôn sống
hoặc quăng xuống giếng sâu. Tại Trà Kiệu, Đức Mẹ đã hiện ra bảo vệ các tín hữu
đang gặp nguy khốn vì bách hại, tập trung cầu nguyện trong nhà thờ giáo xứ vào
các ngày 10-11/9/1885. Để muôn đời ghi nhớ ơn lạ này, giáo hữu dựng trên đỉnh
hòn Bửu Châu một đền thờ dâng kính “Đức Bà Phù Hộ Các Giáo Hữu”. Năm 1960, có
82.000 giáo dân sinh sống trong địa giới Quảng Nam - Đà Nẵng , trong đó 1/3 là
giáo dân di cư từ các giáo phận miền Bắc di cư (vào năm 1954) và 1/3 là tân
tòng.
Ngày 18/01/1963, Đức Thánh Giáo
Hoàng Gioan XXIII ban sắc chỉ In Vitae Naturalis Similitudinem, thành lập tân
Giáo phận Đà Nẵng, tách từ Giáo phận Qui Nhơn, gồm tỉnh Quảng Tín, tỉnh Quảng
Nam và thị xã Đà Nẵng. Đức cha Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi, đương chức Giám mục
Giáo phận Quy Nhơn được bổ nhiệm làm Giám mục tiên khởi.
II. ĐỊA LÝ VÀ DÂN SỐ
1. Địa lý: Lúc mới được
thành lập năm 1963, Giáo phận Đà Nẵng bao gồm tỉnh Quảng Tín, tỉnh Quảng Nam và
thị xã Đà Nẵng. Trải qua những thay đổi của lịch sử, Giáo phận Đà Nẵng ngày nay
chỉ còn bao gồm thành phố Đà Nẵng với diện tích 1.285 km2 và tỉnh Quảng Nam với
diện tích 10,438 km2.
2. Dân số trên địa bàn:
Dân số thành phố Đà Nẵng tính đến năm 2016 là 1.347.000 người. Dân số tỉnh Quảng
Nam tính đến năm 2015 là 1.480.000 người.
3. Dân số Công giáo: Tính
đến năm 2017 là 72.495 người.
4. Giáo hạt và giáo xứ:
Giáo phận Đà Nẵng hiện có 50 giáo xứ và 06 giáo họ biệt lập có linh mục coi
sóc, được chia thành 05 giáo hạt : Đà Nẵng, Hòa Vang, Hội An, Trà Kiệu và Tam Kỳ.
5. Dòng tu
Giáo phận Đà Nẵng hiện có 01 dòng
tu và 02 cộng đoàn thánh hiến có nhà chính tại Giáo phận:
- Tỉnh dòng Thánh Phaolô Đà Nẵng;
- Cộng đoàn Tông đồ Đức Mẹ La
Vang;
- Cộng đoàn Thừa Sai Mẹ Thiên
Chúa.
Ngoài ra, còn có 15 dòng tu nam nữ
khác nhau đang hiện diện và làm việc trong giáo phận:
a. Các Dòng Nữ
- Dòng Mến Thánh Giá Quý Nhơn;
- Dòng Mến Thánh Giá Huế;
- Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm Huế;
- Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng Huế;
- Dòng Nữ Thánh Tâm Chúa Giêsu;
- Dòng Chúa Quan Phòng Portieux Tỉnh
Dòng Tây Nguyên.
b. Các Dòng Nam
- Dòng Chúa Cứu Thế;
- Tu Hội Truyền Giáo Thánh Vinh Sơn;
- Dòng Ngôi Lời;
- Dòng Thánh Thể;
- Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc;
- Dòng Tên;
- Dòng Don Bosco;
- Dòng Gioan Thiên Chúa;
- Dòng Thánh Augustinô.
III. NHÂN SỰ
1. Giám quản Tông toà: Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân
Ngày
2. Các vị Giám mục tiền nhiệm:
Đức Cha Phêrô Maria Phạm Ngọc
Chi, GM tiên khởi (+)
Đức Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn
Quang Sách (+)
Đức Cha Phaolô-Tịnh Nguyễn Bình
Tĩnh – Nghỉ hưu trong Giáo phận
Đức Cha Giuse Châu Ngọc Tri – Hiện
là Giám mục Giáo phận Lạng Sơn-Cao Bằng
3. Linh mục, chủng sinh, tu sĩ:
Giáo phận hiện có 110 linh mục, trong đó 85 linh mục triều và 25 linh mục dòng.
Số chủng sinh là 35; chủng sinh dự tu là 59; và số tu sĩ đang hiện diện là 264
(nam: 8 và nữ: 256). Giáo lý viên: 990.
IV. CƠ CẤU TỔ CHỨC TRONG GIÁO
PHẬN
1. Tòa Giám mục
ĐGM Giáo phận: Đức Cha Giuse Đặng
Đức Ngân
Chánh Văn phòng: Cha Phaolô Phạm
Thanh Thảo
Quản lý giáo phận: Cha Giuse Nguyễn
Kinh
2. Ban Tư vấn
Đức Giám mục Giáo phận
Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại
diện
Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt,
Đại diện Giám mục đặc trách ngoại vụ, kiêm Hạt trưởng Tam Kỳ
Cha Gabrien Nguyễn Ngọc Tuấn, Đại
diện tư pháp
Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý
Giáo phận
Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh
VP.TGM
Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt
trưởng Đà Nẵng
Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Hạt
trưởng Hòa Vang
Cha Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thịnh,
Hạt trưởng Hội An
Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt
trưởng Trà Kiệu
Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách
BAXH – Caritas
Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc
trách Giáo lý – Đức Tin
3. Ban Kinh tế
Đức Giám mục Giáo phận
Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại
diện
Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt,
Đại diện Giám mục-ngoại vụ
Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý
Giáo phận
Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh
VP.TGM
Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt
trưởng Đà Nẵng
Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách
BAXH – Caritas
4. Ban Xây dựng
Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại
diện
Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt,
Đại diện Giám mục-ngoại vụ
Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý
Giáo phận
Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh
VP.TGM
Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc
trách Giáo lý – Đức Tin
Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc
trách Loan báo Tin Mừng
Cha Simon Hứa Thanh Tuyên, Đặc
trách Phụng tự
Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc
trách Văn hóa – Lịch sử
Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt
trưởng Trà Kiệu
Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt
trưởng Đà Nẵng
Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách
BAXH – Caritas
5. Hội đồng Linh mục giáo phận
Đức Giám mục Giáo phận, Chủ tịch
- Do chức vụ:
Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại
diện
Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt,
Đại diện Giám mục đặc trách ngoại vụ, kiêm Hạt trưởng Tam Kỳ
Cha Gabriel Nguyễn Ngọc Tuấn, Đại
diện tư pháp
Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh
văn phòng TGM
Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý
Giáo phận
- Đại diện vùng miền:
Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt
trưởng Đà Nẵng
Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Hạt
trưởng Hòa Vang
Cha Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thịnh,
Hạt trưởng Hội An
Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt
trưởng Trà Kiệu
- Đại diện các nhóm tuổi:
Cha Giuse Vũ Dần, đại diện nhóm
Niên trưởng
Cha Giuse Đỗ Xuân Hướng, đại diện
nhóm Gia trưởng
Cha Giuse Nguyễn Thanh Sơn, đại
diện nhóm Huynh trưởng
Cha G.B Phan Đình Lượng, đại diện
nhóm Kế thừa
Cha Giuse Lê Thiện Thuật, đại diện
nhóm Giới trẻ
Cha Giaxintô Võ Thành Châu, đại
diện Liên dòng
- Đức Giám mục chỉ định:
Marcello Đoàn Minh, Đặc trách
BAXH - Caritas
Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc
trách Giáo lý - Đức Tin
Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc
trách Loan báo Tin Mừng
Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn,
Đặc trách Mục vụ Gia đình
Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử
- Ban Điều phối Hội đồng Linh mục giáo
phận
Trưởng ban: Cha Bonaventura Mai
Thái
Phó ban nội vụ: Cha Marcello Đoàn
Minh
Phó ban ngoại vụ: Cha Phanxicô
Xaviê Nguyễn Văn Thịnh
6. Hội đồng Mục vụ giáo phận
Đức Giám mục Giáo phận, Chủ tịch
Cha Bônaventura Mai Thái, Tổng đại
diện, Đặc trách Giáo sĩ và ơn gọi
Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt,
Đại diện Giám mục - Ngoại vụ
Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc
trách Giáo lý – Đức tin
Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc
trách Loan Báo Tin Mừng
Cha Simon Hứa Thanh Tuyên, Đặc
trách Phụng tự
Cha Giuse Nguyễn Thanh Sơn, Đặc
trách Thánh nhạc
Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Đặc
trách Truyền thông
Cha Phanxicô X. Nguyễn Ngọc Hiến,
Đặc trách Giới trẻ và thiếu nhi
Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn,
Đặc trách Mục vụ Gia đình
Cha Phanxicô X. Nguyễn Văn Thịnh,
đặc trách Giáo dân
Cha Philipphê Lê Văn Vui, CSsR, Đặc
trách tu sĩ
Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Đặc
trách Giáo dục Công giáo
Cha Marcellô Đoàn Minh, Đặc trách
BAXH - Caritas
Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc
trách Văn hóa – Lịch sử
Cha Giacôbê Hứa Hùng Quang, Đặc
trách Công lý và Hòa bình
Cha Giuse Nguyễn Hoàng Phong,
SSS, Đặc trách di dân
Cha Gioan B. Châu Ngọc Minh, Đặc trách đối thoại liên tôn
Ban điều phối Hội đồng Mục vụ giáo phận
Trưởng ban: Cha Phêrô Trần Đức Cường
Phó ban nội vụ: Cha Gioan Nguyễn
Văn Hoàng
Phó ban ngoại vụ: Cha Phanxicô
Xaviê Nguyễn Ngọc Hiến
7. Tòa án Hôn phối cấp 1 của
Giáo phận
Cha Gabrien Nguyễn Ngọc Tuấn,
Chánh án.
Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn,
Thẩm phán.
Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Thẩm
phán.
Cha Giacôbê Hứa Hùng Quang, Bảo hệ.
Cha Giuse Lê Thiện Thuật, Lục sự.
8. Ban Giảng huấn – Đào tạo
Cha Bonaventura Mai Thái, Trưởng
ban.
Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Thành
viên.
Cha Marcello Đoàn Minh, Thành
viên.
Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Thành
viên.
Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thịnh,
Thành viên.
Cha Phêrô Trần Đức Cường, Thành
viên.
V. CƠ SỞ GIÁO PHẬN
1. Nhà thờ Chính Tòa
Địa chỉ: 156 Trần Phú, Quận Hải
Châu, Thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: (084) (0236) 3825285
2. Tòa Giám Mục
Địa chỉ: 156 Trần Phú, Quận Hải
Châu, Thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: (084) (0236) 3826628
– Fax: 3871856
3. Trung tâm mục vụ
Địa chỉ: Đường Trần Hữu Tước, Phường
Phước Mỹ, Quận Sơn Trà, Tp. Đà Nẵng
Điện thoại: 0905 781840 (Cha quản
lý)
4. Trung tâm hành hương
a. Trung tâm Thánh Mẫu Trà Kiệu:
Địa chỉ: Xã Duy Sơn, Huyện Duy
Xuyên, Tỉnh Quảng Nam
Cha Quản nhiệm: Gioan Nguyễn Văn
Hoàng
Điện thoại: (0235) 3877 692
b. Đền thánh Chân Phước Anrê Phú Yên – Giáo họ Phước Kiều
Địa chỉ: Phước Kiều, Điện Phương,
Điện Bàn, Quảng Nam.
Cha Quản nhiệm: Tôma Nguyễn Văn
Tâm.
Điện thoại: 0937 637 337
VI. ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC
- Văn phòng TGM: 156 Trần Phú,
Tp. Đà Nẵng
E-mail: vptgmdn@gmail.com
Điện thoại: (084) (0236) 3826628
/ 0935 199 430 (Cha VP)
- Website: giaophandanang.org
Văn phòng TGM Giáo phận Đà Nẵng
(Cập nhật ngày
31/12/2017)
